THÀNH PHẦN
Mỗi ống 1ml chứa:
Hoạt chất chính: Dexamethason natri phosphat..............................5mg.
Tá dược: Dinatri edetat, benzyl alcohol, glycerin, nước cất pha tiêm.
CHỈ ĐỊNH
Liệu pháp không đặc hiệu bằng steroid, khi cần điều trị tích cực: trạng thái hen, bệnh dị ứng nặng, phản ứng sau truyền máu, viêm thanh quản rít.
Phối hợp với các cách điều trị khác trong phù não, trong sốc do nhiều nguyên nhân khác nhau. Liệu pháp bổ trợ trong điều trị viêm màng não phế cầu. Phòng ngừa trong phẫu thuật khi dự tra glucocorticoid dude coi là không đủ, trừ suy vỏ tuyến thượng thận tiên phát (bệnh Addison). Liệu pháp bổ trợ bằng dexamethason trong điều trị viêm màng não phế cầu. Điều trị tại chỗ: tiêm trong và quanh khớp ở người bệnh viêm khớp dạng thấp, thoái hóa xương khớp, viêm quanh khớp, viêm mỏm lồi cầu.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Quá mẫn với dexamethason hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc.
Nhiễm nấm toàn thân.
Nhiễm virus tại chỗ hoặc nhiễm khuẩn lao, lậu chưa kiểm soát được bằng thuốc kháng khuẩn. Khớp bị hủy hoại nặng.
LIỀU LƯỢNG & CÁCH DÙNG
Thuốc tiêm DEXAMETHASONE INJECTION được sử dụng trong trường hợp bệnh nặng, cần làm giảm triệu chứng nhanh và mạnh, hoặc khi không thể dùng thuốc bằng đường uống. Dùng đường tiêm tĩnh mạch, tiêm bắp hoặc tiêm cục bộ. Thuốc có thể dùng bằng cách pha loãng vào trong dịch truyền hoặc bơm trực tiếp vào đường ống truyền dịch.
Điều trị toàn thân: liều thông thường là 0,05 - 0,2mg/kg thể trọng.
Trường hợp cấp cứu (sốc phản vệ, cơn hen phế quản cấp, phù não): sử dụng liều cao. Liều khởi đầu cho người lớn là 10 - 20mg tiêm tĩnh mạch, sau đó tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp 6mg cách mỗi 6 giờ cho đến khi đạt kết quả trị liệu mong muốn. Sau đó giảm liều dần trước khi ngưng dùng thuốc hẳn.
Điều trị tại chỗ, thường dùng liều như sau:
Tiêm vào khớp lớn (ví dụ khớp gối): 2 - 4mg.
Tiêm vào khớp nhỏ (ví dụ khớp gian đốt ngón): 0,8 - 1mg.
Tiêm vào bao khớp: 2 - 4mg.
Tiêm vào gân: 0,4 - 1mg.
Thời gian tiêm thuốc trong những trường hợp này có thể từ 3 - 5 ngày cho đến 2 - 3 tuần.
NGUYÊN TẮC CHUNG
Liều dùng cần thay đổi tùy theo từng người bệnh, dựa trên bệnh tật và đáp ứng của người bệnh. Để giảm thiểu các tác dụng phụ, nên dùng liều nhỏ nhất có hiệu quả điều trị.
Chứng suy thượng thận thứ cấp vì thuốc, có thể do ngừng thuốc quá nhanh, và có thể được hạn chế bằng cách giảm liều từ từ sau nhiều tuần hoặc nhiều tháng tùy thuộc vào liều dùng, thời gian điều trị, nhưng vẫn có thể tồn tại nhiều tháng sau khi đã ngừng thuốc.
TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN
Thường gặp
Rối loạn điện giải: hạ kali huyết, giữ natri và nước gây tăng huyết áp và phù nề.
Nội tiết và chuyển hoá: hội chứng dang Cushing, giảm bài tiết ACTH, teo tuyến thượng thận, giảm dung nạp glucid, rối lọan kinh nguyệt.
Cơ xương: Teo cơ hồi phục, loãng xương, gãy xương bệnh lý, nứt đốt sống, hoại tử xương vô khuẩn.
Tiêu hóa: loét dạ dày tá tràng, loét chảy máu, loét thủng, viêm tụy cấp.
Da:teo da, ban đỏ, rậm lông, ần kinh; mất ngủ, sảng khoái.
Ít gặp: quá mẫn, đôi khi choáng phản vệ, tăng bạch cầu, huyết khối tắc mạch, tăng cân, ngon miệng, buồn nôn, khó ở, nấc, áp xe, vô khuẩn.
Lưu ý
Triệu chứng và các dấu hiệu ngừng thuốc: giảm quá nhanh liều thuốc sau khi điều trị kéo dài có thể dẫn tới suy thượng thận cấp, hạ huyết áp và chết. Ngừng thuốc đôi khi giống như tái phát bệnh.
Ghi chú: thông báo cho bác sỹ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.
THẬN TRỌNG
Ở người bệnh nhiễm khuẩn hoặc nghỉ ngờ nhiễm khuẩn, cần điều trị bằng các thuốc kháng khuẩn đặc hiệu trước, do tác dụng ức chế miễn dịch của dexamethason có thể gây nên những cơn kịch
Ở phát người và lan loãng rộng xương, nhiễm khuẩn hoặc mới phẫu thuật ruột, loạn tâm thần, loét dạ dày tá tràng, đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim, suy thận, lao, thì cần phá bệnh đó nếu cần phải dùng dexamethason
Phụ nữ mang thai:
Các glucocorticoid có khả năng gây quái thai ở động vật. Tuy nhiên, điều đó không hoàn toàn đúng) với người. Thuốc có thể làm giảm trọng lượng nhau thai và trong lượng thai nhi. Thuốc có thể sẽ gây ức chế tuyến thượngthận ở trẻ sơ sinh nếu người mẹ dùng thuốc kéo dài.
Dùng glucocorticoid trước khi để non đã chứng minh có khả năng bảo vệ chống nguy cơ hội chứng suy hô hấp sơ sinh và bệnh loạn sản phổi - phế quản do đẻ non
Phụ nữ nuôi con bú:
Dexamethason vào sữa mẹ và có nguy cơ đối với trẻ bú mẹ.
Người lái xe và vận hành máy móc: (chưa có tài liệu)
TƯƠNG TÁC THUỐC
Các barbiturat, phenytoin, rifampicin, rifabutin, carbamazepin, ephedrin, aminoglutethimid có thể làm tăng thanh thải corticosteroid nên làm giảm tác dụng điều trị.
Corticoid đối kháng tác dụng của các tác nhân gây hạ đường huyết (kể cả insulin), thuốc hạ huyết áp và thuốc lợi tiểu. Corticosteroid làm tăng tác dụng hạ kali huyết cuả acetazolamid, các thiazid lợi tiểu quai, carbenoxolon.
Hiệu lực của các dẫn chất coumarin chống đông máu có thể tăng khi dùng đồng thời với corticoidj nên cần kiểm tra chặt chẽ thời gian prothrombin để tránh chảy máu tự phát. Sự thanh thải salicylat tăng khi dùng đồng thời với corticoid, vì vậy khi ngừng corticoid dễ bị ngộ độc salicylat. Các thuốc lợi tiểu làm giảm kali huyết (ví dụ thiazid, furosemid) và amphotericin B có thể làm tăng tác dụng giảm kali huyết của glucocorticoid.
DƯỢC LỰC HỌC
Dexamethason là fluomethylprednisolon,glucocorticoid tổng hợp, hầu như không tan trong nước Các glucocorticoid tác dụng bằng cách gắn kết vào thụ thể ở tế bào, chuyển vị vào nhân tế bào ở đó đã tác động đến 1 số gen được dịch mã. Các glucocorticoid cũng còn một số tác dụng trực tiếp, có thể không qua trung gian gắn kết vào thụ thể.
Dexamethason có các tác dụng chính của glucocorticoid la chéng viêm, chống dị ứng và ức ch miễn dịch. Hoạt lực chống viêm mạnh hơn hydrocortison 30 lần và prednisolon 7 lần. Với liều tác dụng dược lý, dexamethason dùng toàn thân gây ức chế tuyến yên giải phóng corticotropin (ACTH), làm cho vỏ tuyến thương thận ngừng tiết hormon corticosteroid nội sinh (gầy, suy vỏ tuyến thương thận thứ phát). Nếu cần thiết phải điều trị bằng glucocorticoid lâu dài, chỉ dùng thuốc với liều thấp nhất có thể và thường chỉ dùng như một thuốc hỗ trợ cho điều trị khác. Khi ngừng liệu pháp toàn thân với liều dược lý, phải giảm liếu dần, cho đến khi chức năng của trục dưới đồi yên -thượng thận được hồi phục.
DƯỢC ĐỘNG HỌC
Nhìn chung, các corticoid dude hấp thu tốt từ đường tiêu hóa, và cũng được hấp thu tốt ở ngay vị trí dùng thuốc và sau đó được phân bố vào tất cả vào các mô trong cơ thể. Thuốc qua nhau thai và một lượng nhỏ qua sữa. Sau khi tiêm, dexamethason natri phosphat thủy phân) nhanh thành dexamethason. Khi tiêm tĩnh mạch liều 20mg, nồng độ đỉnh xuất hiện trong huyết tương sau 5 phút. Thuốc cũng liên kết với protein huyết tương (tới 77%) và chủ yếu là albumin. Thuốc được hấp thu cao ở gan, thận, và các tuyến thượng thận. Chuyển hoá ở gan chậm và thải trừ chủ nhưng yếu khi qua nói nước đến tác tiểu dụng, hầu hết thường ở dạng dùng steroid nửa đời không sinh liên học hợp Nửa đời đời sinh huyết học của tương dexamethason là 3,5 - 4,5 giờ 36 - 54 giờ, do vậy thuốc đặc biệt thích hợp với các bệnh cần có glueocorticoid tác dụng liên tục.
QUÁ LIỀU, XỬ TRÍ
Quá liều glucocorticoid gây ngộ độc cấp hoặc gây chết rất hiếm. Không có thuốt giải độc đặc hiệu. Không có chỉ định cho việc điều trị ngộ độc mạn, trừ trường hợp người bệnh qu nhay cam vdi corticosteroid, gay bệnh lý; lúc đó cần điều trị các triệu chứng. Choáng phản vệ hoặ phản ứng quá mẫn có thể được điều trị bằng epinephrin, hô hấp nhân tạo và aminophylin. Người bệnh nên được giữ ấm và yên tĩnh.
BẢO QUẢN
Nơi khô, nhiệt độ không quá 30°C, tránh ánh sáng.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
