Ảnh hưởng của trầm cảm đến hormon oxytocin và tình mẹ - con

Được biết đến với tên gọi là hormon tình yêu, oxytocin là một phần không thể thiếu tạo nên sự gắn kết khăng khít về mặt cảm xúc giữa người mẹ và đứa con mới chào đời. Các nhà tâm lý học thuộc Đại học Florida Atlantic đã tiến hành một nghiên cứu để đánh giá sự thay đổi về nồng độ oxytocin ở những người phụ nữ mắc chứng trầm cảm. Mục tiêu của nghiên cứu là xác định được việc cho con bú và sự tương tác mẹ-con bị ảnh hưởng như thế nào bởi chứng trầm cảm cũng như lượng oxytocin.

Theo Giáo sư tâm lý học Aaron Jones thuộc phòng thí nghiệm FAU WAVES Emotion, tác giả nghiên cứu, quá trình mang thai làm gia tăng nồng độ oxytocin và việc cho con bú cũng kích thích giải phóng hormon có tác dụng giảm chứng lo âu và trầm cảm này. Một giả thuyết cho rằng, lượng hormon oxytocin cao ở những bà mẹ có thể tương ứng với nồng độ hormoncao ở trẻ sơ sinh và có được nhiều tiếp xúc giữa mẹ và con. Các nhà nghiên cứu tiến hành xác định nồng độ oxytocin trước và sau khi sinh ở những bà mẹ bị mắc chứng trầm cảm và so sánh với những người phụ nữ không bị mắc căn bệnh này. Một khía cạnh khác của nghiên cứu là kiểm tra mức nồng độ oxytocin ở trẻ sơ sinh và sự thay đổi về nội tiết tố này trong quá trình trẻ phát triển.

Ngày càng có nhiều bà mẹ mắc bệnh trầm cảm, liên quan đến quá trình mang thai và sinh nở và có thể ảnh hưởng đến 10 đến 20% những người lần đầu làm mẹ. Các chuyên gia cho rằng mọi phụ nữ nên được khám kiểm tra chứng trầm cảm trong và sau khi sinh.

Áp dụng một mô hình nghiên cứu theo thời gian, GS. Jones và cộng sự đã theo dõi các bà mẹ từ khi mang thai cho tới 6 tháng sau sinh. Nhóm nghiên cứu sử dụng một bản điều tra bao gồm các đánh giá về chứng trầm cảm, việc cho con bú, mối quan hệ mẹ - con, việc thăm khám tại nhà và thu thập mẫu nước tiểu của cả mẹ và con để kiểm tra nồng độ oxytocin. Đồng thời, một phương pháp đo điện não đồ đặc biệt được sử dụng để quan sát sự thay đổi của đứa trẻ trong quá trình lớn dần lên. Trẻ được đo điện não đồ khi được 2 tuần tuổi, 3 - 4 tháng tuổi và 6 tháng tuổi. GS. Jones nhìn vào sự bất đối xứng của não trẻ để xem sự liên kết giữa não trái và não phải cũng là yếu tố có liên quan đến cảm xúc và khả năng học tập.

Trong những nghiên cứu trước đây so sánh giữa đối tượng trẻ bú mẹ và bú bình và bệnh trầm cảm, các nhà khoa học đã tìm ra những điểm tương tự trên trục bất đối xứng của não người mẹ và đứa con. Vấn đề cần quan tâm là những đứa trẻ này vừa thừa hưởng lại vừa phát triển những mô hình tương tự như bệnh trầm cảm ở người mẹ.

Trong nghiên cứu này, Jones đã tiến hành trên 50 đối tượng tham gia. Các nhóm được so sánh bao gồm nhóm mắc chứng trầm cảm và không trầm cảm, nhóm bú mẹ và bú bình, các hình thức cho trẻ ăn khác nhau (bú mẹ một phần hoặc bú mẹ hoàn toàn), các mức độ trầm cảm khác nhau và các mức độ gắn kết giữa mẹ - con.

Kết quả cho thấy, nếu chứng trầm cảm ở những phụ nữ mang thai không được chẩn đoán và điều trị, sự rối loạn về cảm xúc này có thể tác động tiêu cực đến tình trạng sức khỏe của trẻ sơ sinh cũng như là ảnh hưởng đến mối liên hệ khăng khít giữa mẹ và con.

Rất nhiều phụ nữ không muốn nói về căn bệnh trầm cảm của họ trong thai kỳ cũng như sau khi sinh bởi mặc cảm rằng nó đề cập đến sự thiếu khả năng làm mẹ của họ. Tuy nhiên, có rất nhiều yếu tố góp phần gây nên các bệnh tâm lý như lượng hormon, hay những căng thẳng những người phụ nữ gặp phải trong vai trò làm mẹ. Và nhiều khi, những điều này đều có thể giải quyết được bằng cách thay đổi lối sống, sự trự giúp của người thân, gia đình, bạn bè và các bác sỹ khi cần.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP