Người bệnh suy thận mạn có cần hạn chế quan hệ tình dục không?

1. Người bệnh suy thận mạn có cần hạn chế quan hệ tình dục không?

- Không cần kiêng hoàn toàn, nhưng có thể cần điều chỉnh tần suất và mức độ tùy theo giai đoạn bệnh và sức khỏe tổng thể.

- Gđ đầu (CKD 1–2): Hầu hết bệnh nhân vẫn có thể duy trì hoạt động tình dục bình thường nếu không có triệu chứng mệt mỏi rõ rệt.

- Gđ CKD 3–4: Giảm năng lượng, thiếu máu, rối loạn nội tiết có thể ảnh hưởng ham muốn và khả năng sinh lý. Quan hệ cân nhẹ nhàng, không gắng sức.

- Gđ cuối (CKD 5 hoặc đang chạy thận): Rối loạn tình dục phổ biến (70–80%), cần tư vấn chuyên khoa và điều chỉnh theo tình trạng tim mạch, huyết áp, thiếu máu...

2. Tần suất quan hệ tình dục nào là phù hợp?

Không có quy định "cứng", nhưng cần dựa trên:

- Thể lực, khả năng gắng sức (nếu đi vài bước đã mệt thì không nên cố quan hệ).

- Triệu chứng đi kèm: mệt mỏi, tụt huyết áp, chóng mặt, đau ngực...

- Gợi ý thực hành lâm sàng:

Người CKD ổn định: 1–2 lần/tuần là phù hợp.

Người đang đieu trị lọc máu: 1–2 lần/tháng hoặc theo sức khỏe.

Nên tránh quan hệ ngay sau lọc máu hoặc khi thiếu máu nặng.

3. Mức độ suy thận có ảnh hưởng đến tần suất và chất lượng tình dục?

Có tác động rõ rệt, nhât từ giai đoạn 3 trở đi do:

- Rối loạn hormone sinh dục: Testosterone giảm (ở nam), estrogen giảm (ở nữ), rối loạn phóng noãn, giảm ham muốn.

- Tăng prolactin, tăng ure máu làm giảm chức năng thần kinh – mạch máu liên quan tình dục.

- Thiếu máu, mệt mỏi mạn tính: Giảm sức gắng, giảm khoái cảm.

- Trầm cảm: Thường gặp ở bệnh nhaan CKD, làm giảm ham muốn.

4. Cần lưu ý gì khi quan hệ tình dục ở bệnh nhân CKD?

- Không nên quan hệ vào ngày chạy thận hoặc ngay sau lọc máu.

- Tránh tư thế gắng sức, ép tim (tư thế cưỡi ngựa, nâng người quá cao...).

- Tránh mất nước và tụt HA, nhất là ở người đang dùng thuốc hạ áp hoặc lọc màng bụng.

- Không nên quan hệ nếu có biểu hiện nhiễm trùng, viêm đường tiết niệu hoặc âm đạo.

-Sử dụng biện pháp bảo vệ (bao cao su) để phòng nhiễm trùng, đặc biệt nếu người CKD có miễn dịch yếu.

- Tâm lý hỗ trợ từ bạn đời là raat quan trọng.

5. Những thuốc hỗ trợ tình dục nào có thể dùng hoặc nên tránh?

Có thể dùng (nếu không chống chỉ định tim mạch), cần kiểm tra chức năng tim – mạch trước khi dùng thuốc hỗ trợ cương.

- Sildenafil (Viagra): 25–50 mg, hiệu quả cải thiện rối loạn cương ở CKD.

- Tadalafil (Cialis): Dùng cách nhật, liều thấp.

- Testosterone thay thế (nếu thiếu hụt): Dạng gel bôi hoặc tiêm chậm dưới da.

Nên tránh hoặc dùng thận trọng:

- Thuốc tăng cường sinh lý không rõ nguồn gốc: Có thể chứa steroid, sibutramine, gây hại tim mạch – thận.

- Thuốc làm tăng huyết áp hoặc lợi tiểu mạnh: Có thể gây giảm lưu lượng máu đến bộ phận sinh dục.

- Androgen liều cao: Tăng nguy cơ đột quỵ, tăng huyết áp.

Lời khuyên từ bác sĩ Tuyển:

“Không nên vì bệnh mà mặc cảm, xa lánh đời sống vợ chồng. Ngược lại, khi sức khỏe cho phép, đời sống tình dục điều độ, thoải mái có thể giúp tinh thần người bệnh tốt hơn, hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.”

Tài liệu tham khảo

1. KDIGO 2022 Clinical Practice Guideline on CKD Evaluation and Management

2. Palmer BF, Clegg DJ. Sexual dysfunction in chronic kidney disease. Nat Rev Nephrol. 2020;16(3):157–171.

3. Imbriano LJ et al. Erectile dysfunction in chronic kidney disease. Nephrol Dial Transplant. 2019;34(3):401–406.

4. Yao J, Wang J. Effects of sildenafil in patients with chronic kidney disease. Urol Int. 2021;105(1–2):32–37.

5. Santos PR et al. Sexual dysfunction in CKD patients undergoing hemodialysis. Int Urol Nephrol. 2020;52:489–497.

6. Kidney Health Australia. Sexuality and kidney disease. Patient fact sheet, 2023.

7. National Kidney Foundation (NKF). Managing sexuality and intimacy with kidney disease. 2022.