Xét nghiệm Adenosine Deaminase

1. Khái niệm

Adenosine deaminase (ADA) là một protein được sản xuất bởi các tế bào khắp cơ thể và có liên quan đến sự kích hoạt tế bào lympho, một loại tế bào bạch cầu đóng một vai trò quan trọng trong đáp ứng miễn dịch với nhiễm trùng. Tình trạng kích hoạt hệ thống miễn dịch, chẳng hạn như nhiễm trùng Mycobacterium tuberculosis, là vi khuẩn gây bệnh lao (TB), có thể gây tăng sản xuất số lượng ADA tại các khu vực mà các vi khuẩn có mặt. Xét nghiệm này đo lượng adenosine deaminase có trong dịch màng phổi để giúp chẩn đoán bệnh lao màng phổi.

Pleurae là màng bao phủ khoang ngực và bên ngoài của mỗi phổi. Một lượng nhỏ dịch màng phổi liên tục sản xuất để bôi trơn giúp chuyển động của phổi chống lại sự ma sát các màng và màng với nhau trong quá trình hít vào và thở ra. Một loạt các điều kiện và bệnh tật, bao gồm nhiễm trùng, có thể gây viêm màng phổi (pleuritis) và có thể dẫn đến tích tụ quá nhiều dịch trong màng phổi (tràn dịch màng phổi).

Bệnh lao có thể lây lan vào phổi và màng phổi, gây ra các triệu chứng như đau ngực, ho mãn tính, và khó thở. Các triệu chứng này cũng có thể được nhìn thấy với một loạt các điều kiện khác, điều quan trọng là xác định nguyên nhân gây ra càng sớm càng tốt để xử trí kịp thời với người bị ảnh hưởng. Phát hiện mycobacteria trong dịch màng phổi có thể khó khăn vì có thể có một số lượng rất ít vi khuẩn hiện diện trong một khối lượng lớn chất lỏng. Mặc dù thử nghiệm ADA không đặc hiệu và không không thay thế cấy phân lập để chẩn đoán lao, nó có thể dương tính, ngay cả khi số lượng vi khuẩn rất thấp và có thể được sử dụng như là một thử nghiệm hỗ trợ để xác định liệu bệnh lao có khả năng là nguồn gốc các triệu chứng của một người

2. Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?

Xét nghiệm Adenosine deaminase (ADA) không phải là một xét nghiệm chẩn đoán, nhưng nó có thể được sử dụng cùng với các xét nghiệm khác như phân tích dịch màng phổi, soi trực tiếp trực khuẩn kháng acid (AFB), cấy phân lập, hay xét nghiệm sinh học phân tử lao để giúp xác định liệu một người bị nhiễm vi khuẩn lao (tuberculosis hoặc TB) của lớp niêm mạc phổi (pleurae).

Cấy phân lập được coi là "tiêu chuẩn vàng" để chẩn đoán bệnh lao và hướng dẫn điều trị, nhưng có thể mất vài ngày đến vài tuần để hoàn thành. Thử nghiệm sinh học phân tử và phiến phết AFB xét nghiệm nhanh, nhưng xét nghiệm yêu cầu phải có một số lượng đủ của các vi sinh vật có mặt trong chất lỏng để phát hiện chúng. Sự hiện diện dịch của dịch màng phổi có thể là một yếu tố quan trọng để phát hiện M.tuberculosis vì có thể có một số lượng rất thấp các vi khuẩn hiện diện trong một khối lượng lớn các chất lỏng. Mặc dù thử nghiệm ADA là không đặc hiệu , nhưng đó là một xét nghiệm nhanh chóng và có thể tăng ngay cả khi có một vài vi khuẩn hiện hiện. Kết quả ADA có thể được sử dụng để giúp hướng dẫn điều trị cho đến khi có kết quả từ cấy phân lập.

Các thử nghiệm ADA được sử dụng như là một xét nghiệm bổ sung để phân biệt hoặc loại trừ bệnh lao trong dịch màng phổi. Hiếm khi, nó có thể được chỉ định để phát hiện bệnh lao trong dịch cơ thể khác, chẳng hạn như dịch phúc mạc hay dịch não tủy (CSF).

3. Khi nào xét nghiệm được chỉ định?

Thử nghiệm ADA có thể được chỉ định khi một người có sự tích tụ dịch màng phổi và triệu chứng cho thấy một nhiễm M.tuberculosis. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao (TB) ảnh hưởng đến phổi có thể bao gồm:

Ho mãn tính, đôi khi có đờm lẫn máu
Sốt, ớn lạnh
Đổ mồ hôi đêm
Không giải thích được giảm cân
Ốm yếu
Đau ngực

Xét nghiệm này có thể được chỉ định như là một trong một số xét nghiệm để loại trừ hoặc loại trừ lao là nguyên nhân gây các triệu chứng của một người, đặc biệt là nếu cá nhân rơi vào nhóm có nguy cơ cao, chẳng hạn như:

Những người có tiếp xúc gần gũi với những người có lao truyền nhiễm hoạt động
Những người nhập cư từ các khu vực của thế giới, nơi tỷ lệ mắc bệnh lao cao
Trẻ em dưới 5 tuổi. Trẻ em có một thử nghiệm tầm soát dương tính TB
Những người làm việc có tiếp xúc với các nhóm có tỷ lệ lây nhiễm cao, chẳng hạn như người sử dụng ma túy vô gia cư hoặc quần thể bị giới hạn khu trú, chẳng hạn như bệnh nhân nhập viện, các tù nhân, và cư dân nhà dưỡng lã
Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu như:

o Những người có HIV / AIDS

o Những người có bệnh mãn tính, bao gồm cả bệnh tiểu đường và bệnh thận

o người nhận cấy ghép nội tạng và những người khác dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch

o Phụ nữ mang thai

o Người cao tuổi

Thử nghiệm có thể được chỉ định khi một bác sĩ muốn để xác định xem một người có khả năng có bệnh lao, trước các kết quả xét nghiệm khác, để bắt đầu điều trị.

4. Kết quả xét nghiệm có nghĩa là gì?

Nếu adenosine deaminase (ADA) tăng lên rõ rệt trong dịch màng phổi ở một người có các triệu chứng cho thấy bệnh lao, người này có khả năng nhiễm M.tuberculosis trong màng phổi. Điều này đặc biệt đúng khi trong khu vực địa lý nơi người đó sốngcó một tỷ lệ bệnh lao cao.

Khi có một tỷ lệ bệnh lao thấp trong một khu vực, người đó có thể mắc bệnh lao hoặc có thể có một kết quả ADA tăng lên cho một lý do khác, chẳng hạn như ung thư (đặc biệt là u lympho), thuyên tắc phổi, sarcoidosis, hoặc lupus ban đỏ hệ thống. Những chẩn đoán khác có nhiều khả năng nếu kết quả ADA chỉ tăng nhẹ hoặc cao vừa phải .

Nếu một người với một mức độ ADA thấp thì ngưới ấy không có bệnh lao ở màng phổi . Điều này không loại trừ có nhiễm trùng ở các bộ phận khác trong cơ thể của họ. Nếu ADA tăng lên rõ rệt trong chất lỏng từ một phần khác của cơ thể (chẳng hạn như dịch phúc mạc hoặc CSF), thì có một khả năng rằng bệnh lao hiện diện trong vùng này gia tăng.

Các thử nghiệm ADA dương tính có thể không xác định M.tuberculosislà nguyên nhân gây ra các triệu chứng của một người và không được sử dụng kết quả xét nghiệm để xác định xem người đó có kháng thuốc lao.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP