Tác giả: Huỳnh Thanh Hùng , Trần Quang Khánh
TÓM TẮT
Mục tiêu: Xác định tỷ lệ bệnh động mạch ngoại biên chi dưới (BĐMNBCD) ở bệnh nhân đái tháo đường (ĐTĐ) típ 2 bằng đo chỉ số huyết áp cổ chân - cánh tay (ABI) gắng sức và phân tích các yếu tố liên quan.
Phương Pháp: Đây là nghiên cứu cắt ngang mô tả. Mẫu gồm 334 bệnh nhân ĐTĐ típ 2 đến khám tại phòng khám nội tiết bệnh viện Nguyễn Tri Phương, Tp.HCM, từ tháng 01/2022 đến tháng 06/2022. Tất cả bệnh nhân được đo ABI bằng máy đo tự động khi nghỉ và sau gắng sức (đi bộ trên thảm lăn). Ghi nhận bệnh động mạch ngoại biên chi dưới. Các yếu tố giả định nguy cơ được ghi nhận để phân tích sự liên quan của chúng với phương pháp đo ABI gắng sức.
Kết quả: Tỷ lệ BĐMNBCD ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 khám ngoại trú, với tiêu chí chẩn đoán ABI ≤ 0,90 và đo bằng máy tự động, là 2,1%. Tỷ lệ BĐMNBCD chẩn đoán bằng ABI gắng sức với tiêu chí ABI gắng sức ≤ 0,90 hoặc ABI gắng sức giảm > 20%, là 14,4%. Nếu chỉ xét nhóm dân số có ABI khi nghỉ bình thường, việc đo ABI gắng sức giúp phát hiện thêm 12,5% bệnh nhân bị BĐMNBCD. Phân tích hồi quy đa biến cho thấy các yếu tố liên quan đến ABI gắng sức dương tính trong mẫu nghiên cứu là thời gian mắc bệnh ĐTĐ lâu năm, có tiền căn bệnh tim mạch, đang hút thuốc lá, kiểm soát đường huyết kém, có giảm độ lọc cầu thận. Trong đó, yếu tố liên quan mạnh nhất quan sát thấy là tiền căn đang hút thuốc lá và có bệnh tim mạch.
Kết luận: Đo ABI gắng sức giúp tăng đáng kể việc phát hiện BĐMNBCD ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 ngoại trú. Tiền căn đang hút thuốc lá và có bệnh tim mạch liên quan mạnh đến khả năng đo ABI gắng sức dương tính.
KẾT LUẬN
Tỷ lệ BĐMNBCD ở bệnh nhân ĐTĐ típ 2 ngoại trú, chẩn đoán bằng ABI gắng sức với tiêu chí ABI gắng sức ≤ 0,90 hoặc ABI gắng sức giảm > 20%, là 14,4%. Các yếu tố liên quan mạnh đến khả năng ABI gắng sức dương tính là tiền căn đang hút thuốc lá và có bệnh tim mạch.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Beckman JA, Creager MA, Libby P. Diabetes and atherosclerosis: epidemiology, pathophysiology, and management. Jama. May 15 2002;287(19):2570-81. doi:10.1001/jama.287.19.2570.
2. Stein R, Hriljac I, Halperin JL, Gustavson SM, Teodorescu V, Olin JW. Limitation of the resting ankle-brachial index in symptomatic patients with peripheral arterial disease. Vascular medicine (London, England). Feb 2006;11(1):29-33.
3. Sheikh MA, Bhatt DL, Li J, Lin S, Bartholomew JR. Usefulness of postexercise ankle-brachial index to predict all-cause mortality. The American journal of cardiology. Mar 1 2011;107(5):778-82.
4. Lê Hoàng Bảo, Nguyễn Thị Bích Đào. Tỷ lệ bệnh động mạch ngoại biên chi dưới trên bệnh nhân ĐTĐ typ 2 xác định bằng chỉ số cổ chân – cánh tay ABI và các yếu tố có liên quan. Tạp chí nội tiết ĐTĐ, Kỷ yếu toàn văn các đề tài khoa học hội nghị nội tiết và ĐTĐ toàn quốc lần thứ VI. 2012;7:tr. 507 – 513.
5. Nguyễn Thị Bích Đào, Nguyễn Thị Bích Liên. Khảo sát bệnh mạch máu ngoại biên chi dưới bằng chỉ số huyết áp cổ chân – cánh tay ở bệnh nhân ĐTĐ type 2. Y Học TP Hồ Chí Minh. 2014;18(1).
6. Peripheral arterial disease in people with diabetes. Diabetes care. Dec 2003;26(12):3333-41.
7. Gerhard-Herman MD, Gornik HL, Barrett C, et al. 2016 AHA/ACC Guideline on the Management of Patients With Lower Extremity Peripheral Artery Disease: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. Circulation. Mar 21 2017;135(12):e726-e779.
