Với các biến chứng tiềm ẩn của bệnh cúm và một số người có nguy cơ mắc bệnh cao, bạn sẽ tự hỏi liệu tiêm phòng cúm có hiệu lực kéo dài trong bao lâu và liệu vaccine có mang lại sự bảo vệ toàn diện mà bạn mong đợi hay không. Tác dụng của vaccine nói chung chỉ kéo dài qua một mùa cúm, trung bình khoảng sáu tháng. Đó là một phần lý do bạn cần tiêm vaccine phòng cúm hàng năm.
2 tuần sau khi tiêm phòng cúm vaccine bắt đầu có tác dụng bảo vệ bạn khỏi một số loại virus cúm trong mùa cúm đó. Do hiệu lực của vaccine thường chậm nên việc xác định thời gian tiêm phòng cúm đúng cách là rất quan trọng.
Ở Hoa Kỳ, mùa cúm thường bắt đầu vào tháng 10 và đạt đỉnh vào khoảng giữa tháng 12 và tháng 2 năm sau, mùa cúm thường kết thúc vào tháng 4 hoặc muộn nhất là tháng 5.
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ khuyến nghị người dân nên tiêm vaccine vào cuối tháng 10. Tuy nhiên, nếu bạn bỏ lỡ thời điểm đó thì vẫn chưa phải là quá muộn. Thời điểm cao trào nhất của mùa dịch vẫn còn ở phía sau, Vì vậy vẫn là cần thiết nếu bạn đi tiêm phòng cúm vào tháng 1 hơn thậm chí muộn hơn.
Hiệu quả của vaccine cúm bắt đầu suy yếu sau khoảng sáu tháng, nên bạn cũng không nên tiêm phòng quá sớm vào tháng 7 hoặc tháng 8 nếu bạn muốn chắc chắn rằng mình được bảo vệ trong những tháng mùa đông và mùa xuân kế tiếp.
Vaccine cúm hoạt động bằng cách kích thích cho hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể để chống lại các chủng virus cúm đặc hiệu. Sau đó, nếu virus tìm đường xâm nhập vào cơ thể bạn, hệ thống miễn dịch của bạn đã có sẵn các công cụ để chống lại.
Dù vậy cơ thể cần có thời gian để tạo ra kháng thể và các kháng thể này không tồn tại mãi mãi. Vaccine cúm không có hiệu lực hoàn toàn trong hai tuần đầu sau khi tiêm. Điều đó có nghĩa là bạn sẽ được bảo vệ tốt nhất khi tiêm phòng trước khi những người xung quanh bắt đầu bị cúm. Sau khoảng sáu tháng, số lượng kháng thể trong hệ thống miễn dịch của bạn bắt đầu giảm.
Trẻ em từ 6 tháng đến 8 tuổi nên tiêm hai lần vaccine cúm trong một năm và 2 mũi tiêm cách nhau ít nhất bốn tuần, vì vậy việc tiêm phòng cần phải bắt đầu sớm hơn so với người lớn.
Vaccine cúm mới có sẵn |
Tháng 9 hoặc tháng 10 |
Thời gian tiêm phòng |
Đến cuối tháng 10 |
Vắc xin có hiệu lực đầy đủ |
2 tuần sau khi tiêm |
Đỉnh điểm mùa cúm |
Tháng 12 đến tháng 2 |
Mùa cúm suy yếu |
Tháng 4 hoặc tháng 5 |
Vaccine cúm suy yếu |
Kéo dài 6 tháng sau khi tiêm |
Bên cạnh thực tế là vaccine cúm chỉ có hiệu quả trong vài tháng, việc tiêm phòng cúm hàng năm là cần thiết vì các chủng cúm thường thay đổi theo năm.
Các loại cúm theo mùa thường gặp nhất là những loại nghiêm trọng nhất, đột biến nhanh chóng. Các nhà nghiên cứu làm việc chăm chỉ hàng năm để xác định các chủng cúm nào có khả năng gây bệnh trong mùa cúm sau. Họ chọn ba đến bốn khả năng hàng đầu (hai chủng cúm A và một hoặc hai chủng cúm B) cho loại vaccine tiếp theo.
Tuy không thay đổi nhiều, nhưng vaccine thường thay đổi một chút từ năm này sang năm khác để đối phó với các chủng virus mới.
Hiệu quả của vaccine cúm, giống như thành phần của chúng, thay đổi theo từng năm. Nếu các chủng virus cúm có trong vaccine trùng với các chủng gây bệnh trong cộng đồng, thì vaccine sẽ hiệu quả hơn so với khi chúng không có.
Thông thường, khi các chủng được kết hợp tốt, vaccine sẽ làm giảm khả năng cúm sẽ lây lan trong cộng đồng từ 40% đến 60%.
Tuy nhiên, hãy nhớ rằng vaccine không phải là sự đảm bảo tuyệt đối là bạn sẽ không bị bệnh. Ngay cả khi vaccine hoạt động tốt thì chúng sẽ không thể bảo vệ bạn khỏi mọi bệnh. Một số trường hợp cho rằng vaccine không có hiệu lực sau khi tiêm phòng vì họ bị cảm lạnh hoặc nhiễm virus lạ khác, vì vaccine chỉ bảo vệ chống lại bệnh hô hấp do virus cúm đã được tiêm phòng gây ra.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh