1. Nám da, nguyên nhân và hậu quả
Nám da là bệnh da tăng sắc tố mắc phải có căn nguyên và cơ chế bệnh sinh rất phức tạp. Thương tổn cơ bản là các dát, mảng màu nâu hoặc có thể sậm đen, có khuynh hướng đối xứng, chủ yếu tập trung ở vùng tiếp xúc với ánh sáng mặt trời (hai má, môi trên, trán và cằm…). Sự tiếp xúc với ánh sáng mặt trời gây khởi phát quá trình oxy hóa tế bào đáy ở da, giải phóng gốc tự do và thậm chí gây viêm. Các chất gây viêm này kích thích tế bào sắc tố tăng sản xuất sắc tố melanin, dẫn đến xuất hiện những đốm nâu đen. Nám da có thể liên quan đến nội tiết tố trong thai kỳ, điều này giải thích cho việc nám da có thể xuất hiện mới hoặc nặng thêm trong thời gian mang thai.
Nám da là bệnh tăng sắc tố phổ biến ở phụ nữ
Nám da là một bệnh lành tính tuy nhiên lại kéo dài và hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, do đó, tình trạng nám da ảnh hưởng nhiều đến tâm lý và thẩm mỹ của người bệnh.
2. Các biện pháp giúp cải thiện tình trạng nám da
Nám da là một tình trạng tiến triển từ từ và kéo dài. Vì vậy, cần thiết để có những biện pháp làm cải thiện rám da. Kem chống nắng là điều bắt buộc và cơ bản nhất trong trị nám da vì nám da chủ yếu là do tiếp xúc ánh sáng mặt trời. Thoa kem chống nắng 30 phút trước khi ra nắng và thoa lặp lại mỗi 2 giờ khi còn ở ngoài nắng, sử dụng mỗi ngày và sử dụng ngay cả khi trời râm mát vì tia cực tím không được nhìn thấy bằng mắt thường. Các chất chống lão hóa bổ sung như vitamin C, vitamin E, vitamin PP cũng có thể có tác dụng hỗ trợ trong quá trình phòng ngừa và điều trị nám da.
Những phương pháp trị nám da
Ngoài ra, có một số phương pháp dân gian được cho là có hiệu quả trong hỗ trợ điều trị nám da, ví dụ như một số cách thường dùng là lá trầu không, tinh bột nghệ, dầu dừa hay bằng mật ong.
Cách trị nám da bằng lá trầu không
Lá trầu không có chứa nhiều độ ẩm và các chất chống oxy hóa như vitamin C, canxi, caroten, riboflavin... Lá trầu không thường được dùng bằng cách như xông hơi hoặc đắp mặt nạ. Bạn chỉ cần lấy khoảng 10 lá trầu không đã làm sạch rồi đun sôi khoảng 30 phút rồi thoa trực tiếp lên da mặt. Sau khi xông rửa sạch bằng nước lạnh để se khít lỗ chân lông. Hoặc một cách đơn giản hơn là dã nhuyễn lá trầu không và đắp lên mặt khoảng 20 phút, rửa sạch. Với phương pháp này, cần khoảng 3-4 tuần mới có thể thấy có hiệu quả.
Cách trị nám da bằng mật ong
Trị nám bằng mật ong cũng là một phương pháp hay dùng. Bạn có thể dùng hỗn hợp mật ong và chanh tươi đắp mặt 1-2 lần một tuần. Mặt nạ mật ong tinh bột nghệ có tác dụng hỗ trợ điều trị với cả nám và tàn nhang. Cách dùng đơn giản là bạn chỉ cần rửa sạch mặt, thoa hỗn hợp mật ong tinh bột nghệ lên mặt. Để trong 15-20 phút và rửa lạnh bằng nước.
Tuy nhiên, có một vấn đề mà bạn nên cân nhắc thật cẩn thận khi dùng những phương pháp này vì những lí do sau:
- Các bằng chứng khoa học cho việc sử dụng những phương pháp này vẫn chưa nhiều và đầy đủ để chứng minh hiệu quả thật sự của các chất này trong điều trị nám. Nám da khó điều trị là do những rối loạn sâu bên dưới của da mà các phương pháp tác động thoa đắp trên bề mặt lại rất hạn chế vì không thể “với tới” được những tầng sâu như thế;
- Nám là bệnh có cơ chế bệnh sinh phức tạp, lại hay tái phát và kháng trị, do đó cần thăm khám và điều trị với bác sĩ chuyên khoa để có phác đồ điều trị chuyên sâu, phù hợp với mức độ nặng, tình trạng da (da khoẻ hay yếu, mỏng hay dày, có dãn mạch, có viêm da kèm theo…);
- Việc sử dụng các chất thoa trên da mặt có thể gây ra tình trạng viêm da tiếp xúc khiến cho nám nặng hơn và khó điều trị hơn.
3. Biện pháp phòng tránh nám da đối với những người chưa bị nám da
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng, đội mũ rộng vành, đeo kính, mặc áo dài tay khi ra nắng.
- Bôi kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên, thoa lặp lại mỗi 2-3 giờ một lần, kể cả mùa đông và khi trời râm mát. Cần thoa kem chống nắng có khả năng chống trôi khi đi chơi biển hay hồ bơi và lặp lại mỗi 30 phút-1 giờ.
- Sinh hoạt điều độ, tránh thức khuya, không lạm dụng bia rượu và không hút thuốc lá.
- Ăn nhiều hoa quả tươi, thức ăn có nhiều vitamin và khoáng chất.
- Uống nhiều nước
Không ít phụ nữ bị ảnh hưởng bởi nám má, do đó, phòng tránh nám da và điều trị sớm để cải thiện tình trạng nám da là điều vô cùng cần thiết. Hãy đến để được tư vấn và thăm khám với bác sĩ chuyên khoa da liễu tại trung tâm y khoa uy tín nếu bạn có vấn đề lo lắng về nám da thay vì hoay hoay tự tìm kiếm các phương pháp và tự điều trị tại nhà nhé!
BS Nguyễn Thị Hồng Chuyên
Trưởng đơn vị Da liễu - Thẩm Mỹ Da
