1. ĐỊNH NGHĨA
Suy tủy là tình trạng bệnh lý của tế bào gốc tạo máu gây ra hậu quả tủy xương không sản sinh được đầy đủ các dòng tế bào dẫn đến giảm hồng cầu, bạch cầu, và tiểu cầu ở máu ngoại biên. Nguyên nhân có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải. Trong phạm vi bài này chúng tôi chỉ giới thiệu suy tủy toàn bộ mắc phải.
2.CHẨN ĐOÁN
2.1. Chẩn đoán xác định:
Dựa vào lâm sàng, huyết tủy đồ và tổ chức học tủy xương đặc thù.
-Lâm sàng:
+Thiếu máu xảy ra từ từ ngày càng nặng và khó hồi phục bằng truyền máu. Mức độ thiếu máu nặng hơn mức độ xuất huyết.
+Xuất huyết do giảm tiểu cầu.
+Có thể có sốt và nhiễm khuẩn.
+Không có gan lách hạch to. Không có dị dạng cơ thể
-Huyết đồ:
+Hb giảm, tỷ lệ HCL giảm. Thiếu máu đẳng sắc kích thước hồng cầu bình thường.
+SLBC giảm, tỷ lệ BCĐNTT giảm.
+SLTC giảm, độ tập trung tiểu cầu giảm.
-Tủy đồ:
+Số lượng tế bào tủy giảm.
+Các dòng hồng cầu non, bạch cầu hạt và mẫu tiểu cầu giảm.
+Các loại tế bào trong tủy xương chủ yếu là loại trung gian và trưởng thành. Không tăng các tế bào blast.
+Sinh thiết tủy thấy tủy mỡ hóa, không tăng tê bào xơ và nghèo tế bào.
-Ngoài ra làm thêm các xét nghiệm:
+Chức năng gan thận
+Virus: viêm gan A, B và C, EBV, CMV, Parvo virus B19.
+Xét nghiệm đánh giá các bệnh tự miễn: kháng thể kháng nhân, kháng thể kháng DNA.
+CD3, CD4 và CD8
2.2. Chẩn đoán phân biệt
-Các bệnh suy tủy bẩm sinh
-Giảm sản nguyên hồng cầu thoáng qua
-Bạch cầu cấp thể giảm bạch cầu 2.3.
Phân loại mức độ nặng:
Dưới đây chúng tôi xin giới thiệu cách phân loại mức độ nặng suy tủy theo Calmitta.
-Suy tủy nặng:
+Tế bào tủy xương < 25% hoặc tƯ 25-50% nhưng dưới 30% tế bào tạo máu còn lại.
+Có 2/3 các tiêu chuẩn sau : BCHTT<500/µl, tiểu cầu dư ới 20.000/ µl, hồng cầu lưới dưới 20.000/ µl.
-Suy tủy rất nặng: Như suy tủy nặng nhưng BCHTT<200/ µl.
-Suy tủy không nặng:
+Không đủ tiêu chuẩn suy tủy nặng
+Có giảm tế bào tủy đi kèm 2/3 tiêu chuẩn sau : 500<BCHTT<1.500/ µl, 20.000<TC<100.00/ µl, Hb<10 g/dl.
3. ĐIỀU TRỊ
3.1.Nguyên tắc điều trị
-Tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh
-Bệnh nhân suy tủy cần được phát hiện sớm và được chuyển về điều trị tại các trung tâm nhi khoa hoặc chuyên khoa huyết học nhi.
3.2.Điều trị hỗ trợ:
-Chống thiếu máu: truyền khối hồng cầu để duy trì lượng Hb trên 80g/dl
-Truyền khối tiểu cầu để duy trì số lượng tiểu cầu trên 20g/dl.
-Đề phòng nhiễm khuẩn:
+Vệ sinh cá nhân, chăm sóc răng miệng, không cặp nhiệt độ ở hậu môn, không để chấn thương da và niêm mạc.
+Nếu có sốt cần tìm ổ nhiễm khuẩn, cấy các dịch và cho kháng sinh phổ rộng
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
