I. CHẨN ĐOÁN
1. Lâm sàng:
- Nôn ra máu, đại tiện phân đen, hoặc đại tiện ra máu nâu đỏ nếu chảy máu nhiều.
- Mạch nhanh là dấu hiệu quạn trọng chứng tỏ đang chảy máu, HA có thể tụt và có thể có dấu hiệu sốc mất máu. Dấu hiệu mất máu:da xnh niêm mạc nhợt, có thể choáng ngất…
- Ngoại ra có thể có dấu hiệu gợi ý nguyên nhân: đau thượng vị…
2. Cận lâm sàng:
- Huyết sắc tố giảm, hematocrit giảm, có thể có rối loạn đông máu
- Cần làm điện tim khi nghi ngờ có thêm nhồi máu cơ tim.
- Nội soi xác định chẩn đoán vị trí và nguyên nhân chảy máu.
II. ĐIỀU TRỊ
* Điều trị chung:
Ngay khi bệnh nhân vào, cần đánh giá tình trạng huyết động.
- Hồi sức tích cực ngay từ đầu.
- Tiến hành sớm nội soi dạ dày trong 24h để chẩn đoán xác định và đánh giá nguy cơ chảy máu tái phát trên nội soi và điều trị cầm máu bằng nội soi.
* Hồi sức tích cực:
- Tư thế bệnh nhân đầu thấp
- Đảm bảo đường thở : thở oxy qua sonde mũi 3- 6 lít/ph. Nếu có nguy cơ trào ngược vào đường hô hấp hoặc suy hô hấp cần đặt NKQ
- Ưu tiên hàng đầu trong hồi sức là bù lại khối lường tuần hoàn để ổn định huyết động. tất cả bệnh nhân phải được đặt đường truyền tĩnh mạch. ở bệnh nhân có rối loạn huyết đông, đặt 2 đường truyền tĩnh mạch lớn (kích thước 16-18 G) hoặc đặt catheter TMTT nếu không thể đặt được đường truyền ngoại biên.
- Bồi phụ thể tích:
- Bắt đầu truyền TM muối đẳng trương 20ml/kg. ở đa số bệnh nhân truyền 1- 2l dịch muối đẳng trương (NaCl 0,9%) sẽ điều chỉnh được thể tích dịch bị mất.
- Nếu sau khi truyền tới tổng liều 50ml/kg cân nặng mà nệnh nhân vẫn còn dấu hiệu sốc cần truyền dịch keo (500-1000ml) để bảo đảm thể tích trong lòng mạch.
- Plasma tươi đông lạnh truyền khi có tình trạng rối loạn đông máu. Truyền tiểu cầu nếu TC < 50G/l
- Chỉ định truyền máu:
- Khi Hgb < 70-80 g/l
- Hgb < 100 g/l ở 1 bệnh nhân bị tụt HA tư thế (do Hgb sẽ tiếp tục bị tụt xuống sau khi truyền dịch muối đắng trương).
- Bệnh nhân bị bệnh lí tim mạch có triệu chứng như cơn đau thắt ngực hoặc trên 60 tuổi cần được truyền máu đẻ duy trì mức Hgb > 100g/l.
Cần kết hợp diều trị nguyên nhân.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
