Nguy cơ lão hóa da do ánh nắng mặt trời

Lão hóa da do ánh nắng mặt trời (Photoaging sun) là kết quả của việc da bị tổn thương do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài, đặc biệt là với tia UVA và UVB. Hậu quả nghiêm trọng nhất có thể dẫn đến ung thư da. Hầu hết những thay đổi, lão hóa của cơ thể sẽ xảy ra nhanh hơn dưới tác động của ánh nắng mặt trời. Và không chỉ mùa hè cơ thể mới tiếp xúc với ánh nắng, ngay cả mùa đông chúng ta cũng cần quan tâm đến làn da của mình một cách cẩn thận.

Cấu tạo của da bao gồm ba lớp: biểu bì, hạ bì và mô dưới da. Lớp hạ bì chứa các protein bao gồm collagen, elastin và các sợi quan trọng khác ảnh hưởng đến sức mạnh và độ đàn hồi của da, đồng thời chịu trách nhiệm sự mịn màng, trẻ trung của làn da. Tia cực tím sẽ gây hại cho các protein quan trọng này, dẫn đến sự lão hóa da.

Dấu hiệu và triệu chứng

Không khó khăn gì để nhận ra các dấu hiệu của tình trạng lão hóa da. Thậm chí chỉ xem một bức ảnh, bạn cũng có thể nhận ra được người trong ảnh có tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời hay không.

Các dấu hiệu lão hóa da có thể nhận thấy bao gồm:

Xuất hiện nếp nhăn
Da chảy xệ, không có tính đàn hồi, kết cấu da yếu
Xuất hiện các chấm đồi mồi hoặc đốm sắc tố trên da
Xuất hiện các mạch máu mạng nhện dưới da
Da vàng hoặc rám nắng
Dễ bầm tím

Nguyên nhân

Bức xạ cực tím được tạo thành từ tia UVA và UVB. Nhìn chung, tia UVB gây cháy da, tia UVA gây lão hóa. Tuy nhiên, sự tác động qua lại của hai tia này mới gây nên những tổn thương đáng kể cho da.

Tia UVA có bước sóng dài hơn, thâm nhập sâu vào lớp hạ bì của da. Các tia này làm tổn thương collagen trong da, tăng sản xuất elastin. Lượng elastin bất thường này dẫn đến việc sản sinh ra các enzim được gọi là metalloproteinases giúp sửa chữa collagen bị tổn thương. Tuy nhiên, các enzyme này thường gây hại nhiều hơn cho collagen bằng cách phục hồi không đúng cách cho da. Khi da tiếp xúc với tia UVA hàng ngày, quá trình này tiếp tục lặp lại, dẫn đến nếp nhăn của da.

Tiếp xúc với tia UVA cũng gây ra các nếp nhăn quanh mắt, miệng, trán cũng như các đốm đồi mồi trên da. Đồi mồi là các điểm sắc tố do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Chúng không chỉ xuất hiện trên mặt mà còn trên phần còn lại của cơ thể, bao gồm cả bàn tay, cánh tay, ngực và lưng.

Phòng ngừa

Lão hóa da có thể ngăn chặn được bằng rất nhiều phương pháp. Thoa kem chống nắng chứa ít nhất SPF 30 mỗi ngày (chỉ sử dụng các sản phẩm có tác dụng chống tia UVA) cho những vùng tiếp xúc với ánh mặt trời như mặt, cổ, ngực, tay, cánh tay, chân. Sử dụng kem chống nắng hàng ngày có thể làm giảm các dấu hiệu hiện tại, cũng như nguy cơ phát triển của ung thư da.

Do thiếu hụt vitamin D rất phổ biến ở các nước phát triển, vì vậy một số tổ chức da liễu đề xuất nếu phơi nắng 1 lượng nhỏ có thể không cần sử dụng kem chống nắng. 10-15 phút phơi da dưới ánh nắng mặt trời là thời gian thích hợp để cơ thể có thể hấp thụ một liều lượng vitamin tốt cho cơ thể. Sau đó bạn có thể sử dụng kem chống nắng cho cả ngày.

Với sự ra đời của kem chống nắng, chúng ta thường quên rằng có những cách đơn giản để giảm tổn thương da do phơi nắng. Bởi không có loại kem nào là hoàn hảo, vì vậy bạn hãy nhớ những quy tắc sau để bảo vệ cho làn da:

Tránh phơi nắng khi ánh nắng mạnh nhất (thường từ 10 giờ sáng đến 2 giờ chiều).
Sử dụng ô và bóng râm
Đội mũ vành rộng để bảo vệ khuôn mặt của bạn
Mặc quần áo bảo hộ, ví dụ, quần áo rộng rãi có yếu tố SPF
Cuối cùng, đừng quên đôi mắt của bạn. Ra ngoài nắng mà không có kính râm có thể đẩy nhanh thoái hóa điểm vàng, nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa theo độ tuổi.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP