Trước đây, xuất huyết tiêu hóa ở trẻ em thường ít gặp nếu có thì mức độ thường nhẹ với các biểu hiện nôn ra máu và đi ngoài ra máu. Hiện nay với sự lây nhiễm cao của vi khuẩn HP gây loét dạ dày, tá tràng, số lượng trẻ em bị xuất huyết tiêu hóa cũng ngày càng ra tăng. Vì vậy hãy trở thành những ông bố, bà mẹ “thông thái”, nhận biết sớm các dấu hiệu bệnh xuất huyết tiêu hóa và có biện pháp xử trí hiệu quả nhất giúp con mau khỏi.
1. Nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa ở trẻ em
Trẻ bị xuất huyết tiêu hóa nói riêng và người lớn nói chung là tình trạng chảy máu ở đường tiêu hóa. Tùy theo vị trí xuất huyết mà chia thành hai loại là: Xuất huyết tiêu hóa trên (XHTH trên) và Xuất huyết tiêu hóa dưới (XHTH dưới).
1.1 Xuất huyết tiêu hóa trên
Đây là loại xuất huyết thường gặp, do viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản, vỡ – dãn tĩnh mạch thực quản, hội chứng Mallory Weiss.
Ở trẻ em, xuất huyết tiêu hóa trên có thể do một số nguyên nhân cụ thể như:
– Rối loạn đông máu
– Viêm dạ dày
– Loét do stress
– Viêm thực quản do trào ngược dạ dày thực quản
– Dị dạng mạch máu
– Vỡ, dãn tĩnh mạch thực quản
– Vết rách Mallory-Weiss do nôn nhiều, gây trầy xước niêm mạc thực quản
1.2 Xuất huyết tiêu hóa dưới
Xuất huyết tiêu hóa dưới thường gặp khi bị lồng ruột, nứt hậu môn, Polyp đại tràng, dị dạng mạch máu,..
– Viêm ruột nhiễm trùng
– Nứt hậu môn
– Polype đại tràng
– Lồng ruột
– Xoắn ruột
– Túi thừa Meckel
– Scholein Henoch
– Dị dạng mạch máu
– Hội chứng tán huyết u rê máu
– Bệnh viêm ruột
Hiện nay, theo một số nghiên cứu y khoa cho biết nguyên nhân chủ yếu gây bệnh xuất huyết tiêu hóa ở cả người lớn và trẻ em phổ biến nhất hiện nay là do biến chứng của loét dạ dày, tá tràng.
Chúng gây chảy máu đường tiêu hóa ở trẻ. Và “hung thủ” chính gây ra tình trạng viêm, loét này chính là vi khuẩn HP. Loại vi khuẩn dễ lây nhiễm qua đường ăn uống do dùng chung bát, đũa, đồ dùng sinh hoạt chung với người bị nhiễm vi khuẩn HP.
2. Biểu hiện bệnh xuất huyết tiêu hóa ở trẻ
Trẻ bị xuất huyết tiêu hóa thường không có biểu hiện gì rõ rệt trước khi nhập viện cho đến khi xuất hiện nôn, ói ra máu hoặc đại tiện phân đen.
Phần lớn xuất huyết tiêu hóa trẻ em hiện nay là do các bệnh lý về đường tiêu hóa như viêm, loét dạ dày – tá tràng, gây chảy máu hay còn gọi là xung xuyết dạ dày. Và trẻ thường có một số những biểu hiện như sau:
– Ợ hơi, đầy bụng.
– Buồn nôn và nôn.
– Đau rát ở bụng giữa xương ức và rốn.
– Đau ngực.
– Sụt cân, mệt mỏi.
– Thường xuyên ợ nóng, nấc cục.
– Chán ăn, khó nuốt.
– Hôi miệng.
– Tiêu chảy
– Thiếu máu
– Nôn ra máu hoặc đại tiện ra máu
Các triệu chứng trên rất phổ biến ở trẻ em khi bị bệnh, tuy không nhất thiết là loét dạ dày tá tràng gây xuất huyết tiêu hóa nhưng cũng có thể là những cảnh báo cần thiết để các bác sĩ nhận biết và chẩn đoán sớm từ đó phát hiện chính xác nguyên nhân và có biện pháp điều trị hiệu quả.
3. Chẩn đoán và điều trị xuất huyết tiêu hóa ở trẻ em
3.1 Chẩn đoán
– Kiểm tra tiền sử y học, xét nghiệm máu (nếu thấy cần thiết)
– Nội soi: tùy theo XHTH trên hay dưới mà tiến hành nội soi tiêu hóa trên hay dưới để xác định chính xác nguyên nhân và có biện pháp điều trị hợp lý.
– Có thể Siêu âm bụng, X-quang dạ dày tá tràng cản quang hoặc chụp đại tràng cản quang (nếu thấy cần thiết)
3.2 Điều trị
– Xuất huyết tiêu hóa nặng cần truyền máu hoặc đe dọa tính mạng.
– Xuất huyết tiêu hóa trên ở trẻ em thường tự cầm sau điều trị nội khoa vì thế hiếm khi cần nội soi cấp cứu. Nên nội soi ở phòng mổ, kết hợp với bác sĩ nội soi để nếu cầm máu nội soi thất bại thì sẽ tiến hành phẫu thuật ngay.
– Bệnh lý ngoại khoa: lồng ruột, polype, túi thừa Meckel, ruột đôi cần chỉ định phẫu thuật để điều trị hết nguyên nhân.
3.3 Biện pháp phòng ngừa
– Giúp trẻ cân bằng giữa việc học và giải trí, giảm căng thẳng.
– Rửa tay cho trẻ, vệ sinh môi trường sống và vệ sinh cá nhân cho trẻ sạch sẽ
– Thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa để có biện pháp điều trị kịp thời và hiệu quả nhất.
Trẻ bị xuất huyết tiêu hóa là tình trạng khá nguy hiểm, mẹ không nên chủ quan mà thực hiện các phương pháp điều trị trên để cho con sức khỏe tốt. Nếu có dấu hiệu gì bất thường hoặc tình trạng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm thì cần đưa con khám bác sĩ để tránh hệ lụy không mong muốn xảy ra.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh