ĐẠI CƯƠNG
Chọc hút dịch trong thận dưới hướng dẫn của siêu âm là một thủ thuật cần được tiến hành nhằm lấy được hết dịch trong nang thận, làm giảm áp lực trong nang thận, phòng ngừa xuất hiện biến chứng xảy ra nếu nang thận quá to.
CHỈ ĐỊNH
Nang thận ≥ 6cm.
Có triệu chứng đau nhiều.
Nang thận không thông với đài bể thận.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Người bệnh có rối loạn đông máu.
Nang thận thông với đài bể thận.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ: 02 người.
Điều dưỡng hoặc kỹ thuật viên: 01 người.
Phương tiện
Dung dịch betadine sát trùng 10%: 01 lọ.
Thuốc gây tê lidocaine 2%: 04 ống (10mg/ml).
Nước muối sinh lý 0,9%: 500ml.
Kim tiêm, bơm tiêm 5ml: 01 chiếc.
Bơm tiêm 20ml: 02 chiếc.
Bông băng, gạc vô trùng: 04 gói.
Găng tay vô trùng: 03 đôi.
Kim chọc dịch não tuỷ cỡ 18G: 01 chiếc hoặc kim luồn dài 10cm.
Máy siêu âm với đầu dò Convex 3,5-5 MHz đã được sát khuẩn.
Săng vô khuẩn loại không lỗ: 04 chiếc.
Panh kẹp săng: 04 chiếc.
Bàn thủ thuật: 01 bộ.
Túi nilon vô khuẩn bọc đầu dò siêu âm: 01 bộ.
Người bệnh
Người bệnh được làm các xét nghiệm về đông máu cơ bản và các xét nghiệm cơ bản khác.
Người bệnh được siêu âm thận tiết niệu hoặc chụp cắt lớp vi tính xác định mức độ chèn ép thận và số lượng dịch.
Người bệnh và người nhà được nghe bác sĩ giải thích kỹ về tác dụng và tai biến của thủ thuật và ký vào giấy cam kết làm thủ thuật chọc hút nang thận.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra các xét nghiệm đã được làm.
Kiểm tra người bệnh
Đối chiếu tên, tuổi, chẩn đoán bệnh.
Thực hiện kỹ thuật
Người bệnh dược thử phản ứng với thuốc gây tê lidocaine.
Người bệnh được theo dõi mạch, huyết áp trước khi tiến hành thủ thuật.
Người bệnh được nằm sấp hoặc nghiêng tùy theo vị trí nang thận.
Định vị bằng siêu âm để tìm điểm chọc hút dịch.
Bác sĩ rửa tay, đi găng vô trùng, mặc áo thủ thuật, đội mũ, đeo khẩu trang.
Sát trùng da vùng chọc nang.
Trải săng vô trùng loại có lỗ ở vị trí chọc hút dịch.
Gây tê vùng định chọc hút dịch.
Chọc kim chọc dịch não tủy vào nang thận dưới sự hướng dẫn của siêu âm.
Khi kim đã vào tới nang thận thì tiến hành hút dịch cho tới hết. Đưa dịch chọc hút đi làm các xét nghiệm nếu cần.
Rút kim chọc nang thận ra.
Ấn cầm máu điểm chọc trong vòng 5 phút.
Siêu âm kiểm tra lại.
Băng vùng chọc hút nang thận.
Sát trùng lại vùng chọc hút nang thận.
Cho người bệnh về giường nằm bất động 24 giờ.
THEO DÕI
Người bệnh cần được theo dõi mạch, nhiệt độ, huyết áp, màu sắc nước tiểu, vị trí chọc hút nang thận và toàn trạng trong 24 giờ.
TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Đau vị trí chọc hút.
Nếu đau nhiều có thể dùng thuốc giảm đau như paracetamol, nospa uống hoặc tiêm.
Đái máu vi thể.
Không cần xử trí.
Đái máu đại thể.
Đái máu ít: truyền thêm natriclorua 9% hoặc glucose 5%, theo dõi chặt chẽ mạch, huyết áp, toàn trạng.
Nếu có đái máu nhiều gây tụt huyết áp cần truyền máu, hồi sức tích cực và dùng thuốc cầm máu tranexamic acid 250mg x 2-4 ống, tiêm tĩnh mạch chậm.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Lang EK (1987). Renal cyst puncture studies. Urol Clin North Am. Feb 14(1), 91-102.
Onder Canguven, Cemal Goktas, Faruk Yencilek (2009). A New Technique for Simple Renal Cyst: Cystoretroperitoneal Shunt. Advances in Urology, 1-5.
Yi-Hsin Huang (2007). Which Method is Better for Simple Renal Cysts, Percutaneous Aspiration or Laparoscopic. Unroofing?. Controversy in Urology. JTUA 18(4), 203-205.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
