Bệnh Crohn ở trẻ em: Đặc điểm, chẩn đoán và điều trị

1. Định nghĩa và đặc điểm ở trẻ em

Bệnh Crohn là một dạng viêm ruột mãn tính, ảnh hưởng đến bất kỳ đoạn nào của ống tiêu hóa, thường gặp nhất ở hồi tràng và hồi hệp trên. Mặc dù bệnh thường khởi phát trong độ tuổi thanh thiếu niên (20-30 tuổi), nhiều trường hợp đã được ghi nhận khởi phát ở trẻ em.

So với người lớn, bệnh Crohn ở trẻ em đặc trưng bởi tác động đến tăng trưởng, phát triển và dậy thì. Tăng trưởng chậm, dậy thì muộn, và sứt cân không giải thích được là những biểu hiện lâm sàng ban đầu đáng lưu ý.

2. Nguyên nhân và cơ chế sinh bệnh

Nguyên nhân của bệnh Crohn chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên nhiều yếu tố nguy cơ đã được xác định:

• Di truyền: 19-41% trường hợp bệnh viêm ruột ở trẻ em có tính chất gia đình.

• Cơ chế miễn dịch: rối loạn đốp ứng miễn dịch đối với vi khuẩn ruột.

• Hệ vi sinh vật ruột: mất cân bằng hệ vi sinh góp phần gây viêm.

• Yếu tố môi trường: nhiễm khuẩn, thuốc, độc tố, khôi thuốc thụ động, ô nhiễm môi trường.

3. Triệu chứng lâm sàng

• Tiêu chảy (có thể lẫn máu), đau bung, sứt cân, tăng trưởng chậm.

• Mệt mỏi, thiếu máu, sốt, buồn nôn, chán ăn.

• Triệu chứng quanh hậu môn: rò hậu môn, áp xe.

• Triệu chứng ngoài tiêu hóa: viêm kháp, viêm mắt, loét miệng, phát ban.

4. Các phương pháp chẩn đoán

• Khai thác bệnh sử: triệu chứng, tiền sử gia đình.

• Xét nghiệm máu: huyết đồ, CRP, albumin.

• Xét nghiệm phân: calprotectin, nuôi cấy phân.

• Chẩn đoán hình ảnh: MRI, CT, X-quang ống tiêu hóa.

• Nội soi: nội soi dạ dày, đại tràng, viên nang ruột non.

5. Nguyên tắc điều trị

Mục tiêu: kiểm soát triệu chứng, duy trì thuyên giảm, hỗ trợ tăng trưởng, ngăn ngừa biến chứng.

• Thuốc:

  • Aminosalicylates (5-ASA): cho bệnh nhẹ.

  • Corticosteroids: ngắn hạn.

  • Thuốc điều hòa miễn dịch: azathioprine, 6-MP, methotrexate.

  • Sinh học: adalimumab, infliximab.

  • Kháng sinh: nhiễm khuẩn, áp xe.

• Dinh dưỡng:

  • Hạn chế thực phẩm gây tắc nghẽ (rau sống, hạt...).

  • Bổ sung dinh dưỡng qua ống (nông dạ dày).

• Phẫu thuật:

  • Chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả.

  • Cắt bỏ đoạn ruột bị tác nghẽ, rò.

6. Tiên lượng và hỗ trợ tâm lý

Crohn là bệnh mãn tính, yêu cầu kiểm soát suốt đời. Trẻ có thể gặp khó khăn về tâm lý: tự ti, stress, văng học. Cần xây dựng hệ thống hỗ trợ y tế - tâm lý - gia đình.

Kết luận Bệnh Crohn ở trẻ em mang nhiều thách thức về lâm sàng và tâm lý. Chẩn đoán sớm, điều trị toàn diện và hỗ trợ liên ngành giúc trẻ tăng trưởng, hạn chế biến chứng và đảm bảo chất lượng sống.