I. ĐỊNH NGHĨA
Viêm tuyến nước bọt mạn tính là loại viêm tuyến nước bọt thường gặp ở người lớn do nhiều nguyên nhân, hay gặp nhất là do vi khuẩn.
II. NGUYÊN NHÂN
- Vi khuẩn.
- Sỏi tuyến mang tai.
- Bệnh có thể được coi là biến chứng của những tổn thương tái phát do phản xạ, dị ứng, nội tiết của tuyến nước bọt.
- Do những thâm nhiễm nguyên thủy tuyến mang tai của hội chứng Sjogren.
III. CHẨN ĐOÁN
1. Chẩn đoán xác định
Chẩn đoán xác định dựa vào các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng và tính chất dịch tễ.
1.1. Lâm sàng
a.Ngoài miệng
- Thường chỉ biểu hiện khi có đợt bán cấp: sưng, tưc tuyến mang tai 1 hoặc cả 2 bên, đau nhiều.
- Giữa 2 đợt sưng, tuyến mang tai chỉ hơi to hơn bình thường, sờ chắc, không đau.
- Bệnh nhân chủ yếu thấy khó chịu nhất là lúc sáng dậy , nước bọt hơi mặn trong miệng.
- Tình trạng trên kéo dài khoảng 1 - 2 tuần, có điều trị hay không cũng hết dần. Sau vài tháng sưng đau trở lại.
b.Trong miệng
- Lỗ ống Stenon sưng đỏ.
- Xoa nắn tuyến có mủ loãng hoặc những sợi nhầy mủ , chứa phế cầu, tụ cầu và liên cầu khuẩn chảy theo lỗ ống Stenon vào miệng.
1.2. Cận lâm sàng
Hình ảnh Xquang có tiêm thuốc cản quang
- Ống Stenon giãn to, đường kính không đều, chỗ phình, chỗ chít hẹp.
- Những ống nhỏ trong nhu mô có thể thấy rõ, có những ổ đọng thuốc trong nang tuyến phình ra.
2 Chẩn đoán phân biệt
Viêm tuyến nước bọt mang tai do virus (quai bị): dựa vào dấu hiệu không có mủ chảy ra ở lỗ ống Steno và tính chất dịch tễ.
IV. ĐIỀU TRỊ
1. Nguyên tắc
- Nâng cao thể trạng.
- Chống bội nhiễm.
- Nghỉ ngơi, hạn chế vận động.
2. Điều trị cụ thể
2.1. Điều trị nội khoa:
a. Chỉ định: Khi tuyến chưa xơ hóa.
b. Điều trị: bằng cách bơm rửa tuyến bằng thuốc kháng sinh, chống viêm, nước muối sinh lý.
2.2. Điều trị ngoại khoa
a. Chỉ định: Khi tuyến xơ hóa, không còn chức năng.
b. Điều trị: bằng phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến mang tai, bảo tồn thần kinh VII.
- Kỹ thuật
+ Vô cảm.
+ Rạch da theo đường Redon vùng mang tai.
+ Bóc tách bộc lộ thần kinh VII.
+ Cắt toàn bộ tuyến mang tai.
+ Kiểm soát vùng phẫu thuật
+ Đặt dẫn lưu kín.
+ Khâu phục hồi.
+ Kháng sinh.
V.TIÊN LƯỢNG VÀ BIẾN CHỨNG
1. Tiên lượng
Nếu phát hiện sớm, điều trị nội khoa sẽ cho kết quả tốt.
2. Biến chứng
- Áp xe tuyến mang tai
- Viêm tấy lan tỏa.
VI. PHÒNG BỆNH
Khám chuyên khoa răng hàm mặt định kỳ để phát hiện viêm tuyến mang tai sớm và điều trị kịp thời.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
