ĐẠI CƯƠNG
Sử dụng các máy xạ trị (Cobalt 60, Gia tốc tuyến tính, Gama-knife, X-knife, Tomotherapy…vv) để điều trị các khối u ác tính của não nhằm điều trị triệt căn hoặc phối hợp với phẫu thuật và hoá trị.
CHỈ ĐỊNH
Các khối u ác tính của não ở trẻ em
Xạ trị dự phòng não trong bệnh u lymphô ác có độ ác tính cao, bệnh bạch cầu cấp đáp ứng tốt với hoá trị.
Các di căn tới não
Ung thư màng não
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Bệnh lan tràn, tiến triển toàn thân.
Bệnh u lymphô ác có độ ác tính cao, bệnh bạch cầu cấp đáp ứng kém với hoá trị.
Thể trạng bệnh nhi suy kiệt.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sĩ xạ trị
Bác sĩ gây mê - hồi sức.
Kĩ sư vật lí xạ trị
Kỹ thuật viên xạ trị
Kỹ thuật viên làm khuôn cố định
Điều dưỡng ung bướu nhi khoa.
Phương tiện
Máy xạ trị Cobalt 60, Gia tốc tuyến tính Gama-knife, X- knife, Tomotherapy.
Máy Cắt lớp vi tính - Mô phỏng -Hệ thống cố định.
Hệ thống đúc khuôn chì.
Thuốc: Thuốc cản quang, thuốc chống sốc, thuốc an thần, tiền mê và thuốc gây mê.
Người bệnh
Giải thích rõ cho gia đình bệnh nhi trước khi tiến hành các bước lập kế hoạch điều trị. Các tác dụng phụ và tai biến có thể xẩy ra trong quá trình điều trị.
Cho bệnh nhi xem trước các người bệnh xạ trị trên màn hình theo d i.
Hồ sơ bệnh án:
Theo quy định của Bộ Y tế.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Làm mặt nạ cố định
Chụp cắt lớp vi tính - mô phỏng
Chụp cắt lớp vi tính trên hệ thống CT-SIM có định vị không gian 3 chiều.
Truyền dữ liệu từ máy CT-SIM lên hệ thống lập kế hoạch điều trị.
Lập kế hoạch xạ trị
Mô phỏng định tâm chiếu xạ: theo bản đồ đồng liều xạ trị
An thần, tiền mê hoặc gây mê cho bệnh nhi khi cần thiết
Các kỹ thuật xạ trị
Xạ trị liều thường quy: Xạ trị thường được thực hiện 5 ngày mỗi tuần trong 5 - 7 tuần.
Xạ trị phân liều nhỏ: Người bệnh được chiếu xạ liều nhỏ, 2 hay 3 lần trong ngày.
Xạ trị lập thể: Sử dụng những chùm tia xạ rất hẹp chiếu vào khối u ở nhiều góc độ khác nhau. Khi dùng phương pháp này, người bệnh sẽ phải đội một khung cứng trên đầu. Chụp MRI hoặc CT scan để tạo hình ảnh chính xác và vị trí của khối u. Bác si sẽ tính toán chính xác liều xạ cần thiết, kích thước và góc chiếu của các chùm tia.
Xạ trị theo không gian 3 chiều (3D CRT): Máy tính vẽ ra hình ảnh không gian 3 chiều của khối u và mô lành xung quanh. Sử dụng nhiều trường chiếu vào thể tích của khối u. Việc chiếu tia tập trung chính xác vào khối u sẽ giúp bảo vệ các cơ quan trọng yếu tốt hơn.
Liều xạ trị
Tuỳ theo loại bệnh từ 45Gy đến 50Gy.
Thực hiện quy trình xạ trị
Bác sĩ xạ trị hướng dẫn các trường chiếu xạ, các vị trí cần bảo vệ, các kỹ thuật khi xạ trị.
Kỹ thuật viên xạ trị lập trình liều lượng, thời gian xạ trị và các thông số kỹ thuật và tiến hành chiếu xạ.
THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
Buồn nôn nhiều giờ sau xạ trị. Mệt mỏi sau xạ trị. Nghỉ ngơi là cần thiết
Xạ trị thường gây rụng tóc. Tóc sẽ mọc lại sau vài tháng.
Xạ trị đôi khi gây phù não và nhức đầu, dùng thuốc giảm phù nề sẽ đỡ hơn. Ngoài ra còn điều trị các thuốc sau:
- Steroids: đa số người bệnh u não cần phải dùng corticoids để giảm bớt triệu chứng đau do phù não
- Thuốc chống động kinh: U não có thể gây co giật, dùng thuốc chống động kinh để đề phòng co giật.
- Dẫn lưu dịch não tu: Nếu dịch tích tụ trong não, đặt một shunt để dẫn lưu.
- Truyền dung dịch chống phù não
- Dung dịch David
- Có thể sử dụng dung dịch ưu trương, thuốc chống phù não, bảo vệ não (tinh chất tuyến yên Posthypophy)
- Glucose 10% x 250ml, Solu-Medrol x 40mg và Magiesulphate 15%/10ml. TM 30 giọt/phút, trong 3 - 5 ngày
- Hoặc Synacthene 1mg x 1 lọ. Tiêm bắp cách ngày tính theo trọng lượng cơ thể, trong 3 ngày.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
