Đau tim ở phụ nữ: Triệu chứng, đặc điểm lâm sàng và hướng xử trí khẩn cấp

1. Tổng quan

Bệnh lý mạch vành là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở phụ nữ, tuy nhiên các triệu chứng nhồi máu cơ tim cấp ở phụ nữ thường không điển hình, dễ bị bỏ sót hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Không giống như mô tả kinh điển ở nam giới (đau thắt ngực lan xuống cánh tay trái), phụ nữ có thể biểu hiện với các triệu chứng mơ hồ, diễn tiến âm thầm hoặc không có cảm giác đau ngực rõ rệt. Việc nhận biết sớm những biểu hiện lâm sàng đặc trưng ở nữ giới có vai trò quan trọng trong phát hiện và xử trí kịp thời.

2. Các triệu chứng thường gặp của nhồi máu cơ tim ở phụ nữ

2.1. Đau ngực hoặc khó chịu vùng ngực

Là triệu chứng phổ biến nhất, nhưng cảm giác đau có thể không rõ ràng hoặc không điển hình ở nữ giới. Phụ nữ thường mô tả cảm giác bị siết chặt, đè nặng hoặc đầy tức ở bất kỳ vị trí nào trong vùng ngực (không chỉ bên trái). Mức độ đau có thể dao động và đôi khi không dữ dội, dễ bị bỏ qua.

2.2. Đau lan tới vùng khác: cánh tay, lưng, cổ hoặc hàm

Các vị trí lan đau không đặc hiệu như sau lưng, vùng cổ hoặc hàm dưới thường gặp hơn ở phụ nữ so với nam giới. Cơn đau có thể khởi phát đột ngột hoặc diễn tiến từ từ, và có thể đánh thức người bệnh vào ban đêm.

2.3. Đau vùng thượng vị hoặc cảm giác khó chịu tiêu hóa

Một số phụ nữ mô tả cảm giác đau dạ dày, đầy bụng, buồn nôn hoặc cảm giác như bị đè ép vùng bụng trên, dễ bị nhầm với ợ nóng, viêm loét dạ dày hoặc nhiễm virus đường tiêu hóa.

2.4. Khó thở, buồn nôn, choáng váng

Khó thở không giải thích được có thể là biểu hiện duy nhất hoặc đi kèm đau ngực trong nhồi máu cơ tim. Người bệnh có thể cảm thấy hụt hơi dù không hoạt động, đôi khi kèm buồn nôn, chóng mặt hoặc choáng váng.

2.5. Đổ mồ hôi lạnh

Đặc điểm đổ mồ hôi thường là lạnh, vã mồ hôi không rõ lý do, không liên quan đến nhiệt độ môi trường hay gắng sức. Đây là một dấu hiệu cảnh báo cần được lưu ý.

2.6. Mệt mỏi bất thường

Nhiều bệnh nhân nữ cảm thấy mệt mỏi quá mức, ngay cả khi không hoạt động thể lực. Một số mô tả không thể thực hiện được các hoạt động thường ngày như đi bộ ngắn hoặc leo cầu thang, và có cảm giác kiệt sức không rõ nguyên nhân.

Lưu ý: Không phải tất cả phụ nữ đều có đầy đủ các triệu chứng trên. Nếu xuất hiện đau ngực kèm theo bất kỳ biểu hiện nào khác nêu trên, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ tim mạch, cần xử trí cấp cứu ngay lập tức.

3. Hướng xử trí khi nghi ngờ cơn đau tim ở phụ nữ

• Không chần chừ tìm kiếm sự trợ giúp y tế: Phụ nữ có xu hướng trì hoãn việc đến phòng cấp cứu vì đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Việc trì hoãn có thể làm tăng nguy cơ tử vong và biến chứng nghiêm trọng.

• Gọi cấp cứu 115: Tuyệt đối không tự lái xe đến bệnh viện hoặc chờ đợi người thân chở đi. Xe cấp cứu được trang bị thiết bị hỗ trợ và nhân viên y tế có thể can thiệp ngay tại hiện trường nếu cần thiết.

• Không bỏ qua cảm giác bất thường: Ngay cả khi triệu chứng thoáng qua, không điển hình, vẫn cần đánh giá y tế để loại trừ bệnh lý tim mạch cấp tính.

4. Khuyến nghị

• Các chương trình giáo dục sức khỏe cộng đồng cần nhấn mạnh sự khác biệt trong biểu hiện đau tim giữa nam và nữ.

• Phụ nữ, đặc biệt là những người có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, hút thuốc lá, béo phì hoặc tiền sử bệnh tim trong gia đình, cần chủ động theo dõi và báo cáo triệu chứng bất thường cho bác sĩ.

• Vai trò của bác sĩ lâm sàng trong việc khai thác kỹ triệu chứng, không bỏ sót dấu hiệu không điển hình ở nữ giới là hết sức quan trọng để tránh chẩn đoán trễ và cải thiện tiên lượng.

Tài liệu này nhằm nâng cao nhận thức về các biểu hiện của nhồi máu cơ tim ở phụ nữ và không thay thế cho tư vấn y khoa trực tiếp. Khi có nghi ngờ về triệu chứng tim mạch, cần liên hệ với cơ sở y tế gần nhất hoặc gọi cấp cứu ngay.