Limulus Amebocyte Lysate (LAL) là gì

Không giống máu người (màu đỏ do chứa sắt), máu Sam có màu xanh dương nhạt vì chứa nguyên tố đồng. Nhưng quan trọng hơn cả, trong máu Sam có một hợp chất cực kỳ nhạy gọi là Limulus Amebocyte Lysate (LAL). Chỉ với việc nhỏ một vài giọt LAL vào thiết bị y tế hay Vaccine, hợp chất này sẽ ngay lập tức phủ lên bất kỳ vi khuẩn Gram âm nào mà nó phát hiện bằng một cái kén dạng dẻo, đây cũng chính là dấu hiệu cảnh báo cho chúng ta biết sự hiện diện của vi khuẩn trong các vật tư y tế, thứ có thể cướp đi mạng sống của người bệnh. Chất LAL nhạy đến mức có thể cô lập mối đe dọa nhỏ như một hạt cát trong một bể bơi lớn.

Từ năm 1970, FDA Mỹ đã quy định rằng tất cả vaccine, thuốc tiêm và dụng cụ y tế tiếp xúc với cơ thể người đều phải được kiểm tra bằng LAL. Mỗi ngày, máu Sam gián tiếp cứu sống hàng nghìn người.

Hiện tại, phòng thí nghiệm Charles River đang phát triển công nghệ dựa trên LAL có thể sử dụng ngoài phòng thí nghiệm, thậm chí trên Trạm vũ trụ để giám sát vi khuẩn, phục vụ khám phá không gian và nghiên cứu sự sống ngoài Trái đất. Tại Nhật Bản, các nhà khoa học còn đang thử nghiệm sử dụng LAL trong chẩn đoán nấm, virus, thậm chí ung thư.

Tuy nhiên, việc lệ thuộc vào máu Sam cũng đi kèm cái giá đáng báo động. Dù người ta chỉ lấy khoảng 30% lượng máu mỗi con rồi thả lại biển, nhưng tỷ lệ chết sau khai thác lên tới 10–30%, và chưa ai dám chắc những cá thể còn sống sẽ hồi phục hoàn toàn. Số lượng Sam tại Mỹ đang giảm nhanh, và nếu không có biện pháp bảo tồn nghiêm túc, trong vòng 40 năm nữa, số lượng Sam có thể giảm tới 70%.

Và điều đáng sợ nhất không chỉ là giá máu Sam ngày càng leo thang, mà là nếu một ngày Sam tuyệt chủng, nhân loại sẽ mất đi phương pháp phát hiện vi khuẩn nhanh và hiệu quả nhất từng tồn tại. Trong khi các công nghệ thay thế như chip cảm biến hay tinh thể lỏng đang được nghiên cứu, chưa có giải pháp nào đạt độ chính xác và tin cậy như LAL.