Stress kích thích tuyến thượng thận tăng sản xuất hooc môn cortisol. Thường được biết đến với tên gọi hooc môn stress, nếu sự gia tăng loại hooc môn này thường xuyên có thể dẫn đến các viêm nhiễm ở da. Khi stress, bạn cũng thường ăn kém và không đảm bảo được chất lượng giấc ngủ điều này lại càng làm da của bạn trở nên xấu hơn.
Stress ảnh hưởng thế nào đến làn da, các giải pháp bảo vệ làn da khỏi tác động tiêu cực của stress là gì, hãy cùng tìm hiểu!
Nồng độ cortisol cao trong cơ thể làm da không duy trì được độ ẩm cần thiết. Các yếu tố môi trường bên ngoài (như thời tiết lạnh và khô) càng tạo điều kiện thuận lợi để duy trì tình trạng mất cân bằng độ ẩm của da.
Giải pháp ngắn hạn: axit hyaluronic. Loại axit này giúp tăng cường độ ẩm cho da, bản thân chúng có thể giữ được một lượng nước tương đương với 1000 lần khối lượng của chúng. Sử dụng axit hyaluronic có tác dụng nhanh chóng tăng cường độ ẩm của da và hạn chế sự bong da.
Giải pháp dài hạn: Để tăng cường khả năng giữ ẩm của da, bạn có thể sử dụng kem dưỡng ẩm có bổ sung thành phần ceramides. Ceramides là một loại lipid đặc biệt được tìm thấy ở màng tế bào. Ceramides chiếm 40-50% lipid ở lớp ngoài cùng của da - còn gọi là lớp sừng. Ceramides dễ dàng được hấp thụ vào máu để giúp xây dựng làn da của cơ thể. Khi ta còn trẻ lượng ceramides luôn đầy đủ khiến làn da vô cùng khỏe mạnh, tuy nhiên tuổi càng cao thì lượng ceramides càng giảm, từ đó sẽ xuất hiện hàng loạt vấn đề về da, nhất là lão hóa da và ung thư da. Mất ceramides sẽ làm da bị khô, thô ráp, và ngứa hình thành nhiều nếp nhăn.
Ceramides đa phần được chiết xuất từ mầm lúa mì, do vậy việc bổ sung ceramides từ các thực phẩm chức năng sẽ là một giải pháp lâu dài và hiệu quả.
Khi cơ thể tăng tiết cortisol, lưu lượng tuần hoàn qua các cơ bắp tăng lên tuy nhiên lượng máu chảy qua các mao mạch nhỏ dưới da lại ít hơn, khi đó da của bạn sẽ mất màu sắc hồng hào tự nhiên. Ô nhiễm môi trường - làm xuất hiện các gốc tự do trong cơ thể cũng là nguyên nhân làm cho làn da tổn thương và lão hóa nhiều hơn.
Giải pháp ngắn hạn: Mát xa (Massage) tại vùng đầu và mặt giúp tăng cường tuần hoàn tại khu vực này, là một giải pháp hiệu quả để cải thiện tình trạng da mặt tối màu do suy giảm tuần hoàn.
Giải pháp dài hạn: Điều trị siêu mài mòn da (Microdermabrasion) là một trong những điều trị không xâm lấn và không phẫu thuật phổ biến hiện nay. Một chùm tinh thể oxide aluminum được tiếp xúc trực tiếp lên da thông qua một tay cầm sẽ làm nới lỏng và tẩy lớp da chết trên cùng; đồng thời để lộ ra lớp da mới, khỏe mạnh hơn. Điều trị siêu mài mòn cải thiện lớp tế bào mới nằm sâu trong lớp hạ bì và kích thích sự phát triển của collagen, mang lại làn da mịn màng. Bạn có thể sử dụng liệu pháp điều trị này 3 tháng một lần.
Bổ sung vitamin C cũng là một cách thông minh để loại bỏ các gốc oxy hóa tự do và làm mờ các mảng da tối màu.
Cortisol làm tăng phản ứng viêm và kích thích sản xuất bã nhờn trên da. Sự kết hợp này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mụn trứng cá hiện tại, và góp phần phát triển các mụn mới. Các tác nhân từ môi trường như khói, bụi làm bít tắc lỗ chân lông từ đó dẫn đến phản ứng viêm và cũng góp phần tạo ra mụn.
Giải pháp ngắn hạn: Hãy đến gặp bác sỹ để được tiêm corticosteroid. Tiêm corticosteroid vào trong mụn được dùng để điều trị mụn viêm tấy sâu hoặc mụn bọc. Corticosteroid được pha rất loãng và tiêm trực tiếp vào trong mụn. Một giải pháp cũng mang lại hiệu quả là điều trị tại chỗ với axit salicylic hoặc benzoyl peroxit.
Giải pháp dài hạn: Các loại thực phẩm có chỉ số GI (glycemic) cao - chỉ số phản ánh tốc độ làm tăng đường huyết sau khi ăn các thực phẩm giàu chất bột đường, các thực phẩm có GI càng cao thì càng làm tăng nồng độ đường máu nhanh sau khi ăn vào cơ thể. Khi đường huyết tăng cao insulin được cơ thể tăng sản xuất để kiểm soát đường huyết, tuy nhiên insulin cũng kích thích sản xuất nhiều bã nhờn hơn trên da. Vì vậy việc hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có chỉ số GI cao và tăng cường sử dụng thực phẩm có chỉ só GI thấp là một giải pháp đem lại hiệu quả dài hạn.
Stress dẫn đến phát triển các tình trạng viêm nhiễm da mạn tính, các tổn thương này phá vỡ bộ khung chống đỡ bên dưới da. Bộ khung này chủ yếu bao gồm hai loại protein là collagen và elastin thuộc lớp hạ bì giúp làn da căng mịn và đàn hồi. Da cũng tăng nguy cơ phơi nhiễm với ánh nắng mặt trời và ô nhiễm khi bộ khung này tổn thương.
Giải pháp ngắn hạn: Một số giải pháp như Botox hoặc Dysport có thể mang lại hiệu quả. Bạn cũng có thể sử dụng tia laser hoặc kỹ thuật lột da nhẹ (chemical peels) để kích thích sự tái tạo collagen.
Giải pháp dài hạn: sử dụng các loại kem chống nắng có chỉ số SPF phù hợp được bổ sung thêm các chất chống oxy hóa và retinoid (bản chất vitamin A, có tác dụng thúc đẩy sự chuyển hóa tế bào và kích thích sự sản sinh collagen ở da).
Bảo vệ da hằng ngày khỏi tác hại của tia tử ngoại mặt trời để ngăn ngừa lão hóa và tiến triển ung thư da. Bạn có thể sử dụng kem một lần vào mỗi buổi sáng và buổi tối để trung hòa các gốc tự do gây ra bởi tia tử ngoại và ô nhiễm.
Cortisol có thể làm giãn mao mạch, tình trạng này có mối liên quan với các căn bệnh da mạn tính như rosacea, gây ra đỏ da ở vùng mũi và má. Và tăng tiết cortisol cũng có thể làm trầm trọng thêm các bệnh da liễu khác gây đỏ và kích ứng da như bệnh eczema và bệnh vảy nến.
Giải pháp ngắn hạn: Một số loại nguyên liệu thiên nhiên có thể có tác dụng làm dịu da bị kích ứng như dưa leo.
Giải pháp dài hạn: Đối với các chứng bệnh mạn tính như rosacea, bác sỹ có thể chỉ định kết hợp sử dụng thuốc kháng sinh đường uống và thuốc bôi. Các loại thuốc bôi tại chỗ có tác dụng hạn chế tình trạng giãn mạch từ đó làm giảm các triệu chứng của bệnh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh