Suy tim ứ huyết

1. ĐẠI CƯƠNG

Suy tim là tình trạng tim không đủ khả năng bơm máu để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa của các mô trong cơ thể.

2. NGUYÊN NHÂN

- Bệnh tim bẩm sinh	- Quá tải thể tích tuần hoàn
- Bệnh van tim mắc phải (hậu thấp, …)	- Rối loạn nhịp tim
- Viêm cơ tim, bệnh cơ tim	- Thiếu máu nặng
- Thiếu máu cơ tim	- Cao huyết áp

3. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH

3.1. Lâm sàng

- Tim nhanh, thở nhanh.

- Tim to.

- Ứ trệ tuần hoàn hệ thống: gan to, phù chân hoặc mặt, tĩnh mạch cổ nổi, khó thở phải ngồi.

- Phù phổi: khó thở, ho, ran phổi, khạc bọt hồng.

- Da xanh, tím tái, tụt huyết áp (dấu hiệu nặng)

3.2. Cận lâm sàng

- X quang: tim to, ứ trệ tuần hoàn phổi hoặc phù phổi.

- ECG: dày, dãn buồng tim, rối loạn nhịp tim.

- Siêu âm: phát hiện bất thường van tim, vách ngăn tim, các mạch máu lớn, giảm sức co bóp cơ tim và phân suất tống máu.

*Lưu ý:

- Tiền sử bệnh tim, cao huyết áp, thiếu máu mạn (Thalassemia), truyền dịch…

4. ĐIỀU TRỊ

4.1. Nguyên tắc điều trị

- Cung cấp ôxy.

- Thuốc tăng sức co bóp cơ tim.

- Giảm ứ đọng tuần hoàn phổi và hệ thống.

- Giảm kháng lực ngoại biên.

- Điều trị nguyên nhân và yếu tố thúc đẩy.

4.2. Điều trị cấp cứu

4.2.1. Điều trị chung

- Ngưng ngay dịch và kiểm tra CVP nếu đang truyền dịch.

- Thở oxy ẩm qua canulla, nếu có phù phổi phải thở CPAP hoặc thở máy.

- Nằm đầu cao, trẻ nhỏ nên cho mẹ bồng để giảm kích thích.

- Lợi tiểu: Furosemide 1-2 mg/kg/TMC, ngoại trừ nguyên nhân chèn ép tim do tràn dịch màng ngoài tim.

- Digoxin TM: là thuốc hiệu quả trong hầu hết các trường hợp, Digoxin dùng ngay sau khi cho lợi tiểu ngoại trừ chống chỉ định như: tim chậm, blốc nhĩ that độ II, III, tràn dịch màng tim và bệnh cơ tim phì đại.

Tổng liều trong 24 giờ đầu theo tuổi và cân nặng.

Sơ sinh thiếu tháng: 10-20 mg/kg/24 giờ. Đủ tháng: 30 mg/kg/24 giờ.
Nhũ nhi 1-12 tháng: 35 mg/kg/24 giờ.
Trẻ > 12 tháng: 20-40 mg/kg/24 giờ (trẻ > 10 tuổi 0,5mg/ngày).

Cách cho: 1/2 liều TMC, sau đó 1/4 liều TMC giờ thứ 8 và 1/4 liều giờ thứ 16.

Liều duy trì: 12 giờ sau liều tấn công cuối cùng bắt đầu cho liều duy trì bằng ¼ tổng liều tấn công mỗi ngày, chia 2 lần, nếu đáp ứng tốt có thể chuyển sang đường uống và cần theo dõi nồng độ Digoxin máu; luôn giữ nồng độ

Digoxin từ 0,5 – 2ng/ml và theo dõi Kali máu, ECG để tránh ngộ độc. Dấu hiệu sớm của ngộ độc Digoxin là nôn ói, nhịp tim chậm < 100 lần/phút hoặc xuất hiện ngoại tâm thu.

- Thuốc tăng sức co bóp cơ tim khác:

Dopamine và Dobutamine được chỉ định trong trường hợp suy tim kèm tụt huyết áp.

Dopamine liều 3-5 mg/kg/phút.
Dobutamine liều 3-10 mg/kg/phút là thuốc chọn lựa trong trường hợp phù phổi, bệnh cơ tim hoặc thất bại Dopamine.
Isuprel: Suy tim kèm do rối loạn nhịp chậm. Liều 0,05-0,1 mg/kg/phút.
Thuốc hạ áp: nếu có cao huyết áp.

-Thuốc dãn mạch, giảm kháng lực ngoại biên:

Captopril: giảm hậu tải, chỉ dùng sau khi hội chẩn bác sĩ chuyên khoa tim mạch. Liều: 0,15-0,2 mg/kg/liều khởi đầu. Duy trì 1,5-2 mg/kg/24 giờ.
Isosorbide dinitrate: giảm tiền tải, thường chỉ định trong trường hợp cấp cứu suy tim, phù phổi. Liều: 0,5 mg/kg/liều ngậm dưới lưỡi.

4.2.2. Điều trị nguyên nhân và yếu tố thúc đẩy

- Điều trị thấp tim

- Điều trị yếu tố thúc đẩy:

Hạ sốt: Nên chỉ định sớm thuốc hạ nhiệt khi thân nhiệt > 38^oC để giảm công cơ tim đang suy.
Thiếu máu nặng với Hct < 20%: truyền hồng cầu lắng 5-10 mL/kg tốc độ chậm.

- Điều trị viêm phổi

- Điều chỉnh rối loạn điện giải và kiềm toan.