Viêm amidan cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính tại tổ chức amidan khẩu cái, thường gặp ở cả trẻ em và người lớn, đặc biệt phổ biến ở trẻ do hệ miễn dịch còn non yếu. Nguyên nhân thường gặp bao gồm:
Nhiễm vi khuẩn hoặc virus đường hô hấp: Trẻ có thể bị nhiễm trùng do virus cúm, adenovirus, hoặc liên cầu khuẩn nhóm A.
Yếu tố thời tiết: Sự thay đổi nhiệt độ, đặc biệt vào mùa lạnh làm giảm đề kháng và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Vệ sinh răng miệng kém: Tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn cư trú và phát triển tại vùng hầu họng.
Trẻ bị viêm amidan thường có biểu hiện sốt cao, khó chịu, đau họng…
Sốt cao đột ngột, có thể trên 38–39°C.
Đau họng rõ rệt, đặc biệt khi nuốt.
Mệt mỏi, rét run, biếng ăn.
Quan sát thấy amidan sưng to, đỏ, có thể có chấm mủ trắng hoặc vàng.
Có thể sờ thấy hạch cổ góc hàm sưng đau.
Trường hợp nặng: có biểu hiện viêm tai giữa kèm theo (chảy mủ tai, đau tai).
Nếu không điều trị kịp thời, viêm amidan cấp có thể diễn tiến thành mạn tính hoặc gây các biến chứng hậu nhiễm khuẩn như:
Viêm khớp phản ứng
Viêm cơ tim
Viêm cầu thận cấp
Cha mẹ cần kiểm tra tình trạng bệnh của trẻ tại nhà và đưa bé đi khám ngay khi thấy dấu hiệu viêm amidan cấp
Cha mẹ cần lưu ý các biện pháp xử trí ban đầu tại nhà như sau:
Theo dõi triệu chứng: Quan sát họng trẻ, đo thân nhiệt định kỳ. Nếu sốt >38.5°C, có thể dùng hạ sốt nhóm paracetamol đúng liều theo cân nặng.
Chế độ ăn uống:
Ưu tiên thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt (cháo, sữa).
Cho trẻ uống đủ nước để giảm sốt và làm dịu họng.
Tuyệt đối không ép ăn khi trẻ đang mệt hoặc đau họng.
Không nên: Súc miệng bằng nước muối với tư thế ngửa cổ vì dễ làm lan vi khuẩn vào đường hô hấp.
Nghỉ ngơi hợp lý: Trẻ cần được nghỉ ngơi nhiều, tránh vận động mạnh.
Cần thăm khám chuyên khoa khi:
Sốt cao kéo dài trên 48 giờ không đáp ứng hạ sốt.
Đau họng dữ dội, amidan sưng to kèm mủ nhiều.
Có tiền sử viêm amidan tái phát nhiều lần trong năm.
Có dấu hiệu nghi ngờ viêm họng do liên cầu (streptococcus).
Có biến chứng: sưng đau vùng cổ, đau khớp, tiểu máu, phù.
Viêm amidan cấp là bệnh lý phổ biến ở trẻ em nhưng có thể diễn tiến nghiêm trọng nếu không phát hiện và xử trí đúng cách. Việc theo dõi sát triệu chứng, chăm sóc hợp lý tại nhà kết hợp với can thiệp y tế khi cần thiết sẽ giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh