Những thuốc tốt trong điều trị tăng huyết áp

Thuốc là một trong những nền tảng của điều trị tăng huyết áp. Các bác sỹ có rất nhiều loại thuốc chống tăng huyết áp để lựa chọn và mỗi loại lại có chứa một danh sách dài các thuốc ở dưới để giúp giảm huyết áp. Phác đồ nào phù hợp với bạn còn phụ thuộc rất nhiều vào bản thân sức khỏe của bạn. Không chỉ thế chúng còn dựa vào những nguy cơ và bệnh mạn tính mà một người đang mắc phải. Bạn là nam giới hay nữ giới? Bạn có mang thai không? Bạn có mắc bệnh thận mạn tính, bệnh tiểu đường, tim mạch nào không? Bạn bao tuổi? Đây đều là những yếu tố ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc nào để điều trị phù hợp.

Trong hàng trăm sự lựa chọn thuốc, điều trị vẫn nên dựa vào khuyến nghị của các bằng chứng nghiên cứu hoặc khuyến cáo, khuyến nghị của các tổ chức uy tín.

Những thuốc đầu tay trong điều trị tăng huyết áp

Khi bạn được chẩn đoán tăng huyết áp nghĩa là rơi vào khoảng trên 130/80mmHg, bác sỹ sẽ cân nhắc đến thuốc điều trị nếu bạn còn có thêm cả những bệnh lý tiềm ẩn khác. Còn nếu bạn chỉ mắc mỗi tăng huyết áp thì dưới đây sẽ là những thuốc thường được kê:

Thuốc lợi tiểu thiazide gồm có hydrochlorothiazide (Microzide) và chlorothiazide (Diuril). Thiazide giúp giảm áp trong thành mạch bằng cách kích thích thận tăng bài tiết dịch và muối trong cơ thể.
Thuốc chẹn kênh canxi: ví dụ là amlodipine (Norvasc) hoặc diltiazem (Cardizem). Những loại thuốc này chặn các kênh vận chuyển canxi trong tế bào tim và thế bào thành mạch giúp giảm nhịp tim một cách bắt buộc.

Nếu bạn mắc tiểu đường typ 2 và bệnh thận mạn tính hoặc suy tim, bác sỹ sẽ cân nhắc những loại thuốc khác nhau như:

Thuốc ức chế men chuyển angiotensin: ví dụ lisinopril (Prinivil) hoặc captopril (Capoten). Thuốc ACE khiến cơ thể giảm sản xuất angiotensin – một loại hormone làm co thắt thành mạch máu.
Thuốc ngăn chặn thụ thể angiotensin: ví dụ losartan (Cozaar) hoặc valsartan (Diovan), thuốc này giúp chẹn angiotensin và dãn thành mạch máu.

Những loại thuốc này đều đã được chứng minh là giảm cả các triệu chứng của bệnh thận, tỷ lệ tử vong, nguy cơ đột quỵ, đau tim và suy tim.

Những lựa chọn thuốc khác

Nếu một thuốc không đủ để hạ huyết áp trong vòng một tháng, bác sỹ có thể tăng liều hoặc thêm một loại thuốc khác vào phác đồ điều trị của bạn.

Thuốc trong trường hợp này sẽ bao gồm:

Thuốc chẹn beta như atenolol (Tenormin) hoặc metoprolol (Lopressor) giúp làm chậm nhịp tim bằng cách giảm các hormone căng thẳng như adrenaline. Những thuốc này có thể sử dụng cả ở những người có nhịp tim bình thường hoặc những người có tiền sử đau tim, suy tim có giảm phân suất tống máu và những người mắc bệnh mạch vành.
Thuốc giãn mạch như hydralazine (Apresoline) hoặc minoxidil (Loniten) giúp giãn cơ ở thành mạch máu, khiến tuần hoàn máu dễ dàng hơn.
Thuốc lợi tiểu quai bumetanide (Bumex) hoặc ethacrynic acid (Edecrin) hoạt động trên một phần khác của thận khác với cơ chế hoạt động của thiazide. Thuốc lợi tiểu quai dành cho những người bị suy tim tắc nghẽn, xơ gan do rượu hoặc những người suy thận tiến triển nhưng chúng có thể gây thiếu kali. Nên cần sử dụng loại thuốc lợi tiểu có chọn lọc Kali. Đây được cho là sự lựa chọn hoàn hảo.
Thuốc chủ vận trên hệ thần kinh trung ương: clonidine (Catapres, Kapvay), guanfacine (Intuniv) hoặc methyldopa là những loại thuốc giúp làm chậm nhịp tim hoặc làm dãn thành mạch máu bằng cách ngắt đường truyền tín hiệu đến não. Methyildopa là thuốc dành cho phụ nữ mang thai bị tăng huyết áp do thuốc ức chế men chuyển Angiotensin và thuốc chẹn thụ thể angiotensin gây độc cho bào thai.

Tác dụng phụ của thuốc

Đã là thuốc thì luôn có hai mặt, ngoài việc hạ huyết áp, những thuốc thuộc hệ này cón có những tác dụng phụ riêng. Ví dụ, thuốc chẹn kênh canxi có thể làm tăng tình trạng sưng phù mắt cá chân khi các mao mạch bị dãn nhiều hơn khiến máu dồn về chân cũng nhiều hơn và máu quay trở lại tim cũng ít hơn.

Những tác dụng phụ khác:

Thuốc ức chế men chuyển có thể gây ra ho, dị ứng hoặc tăng lượng kali
Thuốc lợi tiểu có thể gây bất lực, gout hoặc tăng đường huyết
Thuốc ức chế thụ thể angiotensin có thể gây chóng mặt
Thuốc chẹn beta có thể gây ra mất ngủ, lạnh tay chân, mệt mỏi hoặc trầm cảm
Thuốc chủ vận trên hệ thần kinh trung ương có thể gây khô miệng, táo bón hoặc buồn ngủ
Thuốc giãn mạch có thể gây đau đầu hoặc tim đập nhanh

Tuy nhiên cũng có những người không cần tới thuốc vẫn kiểm soát được huyết áp tốt. Điều này cho thấy có nhiều yếu tố khác cũng chi phối đến điều trị tăng huyết áp như: giảm cân ở những người béo phì, chế độ ăn lành mạnh ít muối, tăng hoạt động thể lực, hạn chế uống đồ uống có cồn, giảm stress và ngừng hút thuốc. Những thay đổi lối sống này đã được nhiều nghiên cứu cho thấy là giảm đáng kể cả huyết áp tâm thu và tâm trương.

Một việc quan trọng khác trong điều trị huyết áp đó là phát hiện và điều trị những bệnh lý tiềm ẩn khác có thể là nguyên nhân khiến tăng huyết áp nặng hơn. Điều trị dự phòng các bệnh lý tiềm ẩn là một điều cần thiết. Khi bị tăng huyết áp, người ta thường xét nghiêm thêm những yếu tố có thể ảnh hưởng khác như đến tế bào máu, các xét nghiệm về chuyển hóa như đường huyết, cholesterol máu, xét nghiệm về tuyến giáp, phân tích nước tiểu và điện tâm đồ. Một chiến lược điều trị phối hợp hiệu quả sẽ giúp cân bằng và quản lý được huyết áp trong giới hạn bình thường trở nên dễ dàng hơn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP