Phòng ngừa và điều trị sẹo do bỏng

Sẹo bỏng có thể lớn hoặc nhỏ tùy thuộc vào mức độ tổn thương của da. Mức độ nghiêm trọng của vết bỏng sẽ quyết định liệu những vết sẹo này sẽ mờ đi hay tồn tại vĩnh viễn.

Các loại sẹo bỏng

Các vết phồng rộp có thể hình thành khi bỏng độ hai. Khả năng và mức độ nghiêm trọng của việc bị bỏng phụ thuộc vào thời gian một người tiếp xúc với sức nóng cũng như cường độ của nó. Bỏng được phân loại tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng của da:

Bỏng cấp độ một làm tổn thương lớp ngoài của da (biểu bì), gây đỏ và đau. Chúng thường lành trong vòng 6 ngày mà không để lại sẹo trên da.
Bỏng độ hai ảnh hưởng đến cả lớp biểu bì và lớp dưới da (lớp hạ bì). Cũng như đau và đỏ, những người bị bỏng độ hai có thể bị phồng rộp. Những vết bỏng này có thể mất 2 đến 3 tuần để chữa lành và có nhiều khả năng để lại sẹo.
Bỏng độ 3 là mức độ nặng nhất. Chúng làm hỏng hai lớp da trên cùng nhưng cũng có thể làm hỏng xương, gân và có thể ảnh hưởng đến các đầu dây thần kinh. Những người bị bỏng độ 3 cũng có thể nhận thấy da của họ chuyển sang màu trắng hoặc đen. Những loại bỏng này có thể mất nhiều thời gian để chữa lành và có khả năng để lại sẹo.

Các vết sẹo do bỏng độ hai và độ ba được phân loại theo hình dạng và cách chúng ảnh hưởng đến da:

Sẹo phì đại có thể có màu đỏ hoặc tím và nhô cao hơn mặt da. Họ có thể cảm thấy ấm và ngứa ở vết sẹo này.
Sẹo co rút làm cho da, cơ, gân căng hơn và hạn chế chuyển động bình thường của da.
Sẹo lồi tạo thành một vết sưng bóng, không có lông.

Cách điều trị sẹo bỏng

Gel silicon có thể được thoa lên vết sẹo bỏng để thúc đẩy quá trình chữa lành. Điều trị nhanh chóng và chăm sóc vết thương đúng cách thường là cách tốt nhất để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu sự xuất hiện của sẹo. Nhiều vết sẹo mờ dần theo thời gian. Tuy nhiên, sẹo lồi thường không tự mờ đi và có thể phải điều trị. Khi sẹo đã hình thành, một người có thể giảm sự xuất hiện của sẹo bằng những cách sau đây:

Bôi gel silicon: Nghiên cứu cho thấy rằng điều này có thể giúp làm giảm sự xuất hiện của các vết sẹo hiện có, bao gồm giảm kích thước, độ cứng và mẩn đỏ.
Bảo vệ vùng da khỏi ánh nắng mặt trời: Tia cực tím từ ánh nắng mặt trời có thể khiến vết sẹo chuyển sang màu sẫm hơn và dễ nhận thấy hơn. Viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD) khuyến cáo mọi người nên mặc quần áo bảo vệ và kem chống nắng có chỉ số SPF 30 trở lên.
Hãy cảnh giác với các sản phẩm xóa sẹo không kê đơn, hiệu quả của các sản phẩm như vậy thường chưa được kiểm chứng.
Nếu sẹo bỏng gây ra đau đớn đáng kể, bạn có thể nói chuyện với bác sĩ của mình về các lựa chọn để giảm mô sẹo.

AAD khuyến nghị các lựa chọn y tế sau để giảm sẹo:

tiêm steroid, có thể làm dịu cơn đau và giảm kích thước của sẹo lồi và các loại sẹo khác
phương pháp điều trị bằng laser, có thể làm giảm đỏ, đau và cứng của sẹo lồi và các loại sẹo khác.
phẫu thuật cắt bỏ mô sẹo, giảm kích thước sẹo lồi và cải thiện chuyển động của da

Mặc dù những phương pháp điều trị này có thể giúp giảm sẹo, nhưng chúng có thể không loại bỏ chúng hoàn toàn và việc chữa lành có thể mất thời gian. Tránh sử dụng các loại kem có chứa vitamin A hoặc vitamin E trên vết sẹo, vì điều này có thể làm cho chúng dễ nhận thấy hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải giữ ẩm cho da.

Cách ngăn ngừa sẹo

Sau khi bị bỏng, một người có thể sử dụng một số phương pháp để ngăn ngừa hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của sẹo:

rửa vết bỏng bằng nước mát hoặc ấm, sau đó để da tự khô
bôi thuốc kháng sinh, sử dụng dụng cụ bôi đã được khử trùng để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng
băng vết bỏng bằng băng không dính, cố định bằng gạc
tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu vết thương ngày càng đỏ hơn thay vì lành.

Các biến chứng

Phần lớn các vết bỏng nhẹ sẽ tự lành mà không gây thêm vấn đề gì. Tuy nhiên, các vết bỏng nặng hơn cần được chăm sóc y tế đặc biệt, có thể để lại sẹo và có nguy cơ biến chứng cao hơn, chẳng hạn như:

Nhiễm trùng

Bỏng gây ra các vết thương hở, nơi vi khuẩn và các vi trùng có thể xâm nhập vào cơ thể. Kết quả là nhiễm trùng có thể nhẹ và dễ điều trị hoặc có thể phát triển thành nhiễm trùng nặng hơn, chẳng hạn như nhiễm trùng huyết. Nhiễm trùng huyết xảy ra khi nhiễm trùng xâm nhập vào máu của một người và có thể đe dọa tính mạng.

Mất nước

Bỏng khiến cơ thể mất chất lỏng. Mất quá nhiều chất lỏng có thể gây ra tình trạng mất nước, có thể ảnh hưởng đến lượng máu lưu thông trong cơ thể.

Thân nhiệt thấp

Da của một người giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể của họ. Khi vết bỏng làm tổn thương da nhiều, dẫn đến mất nhiệt có thể dẫn đến hạ thân nhiệt, khi nhiệt độ cơ thể của một người đột ngột giảm xuống mức thấp nguy hiểm.

Cơ và mô bị tổn thương

Các vết bỏng nặng hơn gây tổn thương qua tất cả các lớp da của một người và có thể chạm đến các cơ và mô, có thể gây tổn thương lâu dài cho các cấu trúc này.

Tóm lại, triển vọng điều trị sẹo do bỏng phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vết bỏng và cách điều trị. Các vết bỏng cấp độ một nhỏ sẽ tự lành mà ít hoặc không để lại sẹo. Bỏng độ hai và độ ba có thể để lại sẹo mặc dù việc điều trị, chẳng hạn như ghép da và mặc quần áo áp lực, có thể giúp giảm độ nặng và khuyến khích vết thương nhanh lành hơn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP