Chọn lựa thuốc giảm đau không kê đơn

Các loại thuốc giảm đau không kê đơn

Thuốc giảm đau được chia làm 2 loại chính. Acetaminophen (Panadol, Tylenol) và các thuốc kháng viêm phi steroid còn được biết đến với tên gọi là NSAID, cả hai loại này đều có thuốc giảm đau và hạ sốt. NSAID bao gồm các thuốc ibuprofen (Advil, Motrin), aspirin, và naproxen (Aleve). Các thuốc giảm đau có thể được bào chế ở nhiều dạng khác nhau như viên nén, viên con nhộng và dạng lỏng.

Ngưỡng an toàn tùy thuộc vào nhóm tuổi

Nhiều năm trước đây, các bậc cha mẹ thường cho trẻ uống aspirin để giảm đau và hạ sốt. Ngày nay, các bác sĩ đã biết nhiều hơn về hội chứng Reye – một tình trạng rất hiếm gặp khi sử dụng aspirin gây ra những ảnh hưởng tới não, thận và gan. Vì vậy, asprin không còn được sử dụng cho trẻ em và thiếu niên. Những trẻ bị ốm có thể an toàn hơn khi sử dụng ibuprofen và acetaminophen, miễn là chúng được sử dụng đúng liều theo cân nặng và lứa tuồi. Những người cao tuổi cũng nên thận trọng khi sử dụng các thuốc giảm đau không kê đơn bởi họ cũng là đối tượng có nguy cơ cao bị tác dụng phụ.

Rượu và thuốc giảm đau

Rượu và các thuốc giảm đau không kê đơn khi sử dụng phối hợp có thể gây nguy hiểm. Nhiều thuốc giảm đau được cảnh báo không sử dụng khi uống rượu. Bạn nên đọc kĩ nhãn mác và tuân theo hướng dẫn sử dụng.

Các thuốc giảm đau ảnh hưởng tới huyết áp

Một số thuốc giảm đau không kê đơn có thể tương tác với một số loại thuốc hạ áp và gây tăng huyết áp ở những người chưa được chẩn đoán tăng huyết áp trước đó. Tốt nhất là nếu bạn đang uống các thuốc hạ áp, cần thường xuyên đo huyết áp và thảo luận với các bác sĩ khi có ý định sử dụng thuốc giảm đau.

Ảnh hưởng tới dạ dày

Một số thuốc giảm đau NSAID, ví dụ như ibuprofen và naproxen có thể gây kích ứng dạ dày. Chúng kích thích niêm mạc dạ dày của bạn và dẫn đến loét, chảy máu, làm trầm trọng thêm những vết loét trước đó. Nếu bạn sử dụng NSAID, cần bảo vệ dạ dày bằng cách uống liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất, uống ngay sau khi ăn. Nếu bạn cần sử dụng NSAID hàng ngày, trong vòng hơn 1 tuần, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.

Thuốc giảm đau có thể khiến thận phải làm việc quá sức

Thận của bạn là cơ quan phải làm việc rất nhiều. Chúng lọc các chất cặn bã và cân bằng nước, điện giải của cơ thể nhưng NSAID có thể ảnh hưởng đến chức năng này của thận. Sử dụng thuốc thường xuyên có thể làm nặng lên các bệnh lí về thận và gây suy thận. Nếu bạn bị bệnh thận mạn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kì thuốc giảm đau NSAID nào. Có rất nhiều loại thuốc khác có tác dụng giảm đau mà không ảnh hưởng đến chức năng thận. Sử dụng rượu cùng với acetaminophen có thể gây tổn thương thận. Vì vậy, cần thận trọng không phối hợp 2 loại này.

Tim mạch

Thuốc giảm đau không kê đơn có thể là con dao hai lưỡi đối với những người mắc bệnh tim mạch. Sử dụng hàng ngày aspirin liều thấp có thể tránh được nguy cơ hình thành cục máu đông gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Mặt khác, dùng các thuốc nhóm NSAID không phải aspirin kéo dài, đặc biệt là dùng với liều cao có thể ảnh hưởng đến hiệu quả chống đông của aspirin; gây tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Vì vậy, những người mắc bệnh tim hoặc tăng huyết áp nên đến gặp bác sĩ trước khi uống NSAID. Nhìn chung, các thuốc này không được khuyến cáo sử dụng cho những người bệnh thận, suy tim và xơ gan.

Đọc nhãn thuốc

Phối hợp các thuốc không kê đơn, ví dụ như thuốc chữa cảm lạnh và cảm cúm, thường chứa một số thành phần giống nhau. Để tránh uống quá liều, bạn cần đọc kĩ các thành phần trên nhãn thuốc. Ví dụ như nếu một thuốc có chứa acetaminophen, bạn nên tránh sử dụng cùng các thuốc khác cũng có thành phần này. Đọc kĩ nhãn mác còn có thể giúp bạn tránh được những thuốc mà bạn bị dị ứng.

Nguy cơ đối với gan

Những thuốc có chứa thành phần acetaminophen và các thuốc giảm đau thường an toàn và hiệu quả khi sử dụng đúng mục đích nhưng tất cả chúng đều có thể gây ra rủi ro. Acetaminophen có tác dụng giảm đau rất tốt nhưng lại ảnh hưởng đến gan. Nếu bạn uống quá liều có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng. Luôn luôn chú ý đọc kĩ nhãn thuốc và tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng. Để phòng ngừa các vấn đề về gan, không nên uống nhiều hơn liều khuyến cáo hàng ngày, không sử dụng rượu khi uống các thuốc có chứa thành phần acetaminophen, sử dụng liều thấp nhất trong thời gian ngắn nhất có thể. Những người bị xơ gan nên tránh sử dụng NSAID hoàn toàn và chỉ dùng acetaminophen ở liều rất thấp. Hãy trao đổi với bác sĩ để lựa chọn được loại thuốc giảm đau phù hợp nhất cho bạn.

Sử dụng thuốc giảm đau khi mang thai

Khi bạn mang thai, tất cả những gì đi vào cơ thể bạn cũng có thể đến thai nhi. NSAID nhìn chung không được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai trong 3 tháng cuối do làm tăng nguy cơ sinh non. Nếu bạn bị đau, hãy đến gặp bác sĩ sản phụ khoa để tìm ra nguyên nhân khiến bạn khó chịu. Có nhiều giải pháp tại nhà có thể giúp bạn giảm đau như mát-xa hoặc chườm ấm khi bị đau lưng. Trước khi sử dụng bất kì thuốc giảm đau nào, hãy hỏi bác sĩ để đảm bảo an toàn cho cả bạn và thai nhi.

Tương tác thuốc

Một số thuốc có thể không được sử dụng cùng với thuốc khác vì khi uống phối hợp, chúng có thể dẫn đến những tương tác nguy hiểm. Ví dụ như NSAID làm tăng nguy cơ chảy máu khi sử dụng cùng chống đông loại wafarin; và acetaminophen cũng có thể làm tăng nguy cơ này. Bởi vì một số thuốc có thể gây ra những tương tác đe dọa đến tính mạng nên bạn cần báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ về tất cả những thuốc và thực phẩm chức năng mà bạn đang uống, thậm chí cả những thuốc không kê đơn và các loại vitamin, thảo dược.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP