Việc điều trị tối ưu của ung thư tuyến tụy phụ thuộc vào mức độ bệnh, chia làm 3 loaị sau :
- Bệnh khu trú : Bệnh ung thư giớ hạn trong tuyến tụy
- Bệnh tại vùng : Xâm lấn tuyến tụy đến mạch máu hoặc cơ quan lân cận.
- Di căn : Ung thư lan ra ngoài tuyến tụy đến các bộ phận khác của cơ thể
1. Phẫu thuật :
Phẫu thuật cắt khối tá tụy : Chỉ định những trường hợp bệnh giai đoạn I, II
- Phẫu thuật Whipple : chỉ định với khối u đầu tụy, là phẫu thuật loại bỏ phần đầu tuyến tụy, tá tràng, túi mật và một phần của dạ dày
- Phẫu thuật cắt toàn bộ tụy : Chỉ định đối vói ung thư tuyến tụy ở thân và đuôi tụy ,là phẫu thuật loại bỏ thân và đuôi tụy, lá lách.
2. Xạ trị :
Đối với các trường hợp ung thư tuyến tụy, xạ trị thường kết hợp vói hóa trị.Các chỉ định như sau :
Tiêu diệt tế bào ung thư mà không thể được phẫu thuật cắt bỏ để giảm nguy cơ ung thư tái phát hoặc lan tràn.
Điều trị các khối u không thể phẫu thuật cắt bỏ và gây ra các triệu chứng : đau hoặc vàng da.
Thông thường, xạ trị bằng máy gia tốc và được tiến hành 5 ngày một tuần ,cho đến 6 tuần.Liều xạ từ 50- 60Gy, phân liều 2Gy/ngày .Mỗi lần xạ trị chỉ kéo dài một vài phút và hoàn toàn không đau.Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể khó chụi ở bụng trong những tuần cuối cùng xạ trị hoặc nhiều tháng sau khi hoàn thành điều trị.Các tác dụng phụ của xạ trị bao gồm kích ứng da nhẹ, mất cảm giác ngon miệng hoặc buồn nôn,tiêu chảy,hoặc mệt mỏi.
- Xạ trị trong mổ : Xạ trị vào nền diện cắt, sau phẫu thuật bằng thiết bị phát tia X .Liều 18 – 20Gy.
3.Hóa trị :
Chỉ định đối với các trường hợp điều trị bổ trợ sau phẫu thuật, điều rị hóa xạ trị đồng thời, điều trị tân bổ trợ, bệnh giai đoạn III, IV không có chỉ địnhphẫu thuật.Các thuốc hóa trị liệu sau đây có thể được bao gồm như là một phần của phác đò điều trị tùy thuộc vào giai đoạn của ung thư tuyến tụy :
Gemcitabine ( Gemzar ) : tác dụng trực tiếp trên các tế bào ung thư và thường được sử dụng đơn chất để điều trị ung thư tuyến tụy di căn.Gemcitabine 1000mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1, 8, 15, chu kỳ 28 ngày.Tổng từ 6 đến 8 chu kỳ ( Hoặc cho đến khi độc tính điều trị giới hạn.)
Fluororacil ( 5- FU ) : Có tác dụng trực tiếp trên các tế bào ung thư và thường được sử dụng kết hợp với xạ trị vì làm cho các tế bào ung thư nhạy cảm hơn tác đọng của bức xạ .5FU 500mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1 – 3, và ngày 29 – 31.Các tác dụng phụ bao gồm mệt mỏi, tiêu chảy. loét miệng. hội chứng tay chân.
Capecitabine (Xeloda ) : có tác dụng tương đương trên tế bào unh thư như 5FU và thường được sử dụng kết hợp vói xạ trị .Các tác dụng phụ tương tự như tiêm truyền tĩnh mạch liên tục của 5FU.
Phác đồ : FOLFIRINOX :
+Leucovorin : 400mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1
+ 5 – FU : 2800mg/m2 truyền tĩnh mạch ngày 1, 2
+ Oxaplatin : 85mg/m2 ,truyền tĩnh mạch ngày 1
+ Irinotercan : 180mg/m2 , truyền tĩnh mạch ngày 1
Phác đồ Gemcitabine – Capecitabine ( GEM – CAP ) :
+ Gemcitabine : 1000mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1, 8
+ Capecitabine : 650mg/m2, uống ngày 1 – 14
Phác đồ Gemcitabine – Oxaliplatin :
+ Gemcitabine : 1000mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1
+ Oxaliplatin : 100mg/m2 , truyền tĩnh mạch ngày 2
Phác đồ Gemcitabine – Docetacel – Capecitabine ( GTX ) :
+ Gemcitabine : 750mg/m2 ,truyền tĩnh mạch ngày 1 và 11
+ Docetacel : 30mg/m2 , truyền tĩnh mạch ngày 4 và 11
+ Capecitabine : 1000 – 1500mg/m2 ,uống ngày 1- 14
4. Điều trị đích :
- Erilotinib ( Tarceva ) : 100mg, uống hàng ngày
- Phác đồ kết hợp : Gemcitabine - Erlotinib :
+ Erlotinib ( Tarceva ) : 100mg/m2, uống hàng ngày
+ Gemcitabine : 1000mg/m2, truyền tĩnh mạch ngày 1
5.Các liệu pháp giảm nhẹ triệu chứng : Ung thư tuyến tụy có thể gây ra các triệu chứng đau, vàng da do tắc nghẽn ống mật .
- Điều trị đau : Ngoài các liệu pháp điều trị đau thông thường có thể tiến hành hủy đám rối thần kinhCeliac ( CPN ) bằng việc sử dụng một ống nội soi với sự hướng dẫn của âm hoặc dưới hướng dẫn của CT.Tiêm một chất hóa học ( thường là alcohol ) vào đám rối thân kinh celiac – nơi nhận tín hiệu đau từ tụy.Đây là phương pháp giảm đau do ung thư tụy rất tốt.
- Điều trị tắc mật : Đặt stent đường mật trong trường hợp khối u tụy chèn ép gây tắc mật, phương pháp này thường được thực hiện với ống nội soi tiêu hóa, nhưng cũng có thể được qua da dưới hướng dẫn của CT.Phẫu thuật nối mật ruột nếu không thự hiện được kỹ thuật đặt stent.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
