Trẻ sơ sinh khóc trong khi ngủ

1. Hiện tượng khóc khi ngủ ở trẻ sơ sinh

Khóc khi đang ngủ là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đây là một biểu hiện sinh lý bình thường, phản ánh sự chưa hoàn thiện trong cơ chế điều hòa chu kỳ giấc ngủ cũng như phương thức giao tiếp còn hạn chế ở trẻ nhỏ. Ở giai đoạn sơ sinh, trẻ chưa thiết lập được cấu trúc giấc ngủ tương tự người lớn, với các chu kỳ ngủ ngắn hơn và tỉ lệ cao của giấc ngủ chuyển động mắt nhanh (REM). Do đó, trẻ thường xuyên tỉnh giấc, kèm theo các biểu hiện như cựa quậy, rên rỉ hoặc khóc nhẹ.

Khóc cũng có thể là phản ứng của trẻ đối với các kích thích nội tại (đói, không thoải mái, đau, ác mộng) hoặc ngoại cảnh (ánh sáng, tiếng động). Trong một số trường hợp, hiện tượng khóc khi ngủ có thể liên quan đến rối loạn giấc ngủ, chẳng hạn như ác mộng – thường xảy ra trong pha ngủ REM – hoặc các vấn đề y khoa khác cần được thăm khám.

2. Biện pháp xử trí khi trẻ khóc khi ngủ

Phần lớn trẻ có thể tự ổn định giấc ngủ sau vài phút khóc nhẹ mà không cần can thiệp. Tuy nhiên, nếu trẻ vẫn tiếp tục khóc sau một thời gian ngắn, người chăm sóc có thể hỗ trợ bằng các biện pháp không xâm lấn như:

• Dùng giọng nói nhẹ nhàng để trấn an trẻ.

• Xoa lưng hoặc vỗ nhẹ vùng lưng hay bụng giúp trẻ chuyển giai đoạn trong chu kỳ ngủ.

• Với trẻ đang trong giai đoạn bú mẹ, bú trong lúc ngủ có thể giúp trẻ dễ chịu và nhanh chóng quay lại giấc ngủ sâu.

Trường hợp trẻ đang sử dụng sữa công thức, có thể dùng bình bú để hỗ trợ nếu trẻ đói hoặc cần an ủi. Người chăm sóc nên quan sát kỹ đặc điểm giấc ngủ và các phản ứng đi kèm của trẻ để nhận diện các kiểu ngủ đặc trưng. Ví dụ, một số trẻ có xu hướng phát ra tiếng khóc nhẹ khi sắp chuyển vào giấc ngủ sâu hoặc sắp thức giấc, điều này không nhất thiết phản ánh sự khó chịu hay bất thường.

3. Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Cần có đánh giá y khoa nếu trẻ xuất hiện các biểu hiện sau:

• Khóc kèm theo biểu hiện đau rõ ràng hoặc vẻ mặt nhăn nhó kéo dài.

• Thay đổi đột ngột trong thói quen ngủ mà không rõ nguyên nhân.

• Khó ngủ kéo dài hoặc tỉnh giấc nhiều lần mỗi đêm gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.

• Có vấn đề trong việc bú, ví dụ: ngậm ti không đúng cách, không đủ sữa hoặc nghi ngờ dị ứng sữa.

• Các dấu hiệu rối loạn tiêu hóa, sốt, kích thích thần kinh hoặc mất tương tác với môi trường xung quanh.

4. Phát triển giấc ngủ theo độ tuổi

Trẻ sơ sinh (0–1 tháng)

• Chưa có đồng hồ sinh học ổn định, thường bị nhầm lẫn ngày – đêm.

• Thức giấc mỗi 2–3 giờ để bú.

• Nên cho trẻ tiếp xúc ánh sáng ban ngày và xây dựng môi trường ngủ ổn định.

Trẻ từ 1–3 tháng

• Bắt đầu hình thành nhịp ngủ – thức thô sơ.

• Vẫn thường xuyên thức giấc vào ban đêm do đói.

• Các giấc ngủ thường kéo dài <3,5 giờ.

Trẻ từ 3–7 tháng

• Một số trẻ bắt đầu ngủ kéo dài vào ban đêm.

• Có thể hình thành thói quen ngủ hai giấc ngắn ban ngày.

• Tập thói quen ngủ đều đặn sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Trẻ từ 7–12 tháng

• Đa số trẻ ngủ xuyên đêm từ khoảng 9 tháng tuổi.

• Một số trẻ chuyển sang chỉ còn một giấc ngủ ngắn ban ngày sau 12 tháng.

Trẻ mới biết đi (≥12 tháng)

• Tổng thời gian ngủ trung bình 12–14 giờ/ngày.

• Khoảng 18 tháng, trẻ thường chỉ ngủ một giấc ngắn vào ban ngày.

5. Kết luận

Khóc khi ngủ là hiện tượng phổ biến và thường không mang tính bệnh lý ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Hiểu được các giai đoạn phát triển giấc ngủ theo độ tuổi và đặc điểm cá nhân của mỗi trẻ sẽ giúp người chăm sóc phản ứng phù hợp, tránh can thiệp không cần thiết. Tuy nhiên, cần theo dõi sát và đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu có biểu hiện bất thường hoặc khóc kéo dài kèm các dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý. Sự hỗ trợ đúng lúc từ bác sĩ nhi khoa sẽ giúp đảm bảo sự phát triển toàn diện và khỏe mạnh của trẻ trong những năm đầu đời.