Tiêu chảy do rotavirus ở trẻ nhỏ

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Bệnh tiêu chảy do một loại virus có tên là rotavirus gây nên. Rotavirus được chia làm nhiều chủng, do vậy việc bị mắc bệnh do các chủng virus khác nhau có thể xảy ra ở cả những trẻ em được tiêm chủng lẫn chưa được tiêm chủng. Virus này được bài xuất số lượng lớn qua phân của cá thể bị nhiễm bệnh. Bệnh do rotavirus có tính chất lây lan rất cao và có thể truyền từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc bên ngoài qua tay hay qua các đồ vật. Virus này xâm nhập vào cơ thể con người qua đường miệng và gây bệnh ở hệ tiêu hóa.

Triệu chứng

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng bị nhiễm bệnh phổ biến nhất. Thống kê cho thấy trẻ mắc bệnh tiêu chảy do rotavirus ít nhất 1 lần trong 5 năm đầu đời. Tại Việt Nam, đa số các ca tiêu chảy do rotavirus rơi vào lứa tuổi từ 3 – 17 tháng. Các triệu chứng xuất hiện trong vòng từ một tới ba ngày sau khi bắt đầu bị nhiễm virus, bao gồm:

Nôn mửa
Sốt
Tiêu chảy
Đau bụng
Ăn kém, bỏ ăn

Các triệu chứng có thể nhẹ hay không biểu hiện rõ ràng khi bị tái nhiễm bệnh. Đôi khi người lớn cũng bị mắc bệnh, nhưng thường là nhẹ. Thường thì lượng virus sẽ giảm dần và mất đi sau khi khởi phát các triệu chứng từ 3 đến 9 ngày.

Biến chứng

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhiễm rotavirus có thể dẫn tới các biến chứng như mất nước và mất cân bằng điện giải do cơ thể liên tục bị mất nước trong quá trình bị tiêu chảy, nôn mửa và sốt. Cha mẹ nên lưu ý đến những dấu hiệu của việc mất nước bao gồm:

Da lạnh
Hôn mê
Mắt trũng sâu
Khô miệng, cảm giác khát nước
Hoa mắt khi đứng

Trong một số trường hợp mất nước nghiêm trong có thể dẫn đến tử vong, do đó điều quan trọng là phải nhận biết được các triệu chứng và điều trị kịp thời.

Chẩn đoán

Chẩn đoán được thực hiện bằng cách xét nghiệm mẫu phân để nhận biết sự có mặt của rotavirus là nguyên nhân gây tiêu chảy.

Điều trị

Chưa có thuốc điều trị đặc hiệu khi bị nhiễm rotavirus. Triệu chứng nhiễm trùng sẽ tự hết trong khoảng một vài ngày đối với các cá thể có hệ miễn dịch tốt. Điều trị thường bao gồm việc bù nước qua đường uống để ngăn ngừa mất nước.

Trường hợp bị mất nước nghiêm trọng trẻ cần được đưa tới bệnh viện để truyền dịch.

Phòng ngừa tiêu chảy do rotavirus

Việc giữ gìn vệ sinh sạch sẽ như rửa tay hoặc vệ sinh các bề mặt rắn, đồ chơi...bằng dung dịch sát khuẩn là rất quan trọng trong việc kiểm soát sự lây lan của bệnh. Rotavirus lây nhiễm qua đường tiêu hoá và khả năng lây nhiễm rất cao. Loại virút này được thải ra theo đường tiêu hoá ở trẻ nhiễm bệnh, tồn tại trong môi trường và lưu lại trên tay vài giờ và trên bề mặt rắn khoảng vài ngày. Vi rút truyền dễ dàng qua tay bị nhiễm bẩn, tồn tại trên bề mặt chất rắn như đồ chơi, chăn, màn,... Khi trẻ nhiễm Rotavirus sẽ đào thải ra ngoài một lượng vi rút rất lớn đến 10 ngàn tỷ nhưng chỉ cần một lượng rất nhỏ là có thể lây nhiễm và gây bệnh cho người. Nếu như trẻ cho tay vào miệng sau khi tiếp xúc với các vật dụng mang vi- rút thì khả năng nhiễm tiêu chảy cấp là rất cao.

Với khả năng phát tán của một lượng lớn Rotavirus và khả năng tồn tại trong môi trường lên đến 21 ngày thì việc giữ vệ sinh, ăn sạch, uống sạch cũng khó hạn chế khả năng lây nhiễm của vi rút Rota. Để chủ động phòng bệnh an tòan, hiệu quả nên sử dụng vắc- xin phòng ngừa. Tổ chức Y tế thế giới WHO khuyến cáo nên cho trẻ nhỏ uống Vắc-xin phòng tiêu chảy do Rotavirus: cho trẻ uống từ 6 tuần tuổi trở đi, uống 2 lần cách nhau ít nhất là 1 tháng và nên uống trước 6 tháng tuổi để bảo vệ trẻ càng sớm càng tốt trước khi trẻ bước vào thời kỳ nhiễm Rotavirus nguy hiểm từ 6 tháng đến 2 tuổi. Tại Việt Nam hiện nay Vắc-xin phòng tiêu chảy do Rotavirus đã được sử dụng tại các cơ sở tiêm chủng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP