Đột ngột ngưng tim, ngưng thở khi tham gia các sinh hoạt thường nhật
Cách nhập viện 15 phút, anh Trần H. T (1978, Quận 7) đang làm việc tại công trường đột ngột tím tái, khó thở, sau đó ngất đi. Anh được đồng nghiệp phát hiện nên đưa vào bệnh viện Quận 7 trong tình trạng ngưng tim ngưng thở. Mạch và huyết áp không đo được.
Bệnh nhân được các bác sĩ và điều dưỡng của bệnh viện này tiến hành hồi sức tim phổi nâng cao với ấn tim ngoài lồng ngực, bóp bóng giúp thở, đặt nội khí quản. Monitor của bệnh nhân báo rung thất và được xử lý sốc điện 3 lần. đo lại điện tim lúc này là một tình trạng nhồi máu cơ tim cấp.
Sau hồi sức tích cực khoảng 15 phút, tim bệnh nhân đập lại, mạch và huyết áp đo được nên được hội chẩn qua điện thoại và chuyển ngay qua Bệnh viện Nguyễn Tri Phương. Thời gian vận chuyển khoảng 15 phút. Sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ cấp cứu đã hội chẩn ngay với bác sĩ chuyên khoa tim mạch can thiệp, chẩn đoán lúc này là một trường hợp nhồi máu cơ tim cấp giờ thứ nhất có biến chứng ngưng tim ngoại viện đã được hồi sức thành công.
Bệnh nhân có chỉ định phải tái thông mạch vành cấp cứu, tuy nhiên do nguy cơ tử vong rất cao nên bác sĩ đã giải thích cho người nhà về tình trạng bệnh, và người nhà đã đồng ý can thiệp động mạch vành.
Bệnh nhân được chụp mạch vành với kết quả tắc nhánh động mạch liên thất trước (động mạch lớn nhất nuôi tim), được xử lý tái thông bằng cách đặt 01 giá đỡ trong lòng động mạch vành, thủ thuật kéo dài khoảng 15 phút. Thời gian từ lúc bệnh nhân nhập viện tới lúc bệnh nhân được tái thông mạch vành khoảng 30 phút.
Sau can thiệp, bệnh nhân được chuyển về khoa tim mạch can thiệp theo dõi và điều trị tiếp. Khoảng 1 ngày sau, các bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh nhân ổn định hơn nên đã tiến hành rút nội khí quản. Hiện bệnh nhân hết đau ngực, tự thở khí trời, đi lại bình thường, mạch và huyết áp ổn định; điện tim, siêu âm tim và các xét nghiệm cận lâm sàng của các cơ quan trong giới hạn bình thường.
Trước đó, khi đang bơi, ông Nguyễn Ng. Đ (sinh năm 1964, ngụ tại Quận 11, TPHCM) đột nhiên đau ngực, khó thở. Sau đó khoảng 30 phút, ông được người dân phát hiện bị tím tái nên gọi cấp cứu. Đội cấp cứu tiếp xúc bệnh nhân với tình trạng mê, ngưng tim ngưng thở, mạch và huyết áp không đo được.
Bệnh nhân đã được các bác sĩ và điều dưỡng cấp cứu của đội cấp cứu 115 tiến hành hồi sức tim phổi nâng cao với ấn tim ngoài lồng ngực, bóp bóng giúp thở, đặt nội khí quản ngay trên xe cứu thương. Sau đó bệnh nhân có biểu hiện rung thất nên được xử lý sốc điện 5 lần. Sau hồi sức tích cực khoảng 50 phút, bệnh nhân có tim đập lại, mạch và huyết áp đo được nên được hội chẩn qua điện thoại và chuyển ngay qua Bệnh viện Nguyễn Tri Phương.
Tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, đo khẩn điện tâm đồ gợi ý nhồi máu cơ tim cấp và hội chẩn ngay với bác sĩ chuyên khoa tim mạch can thiệp, chẩn đoán lúc này là một trường hợp nhồi máu cơ tim cấp thành trước rộng giờ thứ 3 biến chứng ngưng tim ngoại viện được hồi sức thành công.
Bệnh nhân được chỉ định tái thông mạch vành cấp cứu. TS.BS Lê Cao Phương Duy, Phó Giám đốc Bệnh viện, cùng êkip chuyên khoa can thiệp đã cho bệnh nhân chụp mạch vành. Kết quả cho thấy bệnh nhân bị tắc nhánh động mạch liên thất trước (động mạch lớn nhất nuôi tim) nên các bác sĩ xử lý tái thông bằng cách đặt 01 giá đỡ trong lòng động mạch vành, thủ thuật hoàn thành trong 30 phút.
Sau can thiệp, bệnh nhân bị suy đa cơ quan sau ngưng tim ngưng thở kéo dài và được chuyển xuống Khoa Hồi sức Tích cực tiếp tục điều trị và theo dõi. Tại đây, bệnh nhân được điều trị tích cực với: thở máy, điều chỉnh thuốc vận mạch, lọc máu liên tục, kháng sinh và nuôi ăn qua đường tĩnh mạch. Sau 13 ngày điều trị, bệnh nhân ngừng được thuốc vận mạch, và sau đó bệnh nhân được cai máy thở và rút nội khí quản sau 18 ngày điều trị.
Theo TS.BS Lê Cao Phương Duy, đây là những trường hợp điển hình ngưng tim ngưng thở do rối loạn nhịp ở bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp. Nhờ sự tiếp cận kịp thời với một quy trình điều trị hợp lý và chính xác nên bệnh nhân được cứu sống và hồi phục ngoạn mục. Kết quả này có được là nhờ sự phối hợp nhịp nhàng từ nơi tiếp nhận ban đầu (các bệnh viện tuyến dưới, trung tâm cấp cứu ngoại viện 115), quy trình chuyển viện, bác sĩ cấp cứu nội viện, êkip can thiệp động mạch vành và đội ngũ hồi sức tích cực.
Nhiều bệnh nhân nhồi máu cơ tim cấp tử vong ở những giờ đầu tiên trước khi vào đến bệnh viện vì các biến chứng liên quan đến rối loạn nhịp
Nhồi máu cơ tim cấp (NMCT) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nhập viện và tử vong hiện nay trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Khi bệnh nhân đã có ngưng tim ngoài bệnh viện, thì tỷ lệ tử vong trên 90%. Nếu được nhập viện và điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong giảm xuống còn 6 - 10%. Khi đã có biến chứng choáng tim, tỷ lệ tử vong vẫn còn rất cao tuy nhiên nếu được can thiệp động mạch vành kịp thời sẽ cứu sống rất nhiều người bệnh. Khi cơ tim bị hoại tử do thiếu máu cục bộ, dẫn đến các biến chứng như phù phổi cấp, sốc tim, rối loạn nhịp, và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác như thận (suy thận), não (thiếu máu não)... Do đó, NMCT cấp là một bệnh cảnh cấp cứu cần được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực, kịp thời.
Những bệnh nhân có nguy cơ cao bị NMCT bao gồm bệnh nhân đã từng được chẩn đoán bệnh mạch vành, có những yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành như: lớn tuổi (Nam > 45 tuổi, nữ > 55 tuổi); thừa cân, béo phì; ít vận động thể lực; hút thuốc lá; tăng huyết áp; đái tháo đường; rối loạn lipid máu; stress về thể chất và tinh thần.
“Nhiều nghiên cứu cho thấy trong hơn 50% các trường hợp, bệnh nhân sẽ có một yếu tố khởi kích xảy ra trước khi NMCT như: vận động gắng sức, stress tâm lý, phẫu thuật, có bệnh lý nội khoa nặng. Nhồi máu cơ tim có tần suất xảy ra cao vào buổi sáng (từ 6 giờ đến 11 giờ), đặc biệt là trong vòng 3 giờ đầu tiên sau khi ngủ dậy,” TS.BS Phương Duy cho biết.
Triệu chứng cảnh báo nhồi máu cơ tim:
- Đau ngực là triệu chứng thường gặp nhất với các tính chất sau:
- Đau sau xương ức hoặc đau ngực trái; kiểu đè nặng, siết chặt, bóp nghẹt
- Cơn đau có khi lan lên cổ, hàm dưới, vai trái hoặc bờ trụ tay trái. Một số trường hợp lan xuống thượng vị nhưng không bao giờ vượt quá rốn
- Những cơn đau ngực thường kéo dài >30 phút
- Triệu chứng kèm theo thường gặp: khó thở, vã mồ hôi (đau ngực sau xương ức, kéo dài >30 phút, kèm vã mồ hôi gợi ý rất nhiều đến nhồi máu cơ tim)
Một số bệnh nhân không biểu hiện đau ngực mà có những triệu chứng không đặc hiệu: cảm giác mệt mỏi, cảm giác hồi hộp, khó thở, đau thượng vị, buồn nôn, nôn, rối loạn tri giác…
Bệnh nhân hậu phẫu, lớn tuổi, đái tháo đường có thể không biểu hiện đau ngực mà xuất hiện triệu chứng rối loạn tri giác hoặc dấu hiệu sinh tồn xấu đi khi bị NMCT cấp.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
