Vàng da còn gọi là hoàng đảm (đản) là biểu hiện của tình trạng tăng chất bilirubin (sắc tố mật) trong máu. Để chẩn đoán vàng da, xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này, người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ.
Để chẩn đoán vàng da, xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này, người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ.
Vàng da không chỉ đơn thuần là da có màu vàng mà niêm mạc hoặc kết mạc mắt cũng có thể bị vàng theo. Vàng da có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn. Có nhiều nguyên nhân gây vàng da, có nguyên nhân đơn giản nhưng cũng có khi vàng da là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng. Do đó khi phát hiện có các biểu hiện của chứng vàng da nên đi khám ngay để được khám và chỉ định thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán vàng da cần thiết, giúp tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời.
Chẩn đoán vàng da có thể bao gồm:
Khám lâm sàng và tìm hiểu về tiền sử bệnh
Các bác sĩ sẽ tìm hiểu chi tiết về bệnh sử để xác định lý do tai sao người bệnh bị vàng da qua một số câu hỏi như sau:
– Người bệnh có gặp phải triệu chứng nào giống như bị cảm cúm trước khi vàng da xuất hiện hay không? (nếu có các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của viêm gan)
– Hiện tại người bệnh có các triệu chứng như đau bụng, ngứa hay giảm cân không?
– Người bệnh có đang sống hoặc đi du lịch tới các khu vực đang có dịch sốt sét hoặc viêm gan A trong thời gian gần đây hay không?
Các bác sĩ sẽ tìm hiểu chi tiết về bệnh sử để xác định lý do tai sao người bệnh bị vàng da.
– Màu sắc của phân và nước tiểu có thay đổi gì không?
– Người bệnh có bị nghiện rượu hay không?
– Các loại thuốc mà hiện người bệnh đang dùng hoặc đã từng dùng trước đây.
– Nghề nghiệp của người bệnh mà có thể tiếp xúc với các hóa chất độc hại.
Bên cạnh đó bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng để kiểm tra các dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn nào đó, chẳng hạn như mắt cá chân hoặc bàn chân là dấu hiệu cảnh báo xơ gan.
Xét nghiệm nước tiểu
Xét nghiệm nước tiểu được sử dụng để đo lường nồng độ của một chất gọi là urobilinogen. Chất này được tạo ra khi vi khuẩn phân hủy bilirubin bên trong hệ thống tiêu hóa. Nồng độ urobilinogen trong nước tiểu cao hơn bình thường cho biết vàng da là vàng da trước gan hoặc tại gan. Trong khi đó nồng độ urobilinogen thấp hơn cho thấy vàng da sau gan.
Xét nghiệm máu và xét nghiệm chức năng gan
Xét nghiệm chức năng gan là một loại xét nghiệm máu được sử dụng để chẩn đoán một số bệnh về gan nhất định như viêm gan, xơ gan, bệnh gan do rượu.
Xét nghiệm chức năng gan là một loại xét nghiệm máu được sử dụng để chẩn đoán một số bệnh về gan nhất định như viêm gan, xơ gan, bệnh gan do rượu.
Khi bị thương tổn gan giải phóng các enzyme vào máu. Đồng thời, nồng độ của protein gan sản xuất để giữ cho cơ thể khỏe mạnh bắt đầu giảm. Bằng cách đo nồng độ của các enzym và protein, bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng hoạt động của gan. Ngoài ra xét nghiệm máu trong gan được thực hiện để chẩn đoán các bệnh về gan do virus có thể gây vàng da như viêm gan C hay sốt rét.
Xét nghiệm chẩn đoán bằng hình ảnh
Nếu nghi ngờ người bệnh bị vàng da tại gan hoặc sau gan, các xét nghiệm chẩn đoán bằng hình ảnh có thể được thực hiện để kiểm tra những bất thường ở gan hay ống mật. Các xét nghiệm này bao gồm siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT), chụp cộng hưởng từ (MRI). Nội soi chụp mật tụy ngược dòng (ERCP) rất hữu ích trong chẩn đoán vàng da trước gan.
Sinh thiết gan
Trong sinh thiết gan, một mẫu nhỏ tế bào gan sẽ được lấy ra để kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm kiếm các bất thường nếu có.
Sinh thiết được thực hiện để đánh giá tình trạng mô gan nếu mô gan bị hư hại bởi xơ gan hoặc ung thư gan. Trong sinh thiết gan, một mẫu nhỏ tế bào gan sẽ được lấy ra để kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm kiếm các bất thường nếu có.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
