Chiến lược tiêm vaccine đang trong giai đoạn gấp rút để nhanh chóng tạo miễn dịch cộng đồng, bảo vệ những người chưa nhiễm covid-19, tuy nhiên, có rất nhiều mối quan ngại về việc lây nhiễm covid-19 từ việc đi tiêm ngừa. Thực ra đây là mối quan ngại có căn cứ, vì chỗ đi tiêm vaccine cũng là nơi đông người, và theo nguyên tắc, càng đông người thì càng có nguy cơ lây nhiễm nếu chúng ta không tuân thủ các nguyên tắc an toàn.
Như vậy thì làm sao để đi tiêm vaccine được an toàn hơn?
1. Bảo hộ bản thân đúng cách và nghiêm túc
- Khẩu trang phải che chắn cả mũi-miệng-cằm. Nếu đeo khẩu trang N95 mà muốn bảo vệ 2 lớp thì đeo N95 ở trong, khẩu trang y tế ở ngoài. Nhớ điều chỉnh gọng cao su hay kim loại ở phía trên khẩu trang cho ôm sát hai bên cánh mũi, để khẩu trang thật kín, ôm sát khuôn mặt.
- Nếu có mặt nạ chắn giọt bắn thì sử dụng luôn càng tốt, nhưng nhớ là, đã đeo thì đeo luôn cho đến lúc rời khỏi địa điểm tiêm chủng, đừng tháo ra rồi đeo vào, làm tăng nguy cơ lây nhiễm
- Mang theo nước rửa tay sát khuẩn. Rửa tay thường xuyên và đặc biệt khi chạm vào những vật dùng chung. Tốt nhất nên tránh sờ mó những vật xung quanh nếu không cần thiết.
** Lưu ý: nhiều người mang găng tay y tế, nhưng nhớ là vẫn phải tuân thủ việc rửa tay (rửa bên ngoài cái găng). Cho dù có mang găng thì việc lây nhiễm vẫn không giúp làm giảm nguy cơ vì đôi bàn tay có mang găng vẫn có thể nhiễm virus và khi chạm lên mũi, miệng thì vẫn lây nhiễm. Xin nhớ là, covid-19 lây truyền qua đường hô hấp, không phải qua da! Trước khi ra về, lột bỏ găng, bỏ vào thùng rác y tế (màu vàng) tại điểm tiêm chủng, rửa tay thật sạch. Đừng mang găng về nhà!
- Nên mang theo 1 cây bút riêng, vì có thể phải điền thông tin cá nhân vào các tờ phiếu tiêm chủng, hạn chế dùng bút chung. Nếu phải dùng bút chung thì nhớ rửa tay sau khi dùng!
- Nhiều người mặc đồ phòng hộ cá nhân (PPE) đi tiêm chủng, nhưng nếu không nắm rõ quy trình tháo bỏ PPE thì có thể làm tăng thêm nguy cơ lây nhiễm. Bên ngoài PPE sẽ là nơi có thể có virus bám vào, do đó, khi cởi bỏ PPE phải tuân thủ theo quy trình chuẩn.
Có thể tham khảo trên youtube các clip hướng dẫn với từ khóa: “cách mặc và cởi trang phục phòng hộ”. Nhiều người mặc PPE nhưng thấy nóng quá, lại cởi phanh ngực, thậm chí còn mặc theo kiểu thời trang high-fashion thì bộ PPE đó cũng chẳng có tác dụng gì! Lột bỏ PPE tại nơi tiêm chủng trước khi về nhà, bỏ vào thùng rác y tế (màu vàng). Đừng mang PPE từ nơi tiêm chủng về nhà!
.png)
(Minh họa những bước cởi phương tiện phòng hộ an toàn)
2. Đảm bảo khoảng cách an toàn
- Giữ khoảng cách với người xung quanh, nếu đứng xếp hàng thì nên giữ 2m cách người trước và người sau, hạn chế nói chuyện, đùa giỡn khi đang ở nơi đông người. Nếu không phải xếp hàng, thì tìm một nơi vắng người nhất mà đứng, không nên gia nhập vào 1 nhóm đông người.
- Hạn chế mặt đối mặt với nhân viên y tế: khi ngồi khai báo, khám sàng lọc hay tiêm ngừa thì nên ngồi “vuông góc” với nhân viên y tế, không mặt đối mặt trực tiếp với nhân viên y tế, trừ những trường hợp bất khả kháng.
3. Vệ sinh cơ thể đúng cách khi về đến nhà
Việc tắm gội ngay sau khi về đến nhà rất quan trọng, tuy nhiên, nên làm tuần tự theo các bước để hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm
- Việc đầu tiên là rửa tay! Trước khi chạm vào cái gì trong nhà thì rửa tay thật sạch với nước sát khuẩn, mà tốt hơn là với nước và xà phòng diệt khuẩn.
- Giày dép nên cởi ra và bỏ ở ngoài, hoặc ở 1 góc nào đó không ai qua lại. Có thể xịt sát khuẩn giày dép trước khi mang vào nhà
- Cởi quần áo mặc bên ngoài (trong khi vẫn đang đeo khẩu trang, vì quần áo có thể dính virus và có thể tiếp xúc với mũi-miệng trong lúc cởi quần áo), bỏ quần áo vào máy giặt hoặc ngâm xà phòng ngay.
- Cởi bỏ khẩu trang, cho vào thùng rác.
Sau mỗi bước cần rửa tay với nước sát khuẩn.
- Cuối cùng là gội đầu, tắm rửa sạch sẽ với sữa tắm khử khuẩn.
Chỉ cần tuân thủ như vậy, thì việc lây nhiễm khi đi tiêm vaccine sẽ không còn đáng lo nữa! Mang khẩu trang và xách chai nước rửa tay lên đi tiêm vaccine nào!!!
BS Phạm Lê Duy (Trường ĐH Y Dược Tp.HCM)
