✴️ Táo bón ở trẻ sơ sinh và cách khắc phục

1. Vì sao trẻ sơ sinh dễ bị táo bón?

Táo bón ở trẻ sơ sinh là tình trạng thường gặp, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời khi hệ tiêu hóa còn non yếu và dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp:

1.1. Do chế độ ăn của mẹ (đối với trẻ bú mẹ hoàn toàn)

• Mẹ ăn ít rau xanh, uống không đủ nước, dùng đồ cay nóng, thức uống có cồn hoặc có gas… có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa.

• Sữa mẹ thiếu nước và chất xơ có thể khiến trẻ bị táo bón, khó tiêu hóa.

1.2. Do sữa công thức

• Trẻ dùng sữa công thức có nguy cơ táo bón cao hơn do:

  • Hàm lượng đạm, chất béo cao

  • Công thức không phù hợp với hệ tiêu hóa còn yếu của trẻ

• Một số loại sữa dễ gây cứng phân, khó đi ngoài

Trẻ sơ sinh là một trong những đối tượng dễ bị chứng táo bón hỏi thăm.

1.3. Cho trẻ ăn dặm quá sớm

• Ăn dặm trước 4 tháng khiến hệ tiêu hóa chưa đủ enzyme tiêu hóa thức ăn rắn

• Chế độ ăn quá nhiều đạm, thiếu chất xơ, ít nước là nguyên nhân hàng đầu gây táo bón

1.4. Do ảnh hưởng của thuốc

• Một số thuốc có thể gây tác dụng phụ là táo bón như:

  • Sắt, canxi, kháng sinh

  • Thuốc chống co giật (hiếm gặp)

2. Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị táo bón

• Đi tiêu < 3 lần/tuần, phân rắn, vón cục

• Rặn nhiều, đỏ mặt, khóc khi đại tiện

• Bụng cứng, chướng nhẹ, ít xì hơi

• Biếng ăn, nôn trớ nhẹ

3. Cách xử trí táo bón ở trẻ sơ sinh

3.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống của mẹ (nếu trẻ bú mẹ)

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây (đu đủ, chuối, cam, bưởi)

• Uống đủ 2–2.5 lít nước mỗi ngày

• Tránh đồ chiên rán, thức ăn cay nóng, cà phê, bia rượu

Người mẹ ăn uống không khoa học, lành mạnh là một trong những nguyên nhân gây táo bón ở trẻ.

3.2. Đối với trẻ bú sữa công thức

• Chuyển sang loại sữa “mát” giàu chất xơ hòa tan (FOS, GOS)

• Pha sữa đúng hướng dẫn, không pha đặc

• Tăng cữ bú, không để trẻ bú ít nước

3.3. Massage và vận động

• Massage bụng theo chiều kim đồng hồ 15 phút sau ăn

• Kết hợp động tác “đạp xe đạp” bằng chân trẻ để kích thích tiêu hóa

3.4. Tắm nước ấm

• Nước ấm giúp trẻ thư giãn cơ vòng hậu môn, hỗ trợ đi tiêu dễ dàng hơn

3.5. Thăm khám nếu táo bón kéo dài

• Nếu táo bón >5 ngày, kèm nôn ói, bụng chướng, cần khám bác sĩ chuyên khoa

• Bác sĩ có thể chỉ định: men vi sinh, bổ sung chất xơ, thuốc thụt (nếu cần)

4. Lưu ý quan trọng

Không tự ý dùng thuốc nhuận tràng cho trẻ sơ sinh
Không nên thụt hậu môn thường xuyên vì dễ gây lệ thuộc
Theo dõi lượng bú – nước tiểu – phân hàng ngày

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?

• Không đi tiêu > 5 ngày

• Bé quấy khóc dữ dội, bụng trướng căng

• Nôn ói liên tục, bỏ bú

• Có máu trong phân hoặc phân màu đen, mùi bất thường

Kết luận: Táo bón ở trẻ sơ sinh thường không nghiêm trọng nếu được phát hiện và xử trí kịp thời. Cha mẹ nên chủ động quan sát thói quen tiêu hóa của trẻ và tham khảo ý kiến bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp