Điều trị bong mắt cá chân

Bong mắt cá chân thường xảy ra khi một người nhảy từ trên cao xuống đất hoặc chạy trên một bề mặt không bằng phẳng. Chẳng hạn, bong mắt cá chân thường gặp khi các cầu thủ bóng rổ tiếp đất sau khi nhảy lên và dẫm vào chân người chơi khác. Bong mắt cá chân cũng xảy ra với các hoạt động hàng ngày chẳng hạn như khi bước xuống lòng đường hoặc trượt trên băng.

Bong mắt cá chân là một chấn thương dây chằng hỗ trợ mắt cá chân. Các dây chằng là những cấu trúc kiểm soát sự chuyển động quá mức của khớp. Khi bong gân mắt cá xảy ra, dây chằng bị kéo quá đà, và bị rách một phần hoặc hoàn toàn.

Có hai loại bong mắt cá chân:

Bong mắt cá chân đảo ngược: Loại phổ biến nhất của bong gân mắt cá xảy ra khi bàn chân bị trẹo vào trong. Khi loại bong gân mắt cá này xảy ra, các dây chằng ngoài sẽ bị kéo giãn quá mức. Có ba dây chằng hỗ trợ bên ngoài khớp. Khoảng 90% chấn thương mắt cá chân là bong mắt cá chân đảo ngược. Tình trạng đau luôn ở bên ngoài mắt cá chân.

Bong mắt cá chân lật: Các loại bong mắt cá khác của được gọi là chấn thương lật, khi chân bị trẹo ra ngoài. Khi điều này xảy ra, dây chằng bên trong, được gọi là dây chằng dây denta bị kéo giãn quá mức. Bệnh nhân sẽ bị đau ở phía trong khớp mắt cá chân.

Ngoài ra, có một biến thể gọi là bong gân mắt cá cao.

Những chấn thương này sẽ có quá trình phục hồi phức tạp hơn khi các dây chằng trên mắt cá chân cũng như ở cạnh khớp bị kéo giãn. Dây chằng nối hai xương ở chân được gọi là dây chằng liên kết, và chấn thương mắt cá chân cao gây chấn thương dây chằng này.

Các triệu chứng bong mắt cá chân

Các dấu hiệu phổ biến nhất của bong gân mắt cá chân bao gồm:

Sưng quanh mắt cá
Thâm tím quanh mắt cá, đôi khi bầm tím cả chân và ngón chân
Đau xung quanh mắt cá chân
Khó khăn khi cử động cổ chân
Khó chịu khi cố gắng đi bộ

Mức độ của các triệu chứng sẽ tương ứng với mức độ tổn thương của dây chằng. Hầu hết các bác sĩ sử dụng một hệ thống phân loại để phân loại chấn thương mắt cá chân. Hãy ghi nhớ, trên đây chỉ là những phân loại lớn, và không phải tất cả bong mắt cá chân độ I đều được xử trí như nhau.

Bong mắt cá chân độ I: Bong mắt cá chân độ I gây căng dây chằng. Các triệu chứng có xu hướng giới hạn ở đau và sưng. Hầu hết bệnh nhân có thể đi bộ mà không cần nạng, nhưng có thể không thể chạy bộ hoặc nhảy.

Bong mắt cá chân độ II: Bong mắt cá chân độ II là rách dây chằng nghiêm trọng hơn. Thường có sưng và bầm lớn hơn do chảy máu dưới da. Bệnh nhân thường bị đau khi đi bộ, nhưng vẫn có thể đi được vài bước.

Bong mắt cá chân độ III: Bong mắt cá chân độ III là rách hoàn toàn dây chằng. Mắt cá chân thường khá đau, và đi bộ có thể khó khăn. Bệnh nhân có thể phàn nàn về sự không ổn định, hoặc mất cảm giác khớp cổ chân.

Như đã nói, đau đớn và sưng là những triệu chứng phổ biến nhất của bong gân mắt cá chân. Bệnh nhân thường xuyên nhận thấy vết bầm tím trên vùng thương tích. Bầm tím này sẽ di chuyển xuống dưới chân vào những ngón chân sau vài ngày sau khi bị bong gân mắt cá chân - lý do là trọng lực kéo máu xuống dưới chân.

Khi nào cần đi khám bác sĩ

Nếu bạn có các triệu chứng đáng kể sau khi bị bong mắt cá chân, bạn nên tìm sự chăm sóc y tế.

Những dấu hiệu đáng lo ngại bao gồm:

Không thể đi bộ
Sưng đáng kể
Các triệu chứng không cải thiện nhanh chóng hoặc kéo dài quá vài ngày
Đau ở bàn chân hoặc trên mắt cá chân

Sự khác biệt giữa bong mắt cá chân và chấn thương mắt cá chân là rất khó khăn, và đôi khi cần phải chụp x-quang. Trong khi đau vừa phải và sưng tấy là những triệu chứng thông thường sau bong mắt cá chân đơn giản, các triệu chứng như không thể đặt nặng lên chân hoặc đau trực tiếp tại xương lại là vấn đề đáng lo ngại. Nếu bạn nghĩ rằng bạn không thể chịu được tình trạng bong mắt cá chân, bạn nên tìm sự chăm sóc y tế.

Bong mắt cá cao là một loại thương tích đặc biệt đối với dây chằng phía trên mắt cá chân. Trong một bong gân mắt cá chân cao, dây chằng trên khớp cũng bị thương. Những dây chằng này, được gọi là dây chằng chày mác, nối hai xương bắp chân (xương chày và xương chày), và có thể cần một đợt hồi phục dài hơn.

Điều trị bong mắt cá chân

Điều trị bong mắt cá chân là vô cùng quan trọng để quay trở lại hoạt động bình thường. Xử lý ban đầu bằng liệu pháp R.I.C.E. (Nghỉ ngơi, năng ép, chườm, nâng cao chân), nhưng cần nhanh chóng tiến hành phục hồi chức năng Chỉ trong trường hợp bất thường, phẫu thuật có thể sẽ được cân nhắc để điều trị tình trạng bong mắt cá chân.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP