Bệnh viêm da cơ địa là bệnh gì?

Điều trị gồm dưỡng ẩm, tránh các tác nhân gây dị ứng, corticosteroid tại chỗ hoặc thuốc ức chế miễn dịch. Bệnh viêm da cơ địa ở trẻ em thường khỏi hoặc giảm đáng kể ở tuổi trưởng thành

Bệnh viêm da cơ địa là gì?

Viêm da cơ địa hay chàm (eczema) là tình trạng bệnh lý khiến da ửng đỏ và ngứa. Bệnh thường xảy ra ở trẻ em nhưng cũng có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Viêm da cơ địa là bệnh lý mạn tính kéo dài, có xu hướng bùng phát thành nhiều đợt cấp theo từng giai đoạn. Bệnh có thể xuất hiện cùng với hen phế quản hoặc sốt. Chữa viêm da cơ địa còn gặp nhiều khó khăn vì chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào được phát hiện. Viêm da cơ địa có chữa khỏi được không là thắc mắc của nhiều bệnh nhân và người nhà bệnh nhân, tuy nhiên hiện nay việc điều trị chỉ tập trung vào mục tiêu giảm nhẹ triệu chứng và ngăn ngừa các đợt cấp như tránh dùng chất tẩy rửa, dưỡng ẩm da thường xuyên, bôi thuốc dạng kem hoặc mỡ.

Nguyên nhân gây viêm da cơ địa

Một làn da khỏe mạnh sẽ duy trì được độ ẩm và bảo vệ cơ thể người khỏi vi khuẩn, các chất gây kích thích và dị nguyên. Viêm da cơ địa liên quan đến các đặc điểm di truyền ảnh hưởng lên khả năng miễn dịch này của da. Đặc điểm này khiến cho da dễ bị tấn công bởi các tác nhân từ môi trường bên ngoài. Ở trẻ em các dị nguyên đường tiêu hóa như thức ăn cũng có thể là nguyên nhân của bệnh lý viêm da cơ địa. Yếu tố chính của viêm da cơ địa là có người thân trong gia đình mắc bệnh viêm da cơ địa, dị ứng và hen phế quản.

Biểu hiện lâm sàng của viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa có các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng khác nhau tùy theo từng người, bao gồm:

Khô da.
Ngứa, nặng nề hơn về đêm.
Các mảng đỏ hoặc nâu xám ở tay, chân, cổ chân, cổ tay, cổ, ngực, mi mắt, diện khớp khuỷu và gối, mặt và da đầu ở trẻ em.
Mụn nước nhỏ, có thể vỡ và chảy dịch do gãi.
Mảng da dày, có vảy.
Sưng, phù nề da do gãi.

Viêm da cơ địa đa số xuất hiện trước 5 tuổi và có thể tồn tại kéo dài đến tuổi thanh thiếu niên và người lớn. Đối với nhiều người, bệnh có thể theo từng giai đoạn, sau đó biến mất trong một khoảng thời gian dài, đôi khi nhiều năm. Phụ huynh cần đưa trẻ đến khám ngay tại các cơ sở y tế nếu:

Các triệu chứng xuất hiện cản trở hoạt động thường ngày của trẻ, bao gồm cả giấc ngủ.
Xuất hiện tình trạng nhiễm trùng da với các vảy tiết màu vàng, vùng da xung quanh sưng đỏ hoặc sốt cao.
Triệu chứng xuất hiện dai dẳng mặc dù đã được điều trị.

Viêm da cơ địa tuy là bệnh lý ngoài da nhưng có thể gây ra nhiều hậu quả khác nhau. Tùy thuộc vào từng biến chứng, bệnh nhân sẽ có các biểu hiện lâm sàng đa dạng như:

Hen phế quản: Viêm da cơ địa đôi khi là bất thường đi trước, gợi ý bệnh hen. Hơn một nửa trẻ em mắc viêm da cơ địa sẽ đối mặt với bệnh hen sau 13 tuổi.
Da đóng vảy, ngứa mãn tính: Trẻ vì ngứa mà gãi các mảng đỏ trên da chỉ làm cho tình trạng ngứa nặng nề hơn. Điều này kéo dài sẽ làm da thay đổi màu sắc, dày và sạm.
Nhiễm trùng da: Do đặc điểm ngứa của bệnh, trẻ thường gãi các vùng da tổn thương và tạo ra các vết thương hở. Từ đó, nguy cơ nhiễm khuẩn do vi khuẩn, vi rút tăng lên, nhất là nhóm virus herpes.
Rối loạn giấc ngủ: Vòng luẩn quẩn ngứa – gãi làm suy giảm chất lượng giấc ngủ của trẻ.

Chẩn đoán bệnh viêm da cơ địa

Các xét nghiệm cận lâm sàng không có nhiều vai trò trong việc chẩn đoán viêm da cơ địa. Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, đánh giá tổn thương trên da và khai thác thông tin về tiền sử của bệnh nhân. Kiểm tra áp da có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý khác về da hoặc phát hiện các tình trạng đi kèm với viêm da cơ địa.

Điều trị bệnh viêm da cơ địa

Mặc dù hiện nay bệnh viêm da cơ địa không có cách chữa trị, nhưng có các phương pháp để giúp kiểm soát tình trạng bệnh như:

Quản lý da khô
Kiểm soát ngứa
Ngăn chặn bùng phát và tránh các yếu tố kích hoạt
Ngăn ngừa nhiễm trùng thứ cấp hoặc biến chứng

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, việc điều trị có thể bao gồm sự kết hợp của các liệu pháp sau:

Kem dưỡng ẩm. Những người bị viêm da cơ địa thường bị khô da dẫn đến ngứa, phát ban và các mảng da dày lên. Giữ nước và dưỡng ẩm tốt cho da là một liệu pháp thiết yếu. Các bác sĩ khuyên mọi người nên tắm nước ấm, nhẹ nhàng lau khô người, sau đó thoa kem dưỡng ẩm để giữ ẩm.

Thuốc. Các loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh viêm da cơ địa bao gồm:

Điều trị tại chỗ: Đây là những loại kem hoặc thuốc mỡ mà mọi người bôi trực tiếp lên da để giảm viêm. Một số loại thuốc bôi phổ biến bao gồm steroid tại chỗ.
Thuốc uống: Giúp kiểm soát và làm chậm các triệu chứng bệnh bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch.
Phương pháp điều trị không kê đơn: Những lựa chọn này không yêu cầu đơn thuốc và bao gồm thuốc viên và thuốc bôi, chẳng hạn như thuốc kháng histamine và thuốc giảm đau.
Thuốc tiêm theo toa (sinh học): Loại liệu pháp này sử dụng các protein có thể ngăn chặn hoặc hạn chế một số phần phản ứng của hệ thống miễn dịch, giảm viêm và các triệu chứng của bệnh. Ví dụ về sinh học bao gồm Dupilumab (Dupixent).

Đèn chiếu. Trong một số trường hợp, mọi người có thể sử dụng đèn chiếu để điều trị các triệu chứng bệnh viêm da cơ địa ở thanh thiếu niên và người lớn. Quang trị liệu sử dụng sóng ánh sáng UV để ngăn chặn phản ứng miễn dịch của cơ thể. Đây có thể là một lựa chọn phù hợp và hiệu quả về chi phí cho bệnh từ vừa đến nặng, đặc biệt nếu họ không đáp ứng với các lựa chọn điều trị khác.

Các biện pháp khắc phục tại nhà. Các biện pháp khắc phục tại nhà không thể chữa khỏi bệnh viêm da cơ địa, nhưng những cách sau có thể giúp làm giảm một số triệu chứng:

Gel lô hội
Dầu dừa
Dầu cây chè
Gạc mát
Tránh nhiệt độ quá cao.
Mặc quần áo mềm (tránh len).
Tránh chà xát da.
Giữ móng tay ngắn để tránh làm tổn thương da khi gãi.
Ăn chế độ ăn uống chống viêm.

Liên hệ với bác sĩ

Mọi người nên nói chuyện với bác sĩ nếu nhận thấy da thường bị khô, ngứa và đau. Thông thường, những người bị bệnh có thể kiểm soát tại nhà bằng cách giữ cho da ẩm, tránh các tác nhân kích thích và sử dụng thuốc không kê đơn hoặc đơn thuốc theo khuyến cáo của bác sĩ. Những người bị viêm da cơ địa dễ bị nhiễm trùng da có thể cần được chăm sóc ngay lập tức. Các triệu chứng của những bệnh nhiễm trùng bao gồm:

Bệnh chàm trở nặng đột ngột
Sốt
Các triệu chứng giống như cúm
Da đổi màu đau đớn
Mất ngủ nghiêm trọng hoặc các triệu chứng trầm cảm

Kết luận, viêm da cơ địa là phổ biến, đặc biệt ở các nước phát triển, ảnh hưởng đến 15 đến 30% trẻ em và 2 đến 10% người lớn. Các chất kích hoạt thông thường bao gồm các chất gây dị ứng trong không khí (ví dụ như phấn hoa, bụi), mồ hôi, xà phòng thô, vải thô, và các fragrance. Các triệu chứng chung bao gồm ngứa và các mảng, dát đỏ da, dày da lichen hóa trên đùi, cổ và cổ tay. Viêm da cơ địa thường cải thiện khi trưởng thành. Các phương pháp điều trị đầu tiên gồm chất làm ẩm, corticosteroid tại chỗ, và thuốc kháng histamine nếu cần để giảm ngứa.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP