Những điều cần biết về ung thư da

Ung thư da có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, bất kể màu da hay tuổi tác. Mặc dù tiếp xúc với tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời là nguyên nhân phổ biến nhất, nhưng tiền sử gia đình và các yếu tố khác cũng có thể làm tăng khả năng ung thư da. Đối với ung thư hắc tố da, bài viết này sẽ đưa ra sự thật về 10 quan niệm sai lầm phổ biến nhất về ung thư da và cách làm giảm nguy cơ cũng như cách phát hiện sớm ung thư da nếu nó phát sinh.

Lầm tưởng 1: Chỉ có 1 loại ung thư da

Trong số các loại ung thư da khác nhau, một số loại nghiêm trọng hơn những loại khác. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), hai loại phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy. Có tới hơn một triệu người mắc ung thư da mỗi năm, nhiều đến mức khó để theo dõi hết những ca ung thư này.

Những bệnh ung thư da này bắt nguồn từ lớp đáy và lớp vảy của da. Khối u ác tính ít phổ biến hơn và thường bắt nguồn từ các tế bào hắc tố, tế bào da tạo ra sắc tố. Ung thư tế bào hắc tố nghiêm trọng và xâm lấn hơn so với ung thư biểu mô tế bào đáy và tế bào vảy, đồng thời chiếm khoảng 100.000 ca chẩn đoán ung thư da hàng năm tại Hoa Kỳ, theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ.

Lầm tưởng 2: Khối u ác tính chỉ là một nốt ruồi cần được loại bỏ

Đúng là tất cả các khối u ác tính đều phát sinh từ các tế bào hắc tố, bao gồm cả những tế bào được tìm thấy trong nốt ruồi, tuy nhiên nó không chỉ là một nốt ruồi cần được loại bỏ. Bởi, nó có thể gây tử vong nếu không được xử lý sớm.

Khi tự kiểm tra ung thư da, hãy tuân theo tiêu chí “ABCDEs” của khối u ác tính. Tìm những đốm đen không đối xứng và có đường viền không đều. Các đốm khối u ác tính phát triển theo thời gian và đôi khi có màu sắc khác nhau trong đốm. Trong khi hầu hết các khối u lớn hơn một cục tẩy bút chì, một số khối u ác tính khác có thể được phát hiện với kích thước nhỏ hơn.

Tất cả chúng ta đều hiểu rõ cơ thể mình hơn cả bác sĩ. Do đó chúng ta nên nhận thức được những dấu hiệu trên cơ thể của chính mình. Bạn có nguy cơ ung thư nhiều hơn khi bạn già đi, nhưng nếu bạn cảm thấy có gì đó bất thường trên cơ thể ngay từ lúc còn trẻ, hãy đến gặp bác sĩ.

Khối u ác tính tiền ung thư của một số người có thể bắt đầu như một vết sưng trên má. Khi vết sưng mà bạn cho là mụn ấy không hề biến mất trong bảy tháng, bạn quyết định làm sinh thiết và phát hiện ra vết sưng đó nghiêm trọng hơn nhiều so với những gì bạn dự đoán.

Lầm tưởng 3: Khối u ác tính chỉ xuất hiện trên da

Những đốm này không chỉ xuất hiện trên da. Các dạng u ác tính hiếm gặp có thể xuất hiện trên mắt (u ác tính ở mắt) và trong màng nhầy (u hắc tố niêm mạc), đặc biệt là ở mũi, miệng hoặc môi.

Lầm tưởng 4: Ung thư da không nghiêm trọng

Ung thư da, đặc biệt là ung thư hắc tố có thể gây tử vong nếu không được phát hiện sớm. U ác tính có xu hướng lan sang các bộ phận khác của cơ thể. Bất kỳ ai được chẩn đoán ung thư ở giai đoạn nặng, qua giai đoạn 1 sẽ cần phẫu thuật và điều trị bằng liệu pháp miễn dịch.

Liệu pháp miễn dịch hiện được sử dụng để điều trị nhiều loại ung thư khác nhau, nhưng liệu pháp miễn dịch được sử dụng để điều trị bệnh bạch cầu và khối u ác tính là một trong những liệu pháp đầu tiên được phê duyệt. Thay vì dùng một tác nhân độc hại để tiêu diệt các tế bào khối u đang phát triển nhanh thì liệu pháp miễn dịch giúp hệ thống miễn dịch của một người biết cách tấn công các tế bào ung thư, giống như tấn công virus.

Một số bệnh ung thư da tế bào đáy và tế bào vảy có thể cần xạ trị sau phẫu thuật để tiêu diệt các tế bào khối u còn sót lại.

Lầm tưởng 5: Những người có làn da sẫm màu hơn không bị ung thư da

Mọi người thuộc bất kỳ chủng tộc hay màu da nào cũng có thể bị ung thư da do tia cực tím, tuy nhiên ung thư da có thể bị bỏ qua thường xuyên hơn ở những người có làn da sẫm màu hơn. Bệnh nhân người da đen có khả năng được chẩn đoán mắc khối u ác tính ở giai đoạn muộn cao hơn gấp ba lần so với bệnh nhân người da trắng.

Những người có làn da sẫm màu hơn cũng mắc các loại ung thư phụ hiếm gặp không chỉ liên quan đến tác hại của tia cực tím. Các cộng đồng da màu có tỷ lệ mắc một loại ung thư da hiếm gặp cao hơn được gọi là u hắc tố lentiginous ở đầu, xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân và trên móng tay.

Lầm tưởng 6: Bạn sẽ phát triển khối u ác tính chỉ khi bạn đã có nhiều năm tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và bị bỏng

Một vết cháy nắng phồng rộp trong thời thơ ấu hoặc thanh thiếu niên cũng có thể làm tăng gấp đôi khả năng phát triển khối u ác tính của một người sau này trong cuộc đời. Một lần cháy nắng là quá nhiều, nó có thể làm hỏng các tế bào da của bạn và có khả năng làm tăng nguy cơ mắc khối u ác tính. Nhiều lần bị cháy nắng nghiêm trọng và tiếp xúc với tia cực tím kéo dài trong suốt cuộc đời của bạn sẽ khiến tổn thương da trở nên tồi tệ hơn, vì tổn thương do ánh nắng mặt trời tích tụ theo thời gian. Tuy nhiên, chỉ một vết cháy nắng cũng gây ra những tổn thương lâu dài.

Lầm tưởng 7: Làn da rám nắng từ việc nằm tắm nắng giúp ngăn ngừa cháy nắng và do đó ngăn ngừa ung thư da

Không có làn da rám nắng nào tốt cho sức khỏe. Một làn da rám nắng thực sự là một dấu hiệu cho thấy làn da của bạn đang gặp vấn đề. Đó là tổn thương hoặc phản ứng căng thẳng của da khi tiếp xúc với tia cực tím.

Ngay cả khi bạn không bị bỏng, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời sẽ gây tổn thương tế bào làm tăng nguy cơ ung thư da. Và làn da rám nắng không bảo vệ bạn khỏi bị cháy nắng. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng kem nền có khả năng chống tia cực tím tương tự như kem chống nắng có chỉ số SPF từ 3 trở xuống.

Lầm tưởng 8: Trang điểm có thể cung cấp tất cả sự bảo vệ da bạn cần

Thật tuyệt khi một số sản phẩm trang điểm và phấn nền có chứa SPF, nhưng như vậy là chưa đủ. Bạn thực sự nên bôi kem chống nắng có chỉ số chống nắng SPF 30 trở lên, và loại kem trang điểm của bạn cũng vậy, sau đó bôi lại lớp kem đó sau mỗi vài giờ.

Thoa lại kem chống nắng là chìa khóa chống lại ung thư da và nó thường không phải là một phần trong thói quen trang điểm của mọi người. Và cho dù làn da của bạn có sẫm màu đến đâu, bạn vẫn nên thoa kem chống nắng và tránh ra ngoài vào thời gian nắng cao điểm quanh năm.

Lầm tưởng 9: Bạn chỉ cần quan tâm đến kem chống nắng khi ở bên ngoài hàng giờ, chẳng hạn như khi bạn đi biển hoặc hồ bơi

Kem chống nắng nên là một phần trong thói quen buổi sáng của mọi người, ngay cả khi họ ở trong nhà gần như cả ngày. Bạn có thể ở bên ngoài khi đi làm và bạn cũng có thể phơi nắng qua cửa sổ khi đang ở trong nhà. Khi bạn ở bên ngoài trong thời gian dài, bạn cần thoa lại kem chống nắng sau mỗi hai giờ.

Lầm tưởng 10: Chỉ tiếp xúc với tia cực tím mới gây ung thư da

Mặc dù tiếp xúc với tia cực tím là nguyên nhân chính gây ung thư da, nhưng đó không phải là yếu tố rủi ro duy nhất. Ung thư da có thể di truyền trong gia đình. Tiền sử gia đình là một yếu tố phổ biến hơn ở thanh thiếu niên và thanh niên mắc ung thư da. Các loại ung thư da hiếm gặp ảnh hưởng đến mắt, niêm mạc, mu bàn tay và bàn chân thường không phải do tiếp xúc với tia cực tím. Có một số loại nốt ruồi cũng làm tăng nguy cơ ung thư da.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP