Xét nghiệm nào dùng để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp?

Viêm khớp dạng thấp là một tình trạng bệnh tự miễn gây viêm và đau khớp. Theo thời gian, nó có thể dẫn đến tổn thương khớp. Không có cách chữa khỏi bệnh viêm khớp dạng thấp, nhưng điều trị có thể giúp kiểm soát các triệu chứng của bệnh. Bước đầu tiên để lập kế hoạch điều trị là chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.

Bài viết này sẽ giới thiệu 6 xét nghiệm thường được sử dụng và cách chúng giúp bác sĩ chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp.

Xét nghiệm tốc độ lắng hồng cầu (ESR)

Xét nghiệm tốc độ lắng hồng cầu (ESR) đánh giá mức độ viêm nhiễm trong cơ thể. Các tế bào hồng cầu kết tụ lại với nhau khi cơ thể bạn bị viêm, khiến chúng tách khỏi các tế bào máu khác nhanh hơn nhiều. Mức ESR thấp cho thấy mức độ viêm thấp trong khi kết quả ESR cao cho thấy mức độ viêm cao.

Các bác sĩ sử dụng xét nghiệm này để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp vì tình trạng này gây viêm khắp cơ thể của bạn. Tuy nhiên, xét nghiệm ESR không đủ để chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Viêm và tăng mức độ ESR có thể do các bệnh mãn tính khác và do nhiễm trùng hoặc chấn thương. Tuy nhiên, tỷ lệ ESR có thể giúp các bác sĩ đi đúng hướng. Ví dụ, mức ESR rất cao có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng chứ không phải viêm khớp dạng thấp.

Thử nghiệm protein phản ứng C (CRP)

Xét nghiệm protein phản ứng C (CRP) tìm kiếm lượng protein CRP trong máu của bạn. CRP là một loại protein được sản xuất bởi gan. Gan giải phóng CRP khi cơ thể bị nhiễm trùng. CRP giúp kích hoạt phản ứng của hệ thống miễn dịch với nhiễm trùng. Điều này dẫn đến tình trạng viêm khắp cơ thể của bạn. Các bệnh tự miễn, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp, có thể dẫn đến tình trạng tăng CRP cao trong máu. Xét nghiệm CRP đo CRP và cho biết sự hiện diện của tình trạng viêm. Tương tự như xét nghiệm ESR, xét nghiệm CRP không thể tự chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, nó có thể cung cấp cho các bác sĩ một ý tưởng tốt về mức độ viêm nhiễm trong cơ thể bạn và mức độ hoạt động của hệ thống miễn dịch.

Công thức máu đầy đủ

Công thức máu đầy đủ, còn được gọi là công thức máu hoàn chỉnh, đánh giá các tế bào tạo nên máu của bạn. Xét nghiệm này bao gồm các tế bào bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu. Khi bạn khỏe mạnh, cơ thể của bạn có thể tạo ra, giải phóng và điều chỉnh lượng từng loại tế bào máu cần cho các chức năng của cơ thể. Viêm khớp dạng thấp thường không gây ra sự gián đoạn các tế bào máu, nhưng nhiều tình trạng bệnh có các triệu chứng tương tự thì có. Một công thức máu đầy đủ với kết quả rất bất thường có thể cho thấy viêm khớp dạng thấp không phải là chẩn đoán chính xác.

Kiểm tra yếu tố dạng thấp

Yếu tố dạng thấp là các protein của hệ thống miễn dịch đôi khi tấn công các mô khỏe mạnh trong cơ thể. Xét nghiệm yếu tố dạng thấp đo mức độ của các protein yếu tố dạng thấp trong máu của bạn. Mức độ cao của các yếu tố dạng thấp thường chỉ ra bệnh viêm khớp dạng thấp, cũng như hội chứng Sjogren và các tình trạng tự miễn dịch khác. Kết quả các yếu tố dạng thấp ở mức cao có thể hữu ích trong việc xác nhận chẩn đoán viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, những người không có bệnh lý tự miễn dịch đôi khi có lượng protein yếu tố dạng thấp cao và không phải ai bị viêm khớp dạng thấp cũng có lượng protein yếu tố dạng thấp cao.

Xét nghiệm anti - CCP

Cyclic citrullinated peptide (CCP) là một loại protein của hệ thống miễn dịch được gọi là tự kháng thể. Tự kháng thể là các protein bất thường tấn công các tế bào và mô máu khỏe mạnh. Từ 60 đến 80% những người bị viêm khớp dạng thấp có kháng thể CCP trong máu của họ. Xét nghiệm anti CCP - tìm kiếm sự hiện diện của các kháng thể này để giúp xác nhận bệnh viêm khớp dạng thấp.

Xét nghiệm anti - CCP cũng có thể giúp bác sĩ xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm khớp dạng thấp. Nồng độ CCP cao cho thấy nguy cơ gia tăng sự tiến triển nhanh của tổn thương khớp. Các bác sĩ thường thực hiện cả xét nghiệm yếu tố dạng thấp (RF) và xét nghiệm anti CCP khi đánh giá người bệnh nghi ngờ có thể bị viêm khớp dạng thấp. Kết quả dương tính đối với một trong hai xét nghiệm cho thấy nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn và nguy cơ đó sẽ tăng lên khi cả hai xét nghiệm đều dương tính.

Thử nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA)

Kháng thể kháng nhân (ANA) là một loại tự kháng thể được tạo ra bởi hệ thống miễn dịch. Chúng hoạt động bất thường và tấn công các mô và tế bào khỏe mạnh. Sự hiện diện của kháng thể kháng nhân có thể chỉ ra một tình trạng tự miễn dịch. Xét nghiệm này tìm kiếm sự hiện diện của kháng thể kháng nhân và có thể giúp xác nhận chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.

Các phương pháp khác để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp

Xét nghiệm máu không phải là phương pháp duy nhất có thể được sử dụng để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp. Bạn cũng có thể thực hiện một loạt các xét nghiệm khác để giúp xác nhận bệnh viêm khớp dạng thấp, bao gồm:

Đánh giá thể chất: Đánh giá thể chất có thể giúp xác định mức độ ảnh hưởng của các triệu chứng đến cuộc sống hàng ngày của bạn. Những câu hỏi thường bao gồm bạn có thể thực hiện tốt các công việc hàng ngày như tắm rửa, ăn uống và mặc quần áo không? Một nhà trị liệu vật lý cũng có thể đánh giá khả năng cầm nắm, đi bộ và giữ thăng bằng của bạn.
Chụp khớp: Chụp khớp để tìm tình trạng viêm và tổn thương ở các khớp. Nó có thể giúp xác nhận chẩn đoán viêm khớp dạng thấp.
Các xét nghiệm hình ảnh: Chụp X-quang và MRI tạo ra hình ảnh chi tiết về xương, cơ và khớp của bạn có thể giúp chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp.

Tóm lại, không có xét nghiệm nào có thể xác nhận bệnh viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, nhiều loại xét nghiệm máu khác nhau có thể giúp chỉ ra bệnh viêm khớp dạng thấp và giúp chẩn đoán chính xác. Xét nghiệm máu tìm kiếm sự hiện diện của các protein viêm và hệ thống miễn dịch thường đi cùng với bệnh viêm khớp dạng thấp. Kết quả của các xét nghiệm này có thể được sử dụng cùng với các xét nghiệm hình ảnh và đánh giá các triệu chứng của bạn để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP