NGUYÊN LÝ
Bình thường hàng rào máu - não (Blood Brain Barrier - BBB) không cho Tc99m - DTPA từ máu vào khoang ngoài tế bào của tổ chức não, khi hàng rào máu não bị tổn thương do một số nguyên nhân nào đó (viêm não, u nào, áp xe não, chấn thương não ...), Tc99m - DTPA sẽ thâm nhập được qua thành mạch và xuất hiện trong khoang ngoài tế bào tổ chức não, tạo thành vùng có hoạt độ phóng xạ cao "điểm nóng" so với tổ chức não xung quanh và phát hiện được qua ghi hình phóng xạ.
CHỈ ĐỊNH
U não nguyên phát hoặc thứ phát.
Viêm não, màng não.
Bệnh lý mạch máu não: AVM, Cavernom, tổn thương giảm tưới máu não...
Tổn thương khu trú nội sọ khác.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Người bệnh có thai hoặc đang cho con bú.
Người bệnh mẫn cảm với thành phần của thuốc phóng xạ.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa Y học hạt nhân
Điều dưỡng Y học hạt nhân
Cán bộ hóa dược phóng xạ
Kỹ thuật viên Y học hạt nhân
Phương tiện, thuốc phóng xạ
Máy ghi đo: máy Gammar Camera, SPECT, máy chuẩn liều thuốc phóng xạ (dose calibrator), máy đo rà phóng xạ.
Thuốc phóng xạ
Hợp chất đánh dấu DTPA ( Diethylen Triamine Pentaacetic Acide): 1kit.
Đồng vị phóng xạ Tc-99m-Pertechnetate chiết từ Generator Mo99- Tc99m.
Liều dùng: Với trẻ em 3-12 mCi (0,3 mCi/kg). Tiêm tĩnh mạch.
Dụng cụ, vật tư tiêu hao
Bơm tiêm 1ml, 3ml,5ml, 10ml.
Kim lấy thuốc, kim tiêm, kim luồn, dây nối.
Bông, cồn, băng dính.
Khẩu trang, găng tay, trang phục y tế.
Áo, kính chì, liều kế cá nhân.
Chuẩn bị người bệnh
Hỏi về tình trạng thai nghén, con bú (người bệnh nữ).
Phổ biến cho người bệnh các yêu cầu của quy trình kỹ thuật để hợp tác trong quá trình xét nghiệm. Nếu người bệnh không hợp tác thì phải an thần.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Tư thế người bệnh: nằm ngửa.
Sử dụng collimator độ phân giải cao, năng lượng thấp (LEHR), cửa sổ năng lượng 20%, matrix 128 x 128.
Thời điểm ghi đo: 30 phút sau khi tiêm thuốc.
Tư thế ghi đo: ghi hình cắt lớp SPECT: góc quay 360, 64 bước, 20 giây/ bước.
ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
Hình ảnh bình thường
Người bình thường trên hình ghi là một nền "lạnh": các bán cầu đại não hiện ra cân đối và hầu như không có hoạt độ phóng xạ.
Hình ảnh bệnh lý
U màng não thường là ổ tập trung hoạt độ phóng xạ cao -"điểm nóng", đồng đều, hình tròn, ở vùng vòm hoặc mặt nền của não.
U não nguyên phát: thường 1 tổn thương, tăng hấp thu thuốc phóng xạ.
U não thứ phát: thường có một hoặc nhiều ổ tập trung hoạt độ phóng xạ cao - "điểm nóng", phân bố không đồng đều, đường viền không đều, không rõ, lồi lõm do khối u phát triển sâu vào mô não, trong khối u có vùng hoại tử khuyết phóng xạ.
Áp xe não: hình ảnh tổn thương tăng hấp thu thuốc phóng xạ hình vòng nhẫn, khuyết hoặc giảm hoạt tính vùng trung tâm.
Viêm não, màng não: hình ảnh tăng hấp thu thuốc phóng xạ lan toả, ranh giới không rõ ràng.
THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN
Tiêm chệch ven, hoạt độ phóng xạ máu thấp. Xử trí: tiến hành làm lại kỹ thuật vào ngày khác.
Người bệnh phản ứng quá mẫn với thuốc phóng xạ. Tùy mức độ:
Bị dị ứng: Dùng thuốc chống dị ứng dòng kháng histamin: deslotadine (clarytin, aerius … dạng viên hoặc siro), phenergan siro … Có thể dùng corticoid (medrol viên hay solumedrone tiêm tĩnh mạch)
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
