Trái cây là thực phẩm thiết yếu trong một chế độ ăn uống lành mạnh. Mặc dù trái cây là sự lựa chọn tuyệt vời cho sức khỏe của bạn, nhưng cách bạn chọn ăn trái cây có thể là một thách thức khi bạn đang niềng răng.
Trái cây cứng như táo có thể rất khó cắn vì các mắc cài trên răng. Lê và đào chưa chín cũng gây ra vấn đề tương tự. Để ăn trái cây cứng, hãy cắt chúng thành những miếng vừa ăn để có thể nhai bằng răng sau.
Người đeo niềng răng dễ cắn vào trái cây mềm. Tuy nhiên, trong quá trình niềng răng, đặc biệt là sau khi thay dây, ngay cả trái cây mềm cũng có thể gây đau khi ăn. Khi đó, các loại trái cây như quả việt quất, quả mâm xôi là một sự lựa chọn hoàn hảo dành cho bạn.
Rau cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Giống như trái cây, rau cần được chế biến hơi khác đối với người đeo niềng răng. Các loại rau sống, cứng như cà rốt, súp lơ trắng, bông cải xanh rất khó cắn khi đang niềng răng và thậm chí có thể làm bật mắc cài ra khỏi răng. Vì vậy, khi chế biến rau sống, hãy cắt chúng thành những miếng vừa ăn để răng hàm có thể dễ dàng nhai.
Hầu hết các loại rau có thể được nấu chín, đây là tin vui của những người đeo niềng răng vì nấu ăn sẽ làm mềm thức ăn. Nếu bạn gặp khó khăn khi ăn loại rau sống yêu thích của mình, hãy thử hấp hoặc luộc cho đến khi mềm.
Các loại ngũ cốc cung cấp chất xơ, sắt và nhiều chất dinh dưỡng quan trọng khác. Các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt cung cấp giá trị dinh dưỡng tối ưu cho bạn. Ngũ cốc nói chung là nhóm thực phẩm dễ ăn đối với người đeo niềng vì hầu hết các sản phẩm từ ngũ cốc đều rất mềm và dễ nhai. Tuy nhiên, có một số sản phẩm hạt mà người đeo niềng răng nên thận trọng.
Đối với người đang niềng răng, việc ăn bánh mì có vỏ cứng, chẳng hạn như bánh mì tròn, rất khó cắn. Làm mềm bánh mì bằng cách hâm nóng hoặc bẻ thành miếng vừa ăn trước khi ăn. Bên cạnh đó, các loại ngũ cốc nguyên hạt chưa được nghiền cũng là một thách thức vì chúng có thể mắc kẹt giữa các mắc cài, thậm chí là cả răng, khiến chúng rất khó lấy ra. Do đó, bạn nên tránh hạt nhỏ và ngũ cốc.
Xương và răng chắc khỏe dựa vào chế độ ăn giàu canxi. Các sản phẩm từ sữa cung cấp cho chúng ta canxi, vitamin D, kali và protein. Các sản phẩm từ sữa là lựa chọn tuyệt vời cho người đeo niềng răng vì hầu hết các sản phẩm từ sữa đều mềm và cần nhai rất ít. Bạn nên chọn các thực phẩm từ sữa như sữa ít béo, phô mai ít béo và sữa chua ít béo. Nếu bạn không dung nạp đường sữa, các sản phẩm sữa làm từ đậu nành là một lựa chọn thay thế tuyệt vời.
Một lưu ý đó là khi ăn phô mai mềm, bạn có thể thấy phô mai bị kẹt giữa mắc cài và dây cung. Vì vậy, bạn nên chuẩn bị những miếng phô mai vừa ăn hoặc mua sản phẩm phô mai dạng sợi dễ dàng bóc tách.
Thịt cung cấp protein và sắt. Cả hai đều cần thiết, đặc biệt là đối với cơ thể đang phát triển. Tuy nhiên, thịt gây ra vấn đề cho những người đeo niềng răng vì nó có nhiều xơ nên khó nhai. Thớ thịt thường sẽ bị mắc kẹt trong niềng răng hoặc giữa các răng.
Thịt không phải là lựa chọn tuyệt vời vì nó có thể sẽ làm lỏng các dải bao quanh răng hàm. Ăn các thực phẩm như cánh gà và xương sườn rất nguy hiểm cho niềng răng của bạn vì có nguy cơ làm bung mắc cài. Vì vậy, bạn nên chọn những miếng thịt nạc, mềm và cắt thành miếng vừa ăn trước khi ăn. Ngoài ra, hãy loại bỏ thịt khỏi xương trước khi ăn. Một số lựa chọn protein tốt bao gồm: cá, thịt gà, thịt bò hoặc thịt lợn nạc.
Việc ăn các loại hạt có thể rất khó khăn đối với những người đeo niềng răng. Cắn vào một hạt cứng có thể dễ dàng làm đứt một mắc cài khỏi răng. Các loại hạt cũng khiến dây cung bị uống cong, mặc dù chúng có thể không làm gãy bất cứ thứ gì. Dây cung bị uốn cong có thể di chuyển răng vào vị trí không mong muốn, khiến cho bạn mất thời gian điều trị.
Do đó, bạn nên xhọn các loại hạt phết như bơ đậu phộng hoặc bơ hạnh nhân. Bên cạnh đó, bạn có thể xay thô các loại hạt yêu thích và sử dụng chúng làm lớp phủ cho sữa chua hoặc các loại thực phẩm khác.
Ăn kẹo hoặc bất cứ thứ gì có đường có thể phá hủy niềng răng và cả bề mặt răng của bạn. Kẹo có thể được chia thành hai nhóm: cứng và dính. Những miếng kẹo bơ cứng sẽ dính vào các giá đỡ và dây cung, khiến chúng có thể bị đứt ra. Các loại hạt cứng phủ sô cô la sẽ gây sát thương tương tự. Trong khi đó, kẹo dẻo sẽ uốn cong dây cung và mắc kẹt dưới các mắc cài của niềng răng.
Đồ ăn vặt như khoai tây chiên, bánh quy, kem, nước ngọt có ga cũng có thể chứa một lượng đường đáng kể, vì vây bạn cũng nên hạn chế. Nếu bạn ăn đường, hãy đánh răng sau đó. Kẹo cao su cũng nên tránh bởi loại kẹo này ban đầu có thể cứng nhưng sẽ mềm ra sau khi nhai nhiều lần. Điều này có thể làm gãy mắc cài và làm cong dây cung. Đặc biệt, khi kẹo cao su mềm ra, nó trở nên dính và rất khó làm sạch.
Nên tránh ăn kẹo trong quá trình điều trị chỉnh nha, bởi răng dễ bị sâu hơn trong khi niềng răng. Vì vậy, loại bỏ lượng đường dư thừa là rất quan trọng trong quá trình điều trị của bạn.
Thực phẩm dành cho người niềng răng không hề nhàm chán. Mặc dù bạn nên thận trọng và tránh ăn thức ăn cứng, dính nhưng bây giờ bạn đã biết mình có thể và không thể ăn gì khi niềng răng. Từ những thông tin được chia sẻ, bạn hoàn toàn có thể chọn lựa nhiều loại thực phẩm phù hợp với niềng răng có sẵn và dễ dàng chuẩn bị. Tuy nhiên, cần đảm bảo chế độ ăn uống của bạn vẫn lành mạnh trong quá trình điều trị chỉnh nha.
Nếu gặp khó khăn và nhận thấy những món ăn thân thiện với niềng răng của mình có phần nhạt nhẽo và nhám chán thì bạn hãy thử tìm kiếm một cuốn sách nấu ăn phù hợp với người niềng răng hoặc tìm kiếm các công thức nấu ăn để mang lại hứng thú cho vị giác của mình.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh