Bệnh viêm khớp (Arthritis) là gì?
Viêm khớp là gì?
Viêm khớp là khi các khớp xương (nơi hai đầu xương gặp nhau) ở một hoặc nhiều nơi khác nhau trên cơ thể bị sưng tấy đỏ. Có hơn một 100 loại viêm khớp khác nhau, do những nguyên do khác nhau và cần được điều trị khác nhau. Viêm khớp thường xảy ra ở người lớn tuổi (trên 65 tuổi) hơn là ở người trẻ và trẻ em, ở phụ nữ nhiều hơn là nam giới, và ở người quá cân nhiều hơn là người không bị quá cân.
Nguyên nhân nào dẫn đến viêm khớp?
Lý do chung dẫn đến viêm khớp đó là khi hai đầu xương của khớp bị tổn thương (do bị cọ sát vào nhau, bị hết chất bôi trơn, bị hóa chất tác động, v…v…) dẫn đến tấy đỏ, và đau đớn. Còn lý do tại sao bị tổn thương như thế thì mỗi loại viêm khớp lại do một nhân tố khác nhau gây ra.
Loại viêm khớp phổ biến nhất đó là viêm xương khớp (osteoarthritis). Loại viêm khớp này xảy ra khi lớp sụn (cartilage - phần mô phủ ở đầu xương, giúp xương hấp thụ lực và giảm áp lực ở các khớp khi di chuyển) bị bào mòn dần qua năm tháng. Trong trường hợp lớp sụn này bị nhiễm khuẩn hay bị chấn thương, thì khả năng dẫn đến loại viêm khớp này sẽ càng cao. Ngoài ra bạn cũng sẽ có nguy cơ bị viêm xương khớp cao hơn nếu gia đình bạn có lịch sử bị bệnh này.
Loại viêm khớp phổ biến thứ hai đó là viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis). Loại viêm khớp này xảy ra khi hệ thống miễn dịch của chính cơ thể mình hủy hoại màng hoạt dịch (synovium), là một túi tiết dịch bôi trơn cho sụn và khớp xương, dẫn đến việc hai đầu xương bị chà sát vào nhau mà không có dầu bôi trơn ở giữa, làm cho lớp sụn bọc ở đầu xương và cả khớp xương dần bị bào mòn. Lý do tại sao hệ thống miễn dịch của con người trở nên “phản chủ” như thế vẫn chưa được tìm ra, nhưng các nhà khoa học đã tìm ra một số gen đánh dấu (genetic markers) nguy cơ dẫn đến căn bệnh này.
Một loại viêm khớp nữa khá phổ biến đó là bệnh gút (gout). Loại viêm khớp này xảy ra khi có quá nhiều acid uric được tích tụ trong máu, dẫn đến việc hình thành những khối kết tủa urate, có hình dạng sắc nhọn như kim ở các khớp xương và vùng mô quanh khớp xương, dẫn đến đau đớn, sưng và tấy đỏ. Những thức ăn có khả năng làm tăng lượng acid uric trong máu gồm có thịt, cá cơm (anchovies), cá trích (herring), măng tây (asparagus), và nấm.
.png)
Những dấu hiệu nào để nhận biết viêm khớp?
Khớp xương bị đau nhức, sưng, mềm, tấy đỏ, và cử động khó khăn, nhất là vào buổi sáng.
Trong trường hợp của viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis), bạn có thể sẽ không thấy ngon miệng khi ăn và có sốt nhẹ. Nếu không được điều trị kịp thời, khớp có thể bị biến dạng nhanh chóng.
Làm sao để chẩn đoán viêm khớp?
Khi bạn thấy mình có những dấu hiệu trên thì nên đến khám bác sỹ ngay để họ chẩn đoán xem bạn bị loại viêm khớp nào và điều trị kịp thời.
Thông thường bác sỹ sẽ thử khả năng di chuyển của khớp đang bị viêm, đồng thời lấy dịch (máu hoặc dịch ở khớp) từ cơ thể bạn để chẩn đoán chính xác xem bạn bị loại viêm khớp nào. Ngoài ra, họ cũng sẽ chụp X-quang (X-ray), chụp hình kỹ thuật MRI (magnetic resonance imaging), hay chụp cắt lớp vi tính (CT scans - computerized tomography scans) để chẩn đoán chính xác hơn.
Làm sao để điều trị viêm khớp?
Mục đích chính của việc điều trị viêm khớp là để giảm thiểu đau đớn gây ra bởi khớp bị viêm, hạn chế gia tăng tổn thương khớp, và giúp cho các hoạt động của khớp tốt hơn.
Những loại thuốc dùng để điều trị viêm khớp gồm có:
1. Thuốc giảm đau (Vicodin, Tylenol).
2. Thuốc giảm đau và sưng tấy (NSAIDs - Nonsteroidal anti-inflammatory drugs). Thuốc loại này có khả năng làm tăng nguy cơ đột quỵ tim, đột quỵ não, hay làm dạ dày khó chịu.
3. Kem bôi menthol hay capsaicin cũng có khả năng làm giảm việc truyền tín hiệu đau đớn.
4. Nếu bạn bị viêm khớp dạng thấp, bác sỹ của bạn có thể sẽ yêu cầu bạn uống DMARDs (disease-modifying antirheumatic drugs) để hạn chế sự hoạt động của hệ miễn dịch.
Phẫu thuật để thay khớp bị viêm bằng một khớp giả cũng là một lựa chọn khả thi.
Ngoài ra, vật lý trị liệu (physical therapy) cũng rất quan trọng trong việc gia tăng sức mạnh của cơ bắp quanh vùng viêm khớp. Các bạn nên được bác sỹ tư vấn để có một chế độ tập luyện phù hợp và hiệu quả. Giảm cân để gần với trọng lượng lý tưởng cũng sẽ rất có ích trong việc phòng tránh và điều trị viêm khớp.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
