5 nhu cầu của con người theo tháp Maslow

Maslow là gì?

Maslow là một nhà tâm lý học người Mỹ, tên đầy đủ là Abraham Harold Maslow (1908 - 1970). Abraham Maslow là một trong những nhà tâm lý học đáng chú ý nhất và nổi tiếng nhất với lý thuyết mô hình tháp "Nhu cầu của con người" (Hierarchy of Needs). Ông được xem là cha đẻ của chủ nghĩa nhân văn trong tâm lý học vì ông tập trung vào việc hiểu và giải quyết nhu cầu và khao khát của con người, đặc biệt là trong ngữ cảnh xã hội và tâm lý.

Theo lý thuyết của Abraham Maslow, con người có một số nhu cầu cơ bản và tất cả các nhu cầu này được sắp xếp thành 5 bậc thang, từ nhu cầu cơ bản nhất ở bậc dưới cùng cho đến nhu cầu cao cấp hơn ở bậc trên cùng:

1. Physiological Needs
2. Safety Needs
3. Love/ Belonging Needs
4. Esteem Needs
5. Self-Actualization Needs

Những nghiên cứu về học thuyết nhu cầu của Maslow xây dựng đã ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực, đặc biệt là trong tâm lý học, giáo dục và quản lý tổ chức và được sử dụng rộng rãi để hiểu và đáp ứng các nhu cầu của con người trong cuộc sống và công việc hàng ngày.

Nhu cầu cơ bản của con người là gì?

Nhu cầu là một yêu cầu hoặc điều gì đó mà con người cảm thấy thiết yếu, quan trọng hoặc muốn có để đáp ứng các nhu cầu tâm lý và vật chất. Nhu cầu có thể là cơ bản và cần thiết để duy trì sự tồn tại và sức khỏe, hoặc có thể là các nhu cầu cao cấp hơn như thỏa mãn và phát triển cá nhân.

Một số nhu cầu cơ bản của con người bao gồm:

• Thức ăn, nước uống, nơi ở, quần áo
• An toàn, bảo vệ
• Tình yêu, sự quan tâm, sự đồng hành
• Tự do, sự tôn trọng
• Kiến thức, sự hiểu biết
• Thẩm mỹ, sự sáng tạo

Phân loại 5 nhu cầu cơ bản của con người:

1. Nhu cầu sinh lý: là những nhu cầu cần thiết cho sự sống của con người, bao gồm thức ăn, nước uống, nơi ở, quần áo,...

2. Nhu cầu an toàn: là những nhu cầu cần thiết để bảo vệ con người khỏi những nguy hiểm, bao gồm an toàn về thể chất, an toàn về tinh thần, an toàn về tài chính,...

3. Nhu cầu xã hội: là những nhu cầu cần thiết cho sự giao tiếp và tương tác với những người khác, bao gồm tình yêu, sự quan tâm, sự đồng hành, sự tôn trọng,...

4. Nhu cầu được tôn trọng: là những nhu cầu cần thiết để cảm thấy tự tin, có giá trị và có năng lực, bao gồm sự tôn trọng từ bản thân, sự tôn trọng từ người khác và thành tích đạt được,...

5. Nhu cầu tự khẳng định: là những nhu cầu cần thiết để phát triển và hoàn thiện bản thân, bao gồm sự tự do, sự sáng tạo, sự thành công,...

Nhu cầu có thể thay đổi tùy theo từng người, từng thời điểm và từng hoàn cảnh. Ví dụ, nhu cầu của một người trẻ tuổi có thể khác với nhu cầu của một người già, nhu cầu của một người sống trong thành phố có thể khác với nhu cầu của một người sống ở nông thôn, nhu cầu của một người có thu nhập cao có thể khác với nhu cầu của một người có thu nhập thấp.

Nhu cầu là một động lực quan trọng thúc đẩy hành vi của con người. Khi nhu cầu không được đáp ứng, con người sẽ cảm thấy khó chịu, căng thẳng và có thể dẫn đến những hành vi tiêu cực. Khi nhu cầu được đáp ứng, con người sẽ cảm thấy hài lòng, hạnh phúc và có thể dẫn đến những hành vi tích cực.

5 Cấp bậc trong thuyết tháp nhu cầu Maslow

5 cấp bậc trong thang nhu cầu Maslow được phát triển theo thứ dưới lên trên, tương ứng với những nhu cầu cơ bản đến phức tạp. Maslow cho rằng, 4 nhu cầu đầu tiên xuất phát từ sự thiếu hụt nên sinh ra nhu cầu (Basic needs) nhằm đáp ứng những mong muốn này. Với nhu cầu thứ 5 - nhu cầu cao nhất, điều này không xuất phát từ sự thiếu hụt mà bắt nguồn từ những mong muốn tự nhiên của con người là phát triển bản thân (Meta needs).

1. Nhu cầu sinh lý (Physiological Needs)

Nhu cầu sinh lý (Physiological Needs) là những nhu cầu cơ bản và thiết yếu nhất của con người, bao gồm các nhu cầu về thức ăn, nước uống, không khí, giấc ngủ, quần áo và mái ấm. Đây là những nhu cầu mà nếu không được đáp ứng đủ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và sinh tồn của con người. Việc đáp ứng các nhu cầu sinh lý là điều kiện tiên quyết để con người có thể tồn tại và phát triển.

Nhu cầu sinh lý là cấp bậc dưới cùng. Theo Maslow, chỉ khi đáp ứng được tầng nhu cầu sinh lý này, mỗi người mới có thể đạt được những bậc tiếp theo trong mô hình tháp.

2. Nhu cầu đảm bảo an toàn (Safety Needs)

Nhu cầu đảm bảo an toàn (Safety Needs) là nhu cầu được cảm thấy an toàn và được bảo vệ khỏi những nguy hiểm có thể xảy ra. Nhu cầu này bao gồm cả an toàn về thể chất, tinh thần và xã hội.

Nhu cầu đảm bảo an toàn là cấp bậc thứ 2 trong tháp nhu cầu Maslow. Nhu cầu này bao gồm:

• An toàn về mặt thể chất: Gồm các nhu cầu như có một nơi ở an toàn, bảo vệ khỏi nguy cơ về thức ăn, nước uống, y tế và môi trường. Con người cần cảm thấy rằng họ và gia đình của họ được bảo vệ khỏi các nguy cơ về thảm họa và thiệt hại về tài sản.

• An toàn tinh thần: Là những nhu cầu cảm thấy an toàn về mặt tinh thần và xã hội. Con người cần cảm thấy rằng họ không bị đe dọa bởi xung đột, bạo lực hoặc tình trạng tinh thần không ổn định. Họ muốn có một môi trường xã hội ổn định và an toàn để phát triển và thể hiện bản thân.

• An toàn về xã hội: Là nhu cầu được bảo vệ khỏi những nguy hiểm về xã hội như bạo lực, bất công,...

Khi các nhu cầu sinh lý được đáp ứng, con người sẽ bắt đầu quan tâm đến các nhu cầu đảm bảo an toàn. Việc đáp ứng các nhu cầu đảm bảo an toàn sẽ giúp con người cảm thấy an tâm và thoải mái, từ đó có thể tập trung vào việc phát triển các nhu cầu cao hơn.

Việc đáp ứng các nhu cầu đảm bảo an toàn là điều cần thiết để con người có thể sống và phát triển một cách bình yên và hạnh phúc.

Trong một số tài liệu thuyết nhu cầu của maslow khác, hai nhu cầu này được gộp chung thành một nhóm.

3. Nhu cầu xã hội (Love/ Belonging Needs)

Sau khi đã thỏa mãn các nhu cầu về thể chất, mỗi người sẽ mong muốn được đáp ứng những nhu cầu về tinh thần. Ở cấp bậc thứ 3 này, những nhu cầu thỏa mãn về tinh thần bắt đầu xuất hiện. Nhu cầu này là những mong muốn về việc mở rộng mối quan hệ như gia đình, tình yêu, bạn bè,... nhằm loại bỏ cảm giác cô đơn, buồn bã khi ở một mình, mang lại sự thân thuộc, gần gũi và sẻ chia.

Chẳng hạn: Một người mới đi làm sẽ quan tâm về mức lương để đáp ứng các nhu cầu về chỗ ở, ăn uống, mặc ấm,... sau đó xem xét môi trường làm việc đó có an toàn không, có được đóng bảo hiểm không. Khi những điều này được thỏa mãn, cá nhân đó sẽ mở rộng những mối quan hệ xã hội, với đồng nghiệp, khách hàng nhằm hòa nhập và thực hiện công việc hiệu quả hơn.

4. Nhu cầu được kính trọng (Esteem Needs)

Nhu cầu được kính trọng trong tháp nhu cầu Maslow thể hiện mong muốn nhận được sự tôn trọng từ người khác. Khi ở cấp bậc này, mỗi người sẽ không ngừng nỗ lực, cố gắng để nhận được sự tôn trọng từ bên ngoài. Biểu hiện rõ nhất của nhu cầu này bao gồm:

• Mong muốn về danh tiếng, sự tôn trọng từ bên ngoài: Bao gồm danh tiếng, địa vị, mức độ thành công
• Lòng tự trọng với bản thân: Thể hiện ở một người coi trọng đạo đức bản thân, coi trọng phẩm giá. Nếu thiếu đi lòng tự trọng, con người sẽ thấy mặc cảm và lo lắng khi gặp khó khăn trong mọi việc.

Thực tế cho thấy, khi có được sự tôn trọng và công nhận từ bên ngoài, mỗi cá nhân sẽ cảm thấy tự tin, tôn trọng bản thân hơn. Với cấp độ này, mỗi cá nhân sẽ tự biết cố gắng phát triển bằng mọi cách để thăng tiến hơn trong công việc, cuộc sống.

5. Nhu cầu thể hiện bản thân (Self-Actualization Needs)

Nhu cầu được thể hiện bản thân (Self-Actualization Needs) là cấp độ cao nhất trong tháp nhu cầu Maslow và biểu thị sự thăng tiến và phát triển cá nhân đạt đến đỉnh cao của tiềm năng của mỗi người. Vị trí này xuất hiện khi 4 cấp bậc kia đã được thỏa mãn, tuy nhiên có một sự khác biệt so với 4 nhu cầu trước đó, đó là nó không xuất hiện từ sự thiếu hụt mà bắt nguồn từ chính những mong muốn phát triển của mỗi người.

Nhu cầu thể hiện bản thân thường ở những người đã có những thành tựu, thành công nhất định trong cuộc sống. Khi muốn được người khác thấy được trí tuệ, tiềm năng và sự phát triển của mình, họ sẽ làm mọi việc để thỏa mãn đam mê cũng như tìm kiếm được những giá trị thực của bản thân.

Maslow tin rằng, để hiểu được mức độ của nhu cầu này, cá nhân đó không chỉ đạt được mong muốn của các cấp dưới mà còn phải làm chủ được những điều này. Có thể nói, mục đích con người khi muốn thỏa mãn nhu cầu ở đỉnh chóp này là để bảo đảm và duy trì 4 nhu cầu ở dưới.