✴️ Hội chứng liệt hai chi dưới

Định nghĩa

Hội chứng liệt hai chi dưới là một dạng bệnh liệt ảnh hưởng chủ yếu đến sự cử động của phần dưới cơ thể. Những người mắc hội chứng liệt hai chi dưới không thể tự cử động chân, bàn chân hay thậm chí vùng hông của mình.

Một vài người mắc phải hội chứng liệt hai chi dưới không hoàn toàn. Ở trường hợp này thì bệnh liệt chỉ ảnh hưởng đến một chân.

Các dạng liệt khác

Các rất nhiều dạng liệt. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể phân biệt các dạng liệt khác nhau dựa vào độ nặng, vị trí và sức cơ.

Ví dụ, phân biệt các dạng liệt dựa vào vị trí bao gồm:

• Liệt một chi, chỉ ảnh hưởng một bộ phận, ví dụ như cánh tay.
• Liệt nửa người, ảnh hưởng một bên cơ thể, ví dụ như tay trái và chân trái.
• Liệt tứ chi, ảnh hưởng toàn bộ hai tay và hai chân.

Triệu chứng

Có rất nhiều triệu chứng có thể xảy ra trong hội chứng liệt hai chi dưới. Đôi khi những triệu chứng này sẽ thay đổi theo thời gian hay thậm chí là mỗi ngày.

Các triệu chứng bao gồm:

• Mất cảm giác ở thân dưới.
• Rối loạn cử động.
• Tăng cân.
• Trầm cảm.
• Đau chi ma ở thân dưới.
• Đau mạn tính.
• Rối loạn chức năng tình dục.
• Các chức năng của bàng quang và ruột gặp khó khăn.
• Nhiễm trùng thứ phát, ví dụ như loét da do nằm lâu.
• Tăng phản xạ tự phát.

Nguyên nhân

Những người mắc hội chứng liệt hai chi dưới thường là do chấn thương ở não hoặc tủy sống làm gián đoạn tín hiệu thường kinh truyền đến thân dưới. Do tính hiệu không truyền xuống được thân dưới nên gây ra hội chứng liệt.

Theo Trung tâm phân tích tổn thương tủy sống Quốc gia của Mỹ, từ năm 2015, 38.3 % chấn thương tủy sống là do tai nạn giao thông, và 31.6% là do ngã. Một số nguyên nhân phổ biến khác bao gồm các hành vi bạo lực và tai nạn thể thao.

Một vài bệnh mạn tính cũng có thể dẫn đến hội chứng liệt hai chi dưới, bao gồm:

• Khối u hay sang thương ở tủy sống hoặc não.
• Các bệnh về thần kinh, ví dụ như đột quỵ hay bại não.
• Các bệnh tự miễn, như bệnh đa xơ cứng

Chẩn đoán

Để chẩn đoán hội chứng liệt hai chi dưới, bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng và tiền căn bệnh lý của bệnh nhân. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về các tai nạn gần đây và tiền căn bệnh lý gia đình của bệnh nhân.

Chẩn đoán được nguyên nhân gây ra hội chứng liệt hai chi dưới rất quan trọng do có thể dựa vào đó mà quyết định được các lựa chọn điều trị thích hợp nhất.

Chẩn đoán hội chứng liệt hai chi dưới thường cũng sẽ kết hợp với kỹ thuật hình ảnh y khoa. Các xét nghiệm cận lâm sàng này sẽ giúp các bác sĩ đánh giá được tổn thương và xác định được nguyên nhân gây ra liệt. Ví dụ, các hình ảnh MRI, CT hay X-quang có thể được sử dụng.

Để kiểm tra chức năng thần kinh, Điện cơ ký sẽ được sử dụng. Xét nghiệm này đánh giá phản ứng của cơ thể đối với các kích động lên cơ.

Điều trị

Hiện vẫn chưa có biện pháp nào để ngăn ngừa hay làm phục hồi hội chứng liệt hai chi dưới. Tuy nhiên, một vài triệu chứng và biến chứng có thể được chữa trị. Việc lấy lại được một phần hay toàn bộ sự kiểm soát của vùng liệt cũng có thể xảy ra theo thời gian.

Ví dụ, bác sĩ có thể dùng vật lý trị liệu hay châm cứu để làm giảm các cơ đau và các vấn đề về cơ. Vật lý trị liệu cũng có ích trong việc bảo tồn sức cơ và tầm cử động.

Các thiết bị hỗ trợ di chuyển, ví dụ như xe lăn hay xe trượt, cũng rất cần thiết.

Bác sĩ có thể cũng sẽ điều trị bằng thuốc. Ví dụ như thuốc giãn cơ, dùng để làm giảm đau hay co giật cơ. Thuốc chống đông máu để làm giảm nguy cơ bị cục máu đông.

Một vài trường hợp cũng cần đến phẫu thuật. Phẫu thuật dùng để làm giảm sưng phù và loại bỏ các sang thương.

Ảnh hưởng đến cơ thể

Theo thời gian, việc bị liệt có thể gây ra nhiều vấn đề lên cơ thể. Các vấn đề này rất đa dạng, tùy thuộc vào độ nặng của hội chứng liệt hai chi dưới và các phần cơ thể bị ảnh hưởng.

Ví dụ, tê liệt cũng có thể dẫn đến cứng. Gián đoạn truyền tín hiệu thần kinh tại tủy sống có thể gây ra các phản xạ quá mức của cơ, bao gồm:

• Tăng trương lực cơ.
• Co giật co.
• Co cơ nhanh
• Cứng khớp.
• Phản xạ gân cơ bất thường.

Một vài biện pháp như vật lý trị liệu và thuốc giãn cơ có thể giúp giảm triệu chứng cứng cơ.

Tê liệt cũng gây ảnh hưởng lên hệ tiêu hóa. Qua thời gian, việc này có thể gây ra vấn đề với các nhu động ruột. Các vấn đề trải dài từ táo bón đến mất kiểm soát nhu động ruột. Các vấn đề tương tự có thể xảy ra tại bàng quang.

Hội chứng liệt hai chi dưới cũng có thể dẫn đến teo cơ, xảy ra khi khối lượng cơ giảm. Việc này dẫn đến cơ bị mềm và yếu đi.

Tỉ lệ nhiễm trùng cũng tăng cao, ví dụ như nhiễm trùng huyết. Tuy nhiên, một vài loại thuốc, như kháng sinh, có thể làm giảm nguy cơ bị nhiễm trùng.

Tập thể dục

Vật lý trị liệu là một phần quan trọng trong việc chăm sóc cho người bị hội chứng liệt hai chi dưới. Bao gồm nhiều loại bài tập thể dục và lịch tập dành riêng cho từng cá nhân. Ví dụ như:

• Yoga
• Nâng tạ.
• Thể dục nhịp điệu dưới nước
• Thể dục nhịp điệu ngồi.

Thường xuyên luyện tập sẽ làm giảm nguy cơ bị teo cơ và cũng sẽ giúp duy trì được sự linh hoạt, sức mạnh và biên độ cử động.

Tiên lượng

Hội chứng liệt hai chi dưới là bệnh kéo dài trọn đời. Nó có ảnh lớn lên đời sống sinh hoạt và sự tự lập của một cá nhân. Các biến chứng có thể xảy ra theo thời gian, và triệu chứng có thể trở nên tệ hơn.

Tuy nhiên, có nhiều biện pháp điều trị và chăm sóc dành riêng cho người mắc hội chứng liệt hai chi dưới. Các biện pháp này có thể giúp các bệnh nhân đối phó được với bất kỳ triệu chứng và biến chứng có thể xảy ra.

Tóm tắt

Hội chứng liệt hai chi dưới ảnh hưởng nặng nề lên sự hoạt động của nửa dưới cơ thể. Nó có thể là kết quả của một bệnh mạn tính hoặc do tai nạn gây tổn thương lên não hay tủy sống.

Các bệnh nhân mắc hội chứng liệt hai chi dưới có thể gặp các biến chứng theo thời gian, ví dụ như cứng cơ. Họ thường cần phải được chăm sóc hằng ngày trong một thời gian dài.

Hiện không có biện pháp chữa trị hội chứng liệt hai chi dưới. Tuy nhiên, có rất nhiều biện pháp giảm nhẹ triệu chứng, biến chứng, ví dụ như vật lý trị liệu, thuốc, và phẫu thuật. Các biện pháp trên có thể giúp bệnh nhân hồi phục lại một phần chức năng của vùng bị ảnh hưởng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Bệnh viện Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp