Kỹ thuật nội soi chẩn đoán ung thư đường hô hấp

ĐỊNH NGHĨA

Nội soi chẩn đoán ung thư đường hô hấp là một kỹ thuật đưa máy nội soi xâm nhập vào đường thở đi tìm các tổn thương và sinh thiết để chẩn đoán mô bệnh học.

CHỈ ĐỊNH

Tất cả các trường hợp nghi ngờ tổn thương hoặc có tổn thương trên phim chụp đường hô hấp.

Ho ra máu

CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Suy hô hấp

Suy tim nặng

Thể trạng suy kiệt.

CHUẨN BỊ

Kíp nội soi đường hô hấp

01 bác sỹ nội soi

2 điều dưỡng

Trang thiết bị và dụng cụ

Máy nội soi:

Có thể ống cứng hoặc ống mềm nhưng hiện nay ống cứng đã quá lạc hậu và được thay thế hoàn toàn bởi ống nội soi mềm.

Nguồn sáng và bộ xử trí hình ảnh

Dây soi

Màn hình

Hệ thống máy vi tính có cạc hình -Máy hút

Các thiết bị đi kèm: Kìm sinh thiết, dụng cụ chải lòng phế quản ...v.v...

Bàn soi hoặc ghế soi

Thuốc và vật tư tiêu hao

Thuốc an thần (Seduxen 10mg x 1 ống)

Atropinsulfat 1/4mg x 2 ống

Thuốc chống co thắt khí quản: Sabutamol

Thuốc bôi trơn (Jelly cylocaine 2 )

Thuốc gây tê niêm mạc đường hô hấp Xylocain 1 hoặc Lidocain 10

Adrenalin 1 mg dự phòng chảy máu

Diaphyllin 4,8 %

Bơm tiêm 5 ml, 10 ml

Găng tay

Lọ đựng Formol 10 -Lam kính

Các dụng cụ và dung dịch để vệ sinh và khử trùng máy nội soi.

Chuẩn bị thủ tục hành chính

Kiểm tra chỉ định của bác sỹ: Phiếu soi hoặc hồ sơ bệnh án, phim đường hô hấp.

Các xét nghiệm bổ xung: Điện tim, chức năng hô hấp

Các xét nghiệm huyết học: Chức năng đông máu,

Máu chảy, máu đông

Tìm hiều và tư vấn người bệnh

Tìm hiểu

Tiền sử bệnh tật của người bệnh, tim mạch, huyết áp, hô hấp, tiêu hoá, .v.v.

Kiểm tra huyết áp, nhịp thở, nhịp tim, nhiệt độ, thời điểm hiện tại.

Tìm hiểu:

Tiền sử về dị ứng với thuốc

Tiền sử choáng phản vệ

Các rối loạn đông máu

Tìm hiểu các bệnh lây nhiễm:

HIV, viêm gan B, C

Tình trạng ăn, uống trước khi nội soi

Tư vấn và giải thích cho người bệnh

Tình trạng chung của người bệnh

Sự cần thiết phải làm nội soi đường hô hấp.

Quy trình thực hiện nội soi

Sự cần thiết phối hợp giữa người bệnh và thầy thuốc trong khi làm thủ thuật.

Các biến chứng có thể xảy ra trong và sau khi soi -Thời gian làm thủ thuật.

Chi phí cho nội soi đương hô hấp

Thời gian trả kết quả

CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Phòng nội soi

Có đủ thuốc và trang thiết bị cấp cứu: Ôxy, bóng bóp, mash, bộ đặt nội khí quản, bộ mở khí quản ...

Bàn soi hoặc ghế soi chuyên dụng

Người bệnh

Người bệnh nhịn ăn tối thiểu trước khi soi 6 giờ đảm bảo trong dạ dày không có thức ăn và nhiều dịch để tránh trào ngược

Kiểm tra mạch, huyết áp, nhịp thở, nhiệt độ .v.v.

Tiêm thuốc an thần: Seduxen 10mg x 1ống (tiêm bắp)

Tiêm thuốc chống xuất tiết: Atropin 1/4 mg x 2 ống (tiêm dưới da)

Xịt Salbutamol chống co thắt khí quản

Tư thế người bệnh nằm ngửa kê vai gáy hoặc ngồi theo ghế nội soi chuyên dụng

Kíp nội soi

Bác sỹ, điều dưỡng: đội mũ, khẩu trang, găng tay.

Tiến hành nội soi

Có thể đưa máy theo đường miệng hoặc đường mũi. Chỉ đưa đường miệng trong trường hợp không đưa máy qua đường mũi được.

Quan sát cuốn mũi sau, vòm và thành sau họng.

Gây tê từng lớp vùng hạ họng – thanh quản – khí quản và phế quản hai bên tới các phế quản phân thuỳ và tiểu phân thuỳ nếu có thể.

Quan sát - phát hiện và nhận định tổn thương:

Vị trí tổn thương

Số lượng tổn thương

Kích thước tổn thương

Thể tổn thương: sùi, loét hay thâm nhiễm chít hẹp, chèn ép từ ngoài vào v.v.

Tình trạng tổn thương: chảy máu hoặc không chảy máu, vị trí tổn thương dế gây biến chứng khi sinh thiết.

Chảy máu ở các tiểu phế quản nhưng không xác định được r bản chất tổn thương gây chảy máu .v.v.

Sinh thiết tổn thương làm mô bệnh học

Một số trường hợp không nên sinh thiết

Người bệnh khó thở khi đang nội soi

Tổn thương đang chảy máu nhiều

Các tổn thương làm hẹp lòng khí quản

Xác định vị trí sinh thiết, tránh mạch máu lớn hoặc đáy ổ loét hoại tử.

Chọn cách sinh thiết: Sinh thiết tổn thương bề mặt, sinh thiết xuyên thành, sinh thiết mò. v.v

Kiểm tra bệnh phẩm đã sinh thiết được có đủ làm mô bệnh học.

Xử trí bệnh phẩn sinh thiết làm mô bệnh học và tế bào học.

Trong các trường hợp không xác định được tổn thương qua nội soi – có thể căn cứ trên phim để chải rửa phế quản trong khi soi để làm tế bào học.

THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

Chảy máu sau khi sinh thiết

Adrenalin 1/10 000 pha loãng bơm trực tiếp vào vùng chảy máu

Các loại thuốc cầm máu tiêm tĩnh mạch hỗ trợ

Thở Oxy

Co Thắt khí phế quản

Thở oxy

Xịt Sabutamol

Diaphilin tiêm tĩnh mạch

Depesolon 25 mg tiêm tĩnh mạch

Nếu không đỡ phải đặt nội khí quản hoặc mở khí quản cấp cứu và chuyển hồi sức cấp cứu

Trường hợp tổn thương lớn ở khí quản không nên sinh thiết nhưng cần bơm trực tiếp Adrenalin pha loãng 1/10000 để làm co mạch và chống chảy máu làm tắc khí quản

Theo dõi tình trạng chung của người bệnh

Mạch huyết áp, nhịp thở, sau khi soi dể xử trí kịp thời.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP