✴️ Bệnh xơ cứng rải rác (MS)
1. ĐẠI CƯƠNG:
Là một bệnh viêm tự miễn ảnh hưởng Myelin của hệ thần kinh trung ương, được biểu hiện bởi những mảng thoái hoá Myelin khu trú xảy ra ở những thời gian và vị trí khác nhau trong hệ thần kinh trung ương. Điển hình là ảnh hưởng đến các dây thần kinh thị, thể chai, chất trắng quanh não thất, thân não và tuỷ sống, thường gặp ở phụ nữ trẻ. Bệnh cảnh lâm sàng đa dạng , các triệu chứng lâm sàng diễn ra không đồng nhất ở các bệnh nhân, đa số bệnh nhân tiến triển mạn tính từng đợt.
2. CHẨN ĐOÁN:
2.1. Lâm sàng:
- Tuổi khởi phát thường >10 , và <59 .
- Ở giai đoạn khởi phát : triệu chứng lâm sàng nghèo nàn, chỉ có 1-2 triệu chứng nhẹ: rối loạn cảm giác, rối loạn giác quan, vận động hoặc rối loạn thực vật.v.v.
- Có thể thấy:
+ Mất thị lực bán cấp một bên kèm với đau khi cử động mắt. Khám thấy thần kinh thị nhạt (có thể thấy trong giai đoạn cấp), giảm thị lực, khó phân biệt màu.
+ Nhìn đôi khi nhìn về một phía, chức năng nhìn vào trong của mắt vẫn còn khi khám sự hội tụ của mắt.
+ Các hội chứng viêm tuỷ cắt ngang : dị cảm, rối loạn chứng năng bàng quang-ruột, dấu hiệu tổn thương bó tháp…
+ Tê hoặc ngứa ran vài vùng da. Đây là triệu chứng thường gặp nhất của các đợt tái phát đầu tiên.
+ Yếu hoặc liệt một số cơ.
+ Rối loạn thăng bằng và phối hợp.
+ Rối loạn sự tập trung và chú ý.
+ Run hoặc co thắt một số cơ.
+ Chóng mặt.
+ Rối loạn đi tiểu.
- Bệnh nhân phải có ít nhất 2 đợt bệnh tấn công và 2 ổ tổn thương ở các vị trí giải phẫu khác nhau của hệ thần kinh trung ương(thì sao).
2.2. Cận lâm sàng:
- Các bất thường MRI sọ não thấy > 90% bệnh nhân, trên hình ảnh T2. Hầu hết có nhiều tổn thương dạng vết, hay tròn nhỏ ở chất trắng: quanh não thất, thể chai, thân não, tuỷ sống.
- Dịch não tủy: không điển hình, bao gồm áp lực dịch não tuỷ bình thường, lympho dịch não tuỷ tăng nhẹ (5-40 Bạch cầu/mm3), Glucose bình thường, tăng nhẹ Protein.
- Điện thế kích thích: thường dùng để tìm những chứng cứ hỗ trợ của sự thoái hoá Myelin nếu kết quả MRI sọ não và dịch não tuỷ không quyết định được. Để đánh giá MS, điện thế kích thích thị giác thường được dùng.
3. ĐIỀU TRỊ:
- Các điều trị làm giảm bệnh bao gồm sau đây:
+ Interferon-β và Glatiramer Acetate : (Avonex, Betaseron, Copaxone): Những thuốc này cho thấy giảm tần suất và độ nặng của các cơn tái phát ở bệnh nhân MS thuyên giảm - tái phát.
+ Glucocortcoid: truyền tĩnh mạch liều cao, Solu-Medrol 1000mg/ ngày x 3-5 ngày, dùng để điều trị các đợt tấn công cấp và những trường hợp có các tổn thương tăng tín hiệu mới trên MRI cọ não, giúp hồi phục nhanh hơn. Tuy nhiên, dùng Glucocorticoid không có tác dụng toàn quá trình bệnh hay sự tàn tật lâu dài.
- Điều trị triệu chứng kèm theo: co thắt bàng quang, mệt mỏi, co thắt trương lực cơ…
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
