Nhận diện táo bón ở trẻ em
Táo bón là khi người trẻ gặp khó khăn khi đi đại tiện. Táo bón không chỉ thể hiện qua tần suất đi vệ sinh của trẻ mà còn thể hiện ở độ cứng của phân.
Khi trẻ bị táo bón, trẻ sẽ rất đau khi đi ngoài. Bé cũng có thể bị đau bụng và đầy hơi thường xuyên. Táo bón ở trẻ sơ sinh sẽ thấy phân khô và vụn hoặc giống như viên nhỏ.
Táo bón rất phổ biến ở trẻ em. Thường rất khó để xác định nguyên nhân chính xác gây táo bón. Tuy nhiên, có một số điều góp phần vào tình trạng này, bao gồm:
-
Trẻ ăn không ăn đủ chất xơ như trái cây, rau và ngũ cốc
-
Có sự thay đổi trong thói quen hoặc lối sống, chẳng hạn như thay đổi trong thói quen ăn uống
-
Trẻ phớt lờ cảm giác muốn đi tiêu
-
Tác dụng phụ của một số loại thuốc
-
Trẻ không uống đủ nước mỗi ngày
Mức độ nghiêm trọng hậu quả của táo bón ở trẻ em
Táo bón lâu ngày ở trẻ em gây ảnh hưởng rất lớn tới đời sống sinh hoạt và sức khỏe của trẻ. Nếu cha mẹ chủ quan không điều trị kịp thời sẽ thấy được hậu quả của táo bón ở trẻ em nghiêm trọng tới mức độ nào.
Nguy cơ trĩ cao ở trẻ bị táo bón
Việc đi đại tiện sẽ trở nên khó khăn hơn đối với trẻ bị táo bón lâu ngày, để tống phân ra ngoài trẻ sẽ phải rặn nhiều hơn làm cho các tĩnh mạch ở hậu môn và quanh trực tràng bị giãn ra, thi thoảng còn dính máu ở phân. Lâu ngày các tĩnh mạch bị sưng lên tạo thành các búi trĩ.
Các búi trĩ sẽ xuất hiện ở vị trí bên trong hoặc bên ngoài hậu môn, sâu bên trong trực tràng của trẻ. Khi đi vệ sinh, trẻ sẽ có cảm giác đau, ngứa, thậm chí chảy máu.
Hơn nữa, hậu môn trực tràng là vị trí có độ ẩm cao, rất dễ bị nhiễm trùng, viêm nhiễm do điều kiện vệ sinh không sạch sẽ kết hợp với tổn thương búi trĩ gây ra.
Điều trị trẻ bị trĩ ở mức độ nhẹ bằng thuốc kết hợp với biện pháp chăm sóc đúng cách còn trường hợp trẻ bị trĩ nặng sẽ phải can thiệp bằng phẫu thuật để thu nhỏ hoặc cắt bỏ búi trĩ.
Vậy nên việc ngăn ngừa táo bón lâu ngày đóng vai trò rất quan trọng để ngăn ngừa và hạn chế nguy cơ bệnh trĩ ở trẻ em.
Trẻ bị táo bón lâu ngày có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ
Hậu quả của táo bón ở trẻ em dễ gây nứt hậu môn
Tình trạng tổn thương, xuất hiện các vết rách trên mô lót hậu môn xuất phát từ nguyên nhân trẻ bị táo bón đi ngoài phân cứng kết hợp với việc cố rặn mạnh để tống phân ra ngoài.
Đặc biệt, trẻ nhỏ có niêm mạc da mỏng, dễ tổn thương nên khi bị táo bón rất dễ gặp phải biến chứng nứt hậu môn.
Nứt hậu môn khiến trẻ đau đớn khi đi vệ sinh, từ đó hình thành tâm lý không dám đi vệ sinh, tình trạng táo bón càng trở nên nặng nề.
Vết nứt hậu môn có thể quan sát được, đó là một đường rách nhìn thấy, xung quanh sưng tấy, xuất hiện máu tươi trong giấy vệ sinh hoặc lẫn trong phân.
Điều trị tình trạng táo bón lâu ngày ở trẻ em càng nhanh càng tốt bằng việc đưa trẻ tới bác sĩ khám để được chỉ định phù hợp sẽ giúp phòng ngừa biến chứng nứt hậu môn xảy ra với trẻ nhỏ.
Tình trạng ứ phân ở trẻ em bị táo bón kéo dài
Hậu quả của táo bón ở trẻ em phải kể đến tình trạng ứ phân. Đây là hiện tượng xảy ra khi phân không được tống ra ngoài và ngày càng tích tụ nhiều trong ruột, dính vào nhau tạo thành khối lớn tắc nghẽn, khó thải ra ngoài.
Tình trạng ứ phân rất nguy hiểm làm cho trẻ đau đớn, nôn mửa, nhiễm trùng…
Cha mẹ có thể nhận biết tình trạng ứ phân ở trẻ em bằng các triệu chứng như đau bụng, khó chịu, chuột rút sau ăn, bụng chướng, đau đầu, buồn nôn…
Sa trực tràng: Hậu quả của táo bón ở trẻ em đặc biệt nghiêm trọng
Trực tràng nằm ở vị trí cuối cùng của ruột già, đây là nơi chứa phân để nối đến hậu môn.
Trẻ bị táo bón lâu ngày sẽ phải thường xuyên dùng lực rặn mạnh để đẩy phân ra ngoài, lâu dần sẽ khiến một phần hoặc toàn bộ trực tràng bị sa xuống, trượt ra khỏi vị trí bình thường và nguy hiểm nhất có thể sa trực tràng ra ngoài cơ thể.
Triệu chứng của sa trực tràng khá giống với bệnh trĩ khi cùng gây ra phình lớn vùng ngoài hậu môn, trẻ có cảm giác ngứa, đau xung quanh hậu môn thường xuyên, đi ngoài ra máu… Thế nhưng sa trực tràng gây biến chứng nguy hiểm hơn trĩ, gây đau đớn cho trẻ.
Sa trực tràng gây đau đớn cho trẻ
Táo bón khiến trẻ biếng ăn, chậm tăng trưởng
Táo bón lâu ngày ở trẻ em lại trở thành một trong những “thủ phạm” dẫn tới tình trạng biếng ăn, chậm tăng trường ở trẻ. Trẻ bị táo bón đường ruột không thông, bị chướng bụng, đầy hơi dẫn đến việc không còn cảm giác thèm ăn, lâu dần suy dinh dưỡng mãn tính.
Trẻ bị táo bón lâu ngày sẽ mất phản xạ đi cầu
Táo bón kéo dài sẽ khiến trẻ bị mất phản xạ đi đại tiện, trẻ bị đau bụng tái phát nhiều lần vì tình trạng ứ phân, hơn nữa còn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng về sau này.
Đại tiện ra máu
Trẻ em bị táo bón lâu ngày phân thường khô, rắn, khuôn phân có bề mặt gồ ghề. Khi trẻ đi đại tiện, có thể bị chảy máu vì phân trà sát lên niêm mạc ống hậu môn trực tràng gây xước. Mức độ chảy máu nhiều hay ít còn sẽ phụ thuộc vào độ rắn, độ sắc của phân, độ bền vững của niêm mạc và khoảng thời gian giữa các lần tiếp xúc.
Đại tiện ra máu bàn đầu có thể ở dạng thấy vệt máu trên giấy vệ sinh, nặng hơn thấy máu theo phân, nghiêm trọng nhất là máu nhỏ giọt hoặc máu thành tia.
Tắc ruột ở trẻ em bị táo bón kéo dài
Tình trạng ứ phân có thể dẫn tới tắc ruột ở trẻ em. Triệu chứng nhận biết là khi trẻ bị đau bụng liên tục, không trung tiện được, cha mẹ sờ được khối rắn ở vùng góc đại tràng trái của trẻ.
Trẻ bị tắc ruột cần được đi cấp cứu ngay để không gây nguy hiểm tới tính mạng. Để kịp thời phát hiện tình trạng tắc ruột ở trẻ, các bậc cha mẹ nên thường xuyên kiểm tra bụng của trẻ.
Cơ thể suy kiệt
Suy kiệt, suy dinh dưỡng là hậu quả của táo bón ở trẻ em dễ nhận thấy nhất. Táo bón lâu ngày ở trẻ em không được điều trị kịp thời sẽ khiến trẻ bị thiếu chất dinh dưỡng, thiếu máu, gầy còm, ốm yếu…
Phân ứ đọng lâu trong đại tràng còn làm trẻ có nguy cơ cao bị nhiễm độc mạn tính.
Trẻ có nguy cơ cao mắc các bệnh lý đường tiêu hóa
Trẻ bị táo bón lâu ngày hầu hết đều có nguy cơ cao mắc các bệnh lý đường tiêu hóa như viêm ruột, viêm đại tràng, rối loạn nhu động ruột, rối loạn tiêu hóa…
Táo bón kéo dài làm tăng nguy cơ trẻ bị mắc các bệnh đường tiêu hóa
Hậu quả của táo bón ở trẻ em gây ảnh hưởng tâm lý
Táo bón lâu ngày ở trẻ em khiến trẻ ăn uống kém, ngủ kém, ăn không ngon, khóc nhiều, cơ thể mệt mỏi. Đi đại tiện đau do táo bón còn làm cho trẻ sợ phải đi đại tiện từ đó trẻ có xu hướng sợ ăn nên dễ bị thiếu dinh dưỡng và chậm phát triển hơn.
Điều cần ghi nhớ để phòng ngừa táo bón lâu ngày ở trẻ em
Sức khẻo và sinh hoạt của trẻ sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều bởi tình trạng táo bón lâu ngày. Vì vậy các bậc phụ huynh cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả chứng táo bón lâu ngày cho trẻ:
-
Cho trẻ ăn thêm nhiều các loại thực phẩm chứa hàm lượng chất xơ cao như: rau, đậu, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt…
-
Tạo thói quen đi vệ sinh vào một thời điểm nhất định trong ngày cho trẻ, tốt nhất là 15 – 45 phút sau khi ăn sáng.
-
Khuyến khích trẻ vận động tập thể dục đều đặn.
-
Nhắc nhở trẻ uống đủ nước hàng ngày cùng các chất lỏng khác, nên duy trì số lượng từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
Hậu quả của táo bón ở trẻ em ảnh hưởng tới nhiều mặt về sức khỏe, tinh thần và sự phát triển của trẻ nhỏ. Cần thiết phải can thiệp sớm để điều trị táo bón dứt điểm, giúp trẻ thoải mái tinh thần và phát triển tốt hơn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
