Một số phương pháp chăm sóc da cho người bệnh zona

Herpes zoster, còn được gọi là bệnh zona, là một căn bệnh do virus varicella-zoster, cùng loại virus gây bệnh thủy đậu, gây ra. Sau khi bạn khỏi bệnh thủy đậu khi còn nhỏ, virus sẽ nằm im trong các tế bào thần kinh của bạn. Đối với nhiều người, virus không bao giờ xuất hiện lặp lại. Nhưng theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), trung bình khoảng 1 trong 3 người trưởng thành ở Hoa Kỳ, virus sẽ tái hoạt động và gây ra bệnh zona.

Bạn có nhớ cơn thủy đậu thời thơ ấu gây ngứa, rát và phát ban đau đớn khắp cơ thể không? Nếu bạn gặp các triệu chứng tương tự khi trưởng thành, bạn có thể đang phải đối mặt với bệnh zona. Herpes zoster, còn được gọi là bệnh zona, là một căn bệnh do virus varicella-zoster, cùng loại virus gây bệnh thủy đậu, gây ra. Sau khi bạn khỏi bệnh thủy đậu khi còn nhỏ, virus sẽ nằm im trong các tế bào thần kinh của bạn.

Đối với nhiều người, virus không bao giờ xuất hiện lặp lại. Nhưng theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), trung bình khoảng 1 trong 3 người trưởng thành ở Hoa Kỳ, virus sẽ tái hoạt động và gây ra bệnh zona. Trong khi hầu hết các trường hợp xảy ra ở những người trên 50 tuổi, bệnh zona có thể xảy ra trước 40 tuổi, nhưng Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD) cho biết trường hợp này rất hiếm.

Phát ban do bệnh zona thường kéo dài từ 2 đến 4 tuần. Và mặc dù không đe dọa đến tính mạng nhưng virus có thể gây phát ban đau đớn và gây ra nhiều khó chịu. Tuy nhiên, tin tốt là bạn có thể làm nhiều việc để chăm sóc làn da của mình và giảm đau trong khi vết phát ban lành lại.

1. Gặp bác sĩ điều trị zona hoặc bác sĩ da liễu

Bạn hãy hẹn gặp bác sĩ khi có dấu hiệu đầu tiên của bệnh zona, lý tưởng nhất là trong vòng 2 đến 3 ngày kể từ khi phát ban. Bác sĩ có thể đánh giá mức độ nghiêm trọng và kê đơn thuốc kháng virus nếu cần thiết. Bạn có thể sẽ nhận thấy những dấu hiệu này vài ngày trước khi phát ban xuất hiện:

Đau
Nóng rát
Ngứa ran

Theo Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ, bắt đầu dùng thuốc kháng virus trong vòng 72 giờ kể từ khi có triệu chứng đầu tiên có thể giúp bạn:

Giảm triệu chứng
Giảm thời gian bạn mắc bệnh zona
Giảm nguy cơ biến chứng

2. Chăm sóc vết ban hàng ngày

Một trong những điều tốt nhất bạn có thể làm sau khi hẹn gặp bác sĩ là bắt đầu chăm sóc vết phát ban tại nhà cho đến khi khỏi hẳn. Nói chung, phát ban dạng mụn nước sẽ đóng vảy khoảng 7 đến 10 ngày sau khi xuất hiện. Theo Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ, thông thường phải mất từ 2 đến 4 tuần để bệnh biến mất hoàn toàn. Trong thời gian này, hãy làm theo các bước sau mỗi ngày:

Nhẹ nhàng rửa vùng bị ảnh hưởng bằng chất tẩy rửa không mùi thơm.
Hãy để vết zona khô.
Bôi thuốc theo hướng dẫn
Băng vết thương bằng băng vô trùng hoặc gạc không dính.
Rửa tay thật kỹ.

Để giúp giảm đau và ngứa, hãy làm như sau nếu cần:

Chườm mát trong vài phút.
Ngâm mình trong bồn tắm êm dịu.
Sử dụng kem dưỡng da calamine nhưng chỉ sau khi các mụn nước đã đóng vảy.

3. Tránh gãi các vết phồng rộp

Bạn có thể muốn gãi hoặc chọc vào mụn nước, đặc biệt nếu chúng khiến bạn khó chịu. Tuy nhiên tốt nhất là bạn không nên động vào chúng vì cuối cùng chúng sẽ đóng vảy và rơi ra. Gãi vào mụn nước hoặc vảy có thể dẫn đến bội nhiễm và để lại sẹo. Làm sạch và che vết mụn nước do zona thường xuyên bằng băng vô trùng mới có thể giúp giảm khả năng bạn bị nổi mẩn đỏ.

4. Thực hiện băng vết phát ban mụn nước đúng cách

Giữ sạch vết phát ban là một phần của quá trình. Cách thứ hai là đảm bảo bạn băng bó đúng cách, đặc biệt nếu vết phát ban vẫn chảy nước. Khi đối phó với vết phát ban đau do bệnh zona, cách tốt nhất của bạn là sử dụng băng một cách thoải mái, không băng quá chặt, và đảm bảo vô trùng. Khi thay băng, hãy để da khô trước khi băng lại bằng băng mới.

Ngoài việc bảo vệ vết phát ban, việc băng bó còn ngăn bạn truyền virus varicella-zoster sang người khác. Hãy nhớ băng lại những vùng phát ban chưa đóng vảy. Mặc dù bệnh zona không lây nhưng virus gây bệnh có thể truyền sang bất kỳ ai chưa mắc bệnh thủy đậu hoặc chưa tiêm vaccine thủy đậu. Theo các chuyên gia nếu người chưa bị hoặc chưa tiêm phòng thủy đâu khi tiếp xúc da kề da với chất lỏng chảy ra từ mụn nước zona, họ có thể bị thủy đậu.

5. Cân nhắc sử dụng kem bôi hoặc miếng dán

Bệnh zona có thể rất đau đớn. Nếu bạn cần trợ giúp để kiểm soát cơn đau, bác sĩ có thể kê toa một loại kem hoặc miếng dán giảm đau tại chỗ. Chúng có chứa lidocain hoặc thuốc phong bế thần kinh khác dành cho da. Một loại kem chống ngứa có chứa thuốc kháng histamine, chẳng hạn như diphenhydramine cũng có thể giúp bạn giảm bớt cơn ngứa. Sau khi vết phát ban đã đóng vảy, bạn có thể thử dùng kem bôi để làm dịu các triệu chứng còn sót lại. Hãy tìm sản phẩm có chứa:

Lô hội
Calamin
Capsaicin
Bột yến mạch dạng keo

Bác sĩ cũng có thể khuyên dùng thuốc giảm đau không kê đơn như thuốc chống viêm không steroid hoặc acetaminophen. Bạn hãy nhớ luôn làm theo hướng dẫn về liều lượng trên nhãn hoặc dùng theo hướng dẫn của bác sĩ.

6. Thử điều trị tại nhà

Bạn không cần những sản phẩm chăm sóc da đắt tiền để giảm ngứa và đau. Thay vào đó, khi phát ban đang rầm rộ cấp tính trên da bạn hãy dùng một số sản phẩm gia dụng. Ví dụ, hỗn hợp sệt làm từ baking soda và bột ngô bôi trực tiếp lên vết phát ban có thể mang lại hiệu quả tốt.

Ngoài ra, phương pháp điều trị tự làm này còn giúp làm khô vết loét để chúng có thể lành nhanh hơn. Dùng bột bắp và baking soda trộn đều với nước với tỷ lệ bằng nhau. Thêm lượng nước vừa đủ để tạo thành hỗn hợp sệt khi trộn nguyên liệu. Bội hỗn hợp lên vết phát ban trong vài phút cho đến khi khô, sau đó nhẹ nhàng rửa sạch bằng nước.

7. Biết những điều nên và không nên khi tắm

Sử dụng nhiệt độ nước phù hợp khi tắm có thể tạo ra sự khác biệt lớn về cảm giác và khả năng hồi phục của làn da. Tốt nhất, bạn nên tắm bằng nước mát hoặc nước ấm và tránh nước quá nóng.

Bạn cũng có thể chườm gạc ướt, mát lên vết phát ban và mụn nước. Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ khuyên bạn nên ngâm một chiếc khăn sạch trong nước lạnh và đặt miếng vải lên trên vùng bị ảnh hưởng vài lần trong ngày, mỗi lần 5 đến 10 phút. Bạn nên tránh chà xát khăn lau, bọt biển hoặc chất tẩy da chết lên vùng da đó.

Bạn cũng có thể thêm bột yến mạch hoặc bột ngô vào nước tắm để giảm ngứa. Chỉ cần nhớ lau khô da nhẹ nhàng sau khi ra khỏi bồn tắm. Sau đó, thoa một lớp kem dưỡng da calamine để làm dịu da hoặc giữ cho da khô và băng lại nếu da vẫn chảy nước.

8. Mặc quần áo rộng rãi

Mặc quần áo rộng rãi, bằng sợi tự nhiên như cotton là rất quan trọng trong khi vết phát ban do bệnh zona đang lành. Quần áo quá chật có thể cọ xát vào vết phát ban và gây kích ứng nếu không được băng bó. Vì phát ban do bệnh zona thường xuất hiện trên thân mình nên bạn có thể chỉ cần chọn áo sơ mi, áo nỉ hoặc áo rộng thoải mái. Ngay cả khi được băng bó, mặc áo sơ mi rộng hơn có thể làm giảm kích ứng trên da. Nếu bạn cần đeo khẩu trang và bị phát ban do bệnh zona ở mặt hoặc cổ, hãy cân nhắc băng bó vùng dưới khẩu trang cho đến khi các mụn nước lành hẳn.

Nếu phát ban do bệnh zona ảnh hưởng đến vùng da quanh mắt hoặc chóp mũi, bạn nên khám bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức. Nếu bạn không thể nhìn thấy, hãy đến gặp bác sĩ da liễu hoặc đến khoa cấp cứu để được điều trị ngay lập tức.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP