Điều gì gây nên việc phát ban hình tròn?

Một số nguyên nhân gây phát ban tròn là dị ứng, nhiễm trùng hoặc các tình trạng da khác. Bài viết này sẽ giải thích nguyên nhân gây ra tình trạng phát ban hình tròn.

Bệnh hắc lào

Hắc lào là bệnh nhiễm trùng da do nấm gây ra, bệnh phổ biến ở trẻ em, nhưng có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Bệnh hắc lào ưa môi trường ẩm ướt, có thể phát triển trên bề mặt da, trên da đầu, móng tay, bàn chân, giữa các ngón chân và dưới lòng bàn chân. Bệnh hắc lào dễ lây lan và có thể lây lan từ người này sang người khác và từ vật nuôi sang người. Hắc lào có thể bị lây nhiễm từ các vật dụng bị ô nhiễm chẳng hạn như những thứ được tìm thấy ở hồ bơi, vòi hoa sen hoặc bồn rửa, quần áo, đồ trang điểm, bàn chải và lược.

Hắc lào xuất hiện dưới dạng một mảng hình vòng. Có sự khác biệt về hình thức tùy thuộc vào vị trí nấm hắc lào xuất hiện trên cơ thể. Một số dấu hiệu phổ biến của bệnh hắc lào là:

Lúc đầu, trung tâm của các mảng hắc lào thường rõ ràng.
Gây ngứa tại chỗ
Các mảng hắc lào dày lên, tròn và phẳng, và có một đường viền nổi lên có vảy.
Tùy thuộc vào màu da của mỗi người, các mảng này có thể có màu hồng, đỏ, xám hoặc nâu.

Nguyên nhân khác

Bệnh Lyme

Bệnh Lyme là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn lây lan qua vết cắn của bọ ve bị nhiễm bệnh. Bệnh hay gặp ở Mỹ, châu Á, châu Âu. Các triệu chứng của bệnh Lyme khác nhau tùy thuộc vào thời gian. Nếu không được điều trị thì bệnh có thể gây ra các vấn đề tổn thương khác nhau. Vi khuẩn gây bệnh lyme có thể lan đến tim, hệ thần kinh và khớp. Thông thường, các triệu chứng xuất hiện trong khoảng từ 3 đến 30 ngày sau khi bị cắn và bao gồm:

Đau đầu
Ớn lạnh
Sốt
Đau khớp
Sưng hạch bạch huyết

Những triệu chứng này có thể xảy ra trước khi phát ban hoặc xuất hiện mà không có phát ban. Bạn nên đi khám nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào sau khi bị ve cắn. Phát ban do vết cắn của ve bị nhiễm bệnh, ban đỏ di chuyển, ảnh hưởng đến khoảng 70% - 80% người mắc bệnh Lyme. Các dấu hiệu phát ban do bệnh Lyme bao gồm:

Phát ban xuất hiện trên bất kỳ khu vực nào của cơ thể.

Phát ban thường xuất hiện tại vị trí vết cắn của ve trong vòng 7 ngày, nhưng nó có thể xuất hiện trong vòng 3 đến 30 ngày.

Phát ban có thể phát triển lên đến 30cm
Khi sờ vào vết phát ban có cảm giác ấm
Ban có hình dạng “mắt bò”.

Các triệu chứng bệnh Lyme khác có thể xảy ra sau đó bao gồm:

Rối loạn nhịp tim
Đau dây thần kinh
Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay và bàn chân
Tim đập nhanh
Nhức đầu dữ dội và cứng cổ
Viêm khớp và sưng khớp ở các khớp lớn
Đau gân
Chóng mặt
Hụt hơi
Liệt tạm thời các cơ mặt gây méo mặt

Chàm

Chàm (viêm da cơ địa dị ứng) là tình trạng viêm da thường rất ngứa và xuất hiện dưới dạng phát ban khô, mảng vảy hoặc mụn nước. Hơn 31 triệu người Mỹ bị ảnh hưởng bởi tình trạng này. Chàm có thể gặp ở mọi người ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh.

Một số người bị bệnh chàm thể nhẹ, trong khi những người khác bị bệnh chàm nặng hơn cần được điều trị chuyên khoa. Phát ban có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể và ở nhiều vị trí. Chàm đồng tiền là gây ra các mảng ban hình bầu dục hoặc hình đồng xu màu đỏ hoặc nâu, tương tự như bệnh hắc lào, khô và có vảy. Chàm gây ngứa và thường thấy ở cánh tay và chân. Một số người bị bệnh chàm cũng bị dị ứng và các vấn đề về da khác. Một số triệu chứng phổ biến của bệnh chàm bao gồm:

Ngứa
Các mảng da khô
Các mảng tròn dày và cứng
Đổi màu da
Chảy máu hoặc chảy dịch khi vết chàm bị trầy xước

U hạt vòng

U hạt vòng là một tình trạng da ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân gây ra u hạt vòng chưa được xác định rõ, đây là bệnh không lây và có thể tự khỏi. Khi bị u hạt vòng da sẽ xuất hiện một vòng tròn nổi lên trung tâm của mỗi vòng có thể rõ ràng hoặc hơi lõm xuống.

U hạt vòng hay gặp ở những người mắc bệnh tiểu đường hoặc bệnh tuyến giáp. Triệu chứng trên da của u hạt vòng khá giống và dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh da liễu khác, vậy nên bạn cần đi khám để được các bác sĩ chẩn đoán chính xác.

Các dấu hiệu phổ biến nhất của u hạt vòng là:

Da xuất hiện vòng tròn gồ lên trên bàn tay, bàn chân hoặc cẳng chân
Vết sưng đỏ hoặc săn chắc
Tổn thương u hạt vòng có thể nằm ở một khu vực hoặc lan rộng ra nhiều khu vực
U hạt vòng có thể tồn tại trong nhiều năm

Bạn nên đi khám nếu trên da xuất hiện ở bất cứ đâu trên da kéo dài hơn một vài tuần.

Bệnh vẩy nến

Bệnh vẩy nến là tình trạng quá sản của các tế bào sừng, khiến quá trình tạo da mới diễn ra nhanh hơn, chỉ tính bằng ngày chứ không phải tính bằng tuần như thường lệ. Các tế bào sừng quá sản, tăng nhanh tạo vảy, gây ra các mảng da ngứa, đỏ, đôi khi hình tròn liên kết với nhau.

Các mảng thường có vảy, dày và đổi màu. Một số mảng có thể gây đau và khô quá mức kèm theo cảm giác châm chích và bỏng rát. Bệnh vẩy nến thường xuất hiện trên bàn tay, bàn chân, đầu gối, khuỷu tay, da đầu và lưng. Một số triệu chứng phổ biến của bệnh vẩy nến bao gồm:

Da khô, nứt nẻ
Da quá khô có thể ngứa và chảy máu
Đau nhức, nóng rát và ngứa dữ dội
Các mảng tròn hoặc mảng da giống như mảng bám có vảy bạc và dày bị đổi màu (ví dụ: hồng, đỏ, tím hoặc nâu, tùy thuộc vào màu da bên dưới)

Bệnh vảy phấn hồng

Bệnh vảy phấn hồng là một tình trạng da phổ biến thường tự phát và biến mất mà không cần điều trị. Nguyên nhân gây bệnh vảy phấn hồng hiện chưa được chứng minh rõ ràng nhưng bệnh được cho là do virus gây ra. Bệnh thường xuất hiện ở những người trẻ tuổi, từ 10 - 35 tuổi.

Bệnh thường khởi phát với một thương tổn đơn độc ở thân mình được gọi là thương tổn “mẹ” hình tròn hoặc bầu dục, màu đỏ hoặc hồng và có mép nổi lên và có thể rộng từ 2-10cm. Thông thường trong vòng vài ngày đến vài tuần, sẽ xuất hiện thêm những tổn thương con là mảng hình bầu dục, đi theo nếp gấp ở mặt trước và mặt sau của thân, cánh tay và chân. Chúng thường nhỏ hơn, rộng 1-2cm.

Trước khi mảng tổn thương mẹ xuất hiện, người bệnh có thể có các triệu chứng như bị cảm lạnh hoặc cúm, với các triệu chứng đau họng, mệt mỏi, buồn nôn và đau đầu. Có khoảng một nửa số trường hợp bệnh vảy phấn hồng có triệu chứng ngứa. Trong trường hợp phát ban hoặc ngứa nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê đơn corticosteroid cho người bệnh.

Phương pháp điều trị

Các phương pháp điều trị phát ban tròn sẽ khác nhau. Thuốc kháng sinh là cần thiết cho bệnh Lyme. Đối với các phát ban khác, bác sĩ có thể cho bạn sử dụng các sản phẩm không kê đơn (OTC) trước khi đề xuất các loại thuốc và phương pháp điều trị theo toa.

Biện pháp khắc phục tại nhà và các sản phẩm OTC

Hắc lào

Bạn có thể bắt đầu bằng cách sử dụng kem chống nấm không kê đơn 2 lần một ngày trong 7 - 10 ngày. Bạn tuyệt đối không nên băng vết phát ban hắc lào bằng băng và cần giữ cho vùng da tổn thương sạch sẽ và khô ráo.

Eczema, vảy nến và vảy phấn hồng :

Dưỡng ẩm cho da với kem dưỡng da không mùi, không gây dị ứng, giàu chất làm mềm da không kê đơn sau khi tắm.
Tắm bằng nước ấm và sử dụng chất tẩy rửa nhẹ thay vì xà phòng.
Mặc quần áo rộng rãi để tránh gây trầy xước.
Bạn có thể bôi mỡ khoáng và quấn vùng tổn thương trên da bằng băng ướt để giảm đau.
Tắm bột yến mạch cũng có thể có hiệu quả trong trường hợp này. Bạn có thể thêm bột yến mạch nghiền mịn hoặc sản phẩm tắm bột yến mạch thương mại vào bồn tắm của bạn.
Các sản phẩm sữa tắm chứa nhựa than đá cũng có thể hữu ích cho bạn.
Bạn cũng có thể sử dụng kem hydrocortisone không kê đơn cho khi bị eczema, vảy nến, vảy phấn hồng, cũng như u hạt vòng.
Nếu ngứa khó chịu bạn có thể chườm mát.
Sử dụng xà phòng đặc trị cho bệnh vẩy nến.

Đơn thuốc và phương pháp điều trị

Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể

Thuốc kháng nấm có thể giúp những người bị bệnh hắc lào. Thuốc kháng nấm có thể ở dạng kem, thuốc mỡ và thuốc viên. Hầu hết các loại kem và thuốc mỡ đều có sẵn mà không cần kê đơn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể phải kê thêm một số loại thuốc kháng nấm khác cho bệnh nhân nặng.

Thuốc kháng sinh thường được kê đơn cho những người mắc bệnh Lyme. Nếu dùng kháng sinh đủ sớm, cơ hội phục hồi hoàn toàn và ngăn ngừa các biến chứng sẽ cao hơn. Nitơ lỏng (thoa ngoài da da) là một lựa chọn điều trị cho u hạt vòng nếu tình trạng tổn thương nghiêm trọng và lan rộng. Để điều trị u hạt vòng lan rộng bạn có thể dùng các sản phẩm retinoids và niacinamide tuy nhiên thông thường, tình trạng này sẽ tự hết.

Corticosteroid thường được kê đơn cho các tình trạng bệnh chàm, bệnh vẩy nến, vảy phấn hồng và u hạt vòng. Thành phần này thường có trong kem dưỡng da, dầu gội đầu, kem và thuốc mỡ.

Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu) là một phương pháp điều trị có hiệu quả đối với bệnh chàm và bệnh vẩy nến. Liệu pháp này cho da tiếp xúc với một lượng ánh sáng được kiểm soát. Liệu pháp này có thể được sử dụng với các phương pháp điều trị khác tùy thuộc vào liệu trình mà bác sĩ điều trị đưa ra cho từng bệnh nhân.

Khi nào bạn nên đi khám?

Có nhiều nguyên nhân có thể gây phát ban hình tròn cho bạn. Nếu bạn bị phát ban và ngứa quá mức, đau và các triệu chứng kéo dài vài ngày và không có dấu hiệu khỏi thì bạn nên đi khám. Ngoài ra, nếu bạn bị bất kỳ loại côn trùng nào cắn như ve và nhận thấy phát ban xuất hiện trên cơ thể thì bạn nên đi khám kiểm tra để được phát hiện và điều trị kịp thời.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP