Tại sao vẫn bị cháy nắng vào ngày nhiều mây?

Tại sao có thể bị cháy nắng ngay cả trong một ngày nhiều mây?

Bức xạ tia cực tím của mặt trời là một loại nguồn năng lượng tự nhiên mà chúng ta không thể nhìn thấy. Nhưng chúng ta có thể cảm nhận được năng lượng tia cực tím của mặt trời. Đây là lý do tại sao làn da không được bảo vệ cảm thấy nóng hoặc ấm vào ban ngày khi ra nắng. Bức xạ tia cực tím của mặt trời mạnh nhất và gây hại nhất trong khoảng thời gian từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Bức xạ UV thậm chí còn phát triển mạnh hơn và có khả năng gây hại trong mùa hè, khi trái đất nghiêng góc về phía mặt trời. Nếu bạn sống gần đường xích đạo, bức xạ tia cực tím của mặt trời mạnh quanh năm vì phần này của Trái đất nhô ra gần mặt trời nhất. Những người sống, làm việc hoặc sinh sống ở độ cao cũng bị phơi nắng mạnh vì những lý do tương tự. Bức xạ tia cực tím của mặt trời có thể được tăng cường và gây hại nhiều hơn khi nó chiếu vào các bề mặt phản chiếu như nước, xi măng, cát và tuyết. Vì vậy, điều đặc biệt quan trọng là phải đảm bảo bạn được bảo vệ làn da khỏi ánh nắng mặt trời đầy đủ khi ở những nơi hoặc tình huống mà bạn sẽ gặp phải những yếu tố phóng đại ánh nắng mặt trời này, chẳng hạn như khi:

Bơi lội
Ở bãi biển
Đi bộ xuống vỉa hè
Cào tuyết hoặc đi trượt tuyết

Đúng là các đám mây có thể chặn một số tia UV. Nhưng hơn 90% bức xạ UV của mặt trời vẫn có thể xuyên qua các đám mây vào những ngày u ám nhẹ và gây ra cháy nắng.

Các loại bức xạ tia cực tím (UV)

Mặt trời là nguồn tia UV tự nhiên duy nhất và lớn nhất mà chúng ta tiếp xúc. Các nguồn tia UV nhân tạo, như giường tắm nắng, cũng có thể gây cháy nắng và cực kỳ nguy hiểm. Mặt trời không chỉ tỏa ra một loại tia UV, mà có ba loại. Mỗi loại có những đặc điểm khác nhau dựa trên mức năng lượng, hoặc bước sóng của nó, và mang những nguy cơ khác nhau đối với sức khỏe của chúng ta.

Tia cực tím A (UVA)

UVA có bước sóng cao nhất. Nó đi xuyên qua tầng ôzôn bảo vệ của Trái đất vào sâu trong da của chúng ta, gây ra rám nắng và cháy nắng. Tia UVA cũng có thể gây ra tổn thương di truyền cho các tế bào da, góp phần đáng kể vào nguy cơ ung thư da. Mặc dù yếu hơn hai loại tia UV còn lại, nhưng tia UVA được mặt trời phát ra với số lượng khá ổn định trong suốt cả năm.

Tia cực tím B (UVB)

UVB có bước sóng trung bình. Nó xâm nhập vào các lớp ngoài cùng của da và cũng có thể gây sạm da và cháy nắng. Tầng ôzôn hấp thụ một số tia UVB trước khi nó đến Trái đất. Mức độ của tia UVB thay đổi trong ngày và cũng theo mùa: UVB mạnh nhất vào sáng muộn đến giữa buổi chiều, và từ mùa xuân đến mùa thu ở các vùng khí hậu ôn đới. Nhưng tia UVB có thể gây hại cho làn da của bạn quanh năm.

Tia cực tím C (UVC)

UVC có bước sóng ngắn nhất. Tầng ôzôn hấp thụ hoàn toàn nên không gây nhiều nguy hiểm cho sức khỏe con người.

Ai có nguy cơ bị cháy nắng cao, ngay cả trong một ngày nhiều mây?

Một số người có nguy cơ bị cháy nắng cao hơn, ngay cả trong một ngày nhiều mây. Nếu bạn có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào sau đây, hãy chống nắng cẩn thận hơn để bảo vệ mình khỏi tia nắng mặt trời:

Có da hoặc mắt sáng hơn
Đã bị cháy nắng trong quá khứ
Đang dùng các loại thuốc có thể làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như thuốc kháng sinh và thuốc tránh thai
Sử dụng một số sản phẩm chăm sóc da được biết là làm tăng nguy cơ cháy nắng, như retinoids và benzoyl peroxide

Một lưu ý về màu da

Một nghiên cứu lớn năm 2010, liên quan đến người da đen sống ở California cho thấy rằng trong số hơn 2.000 người trưởng thành, chỉ có 31% sử dụng một số loại chống nắng thường xuyên và 63% không bao giờ sử dụng kem chống nắng. Những người có tông màu da sẫm hơn có mức độ hắc tố trong da cao hơn những người có tông màu da sáng hơn. Melanin bảo vệ da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời nhưng chỉ ở một mức độ nhất định. Ngay cả những người có làn da sẫm màu chứa hàm lượng melanin cao hơn cũng có nguy cơ bị tổn thương do ánh nắng mặt trời và ung thư da.

Các triệu chứng của cháy nắng

Mọi người đều có nguy cơ bị cháy nắng, ngay cả trong những ngày nhiều mây. Các triệu chứng của cháy nắng có thể biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào màu da của bạn và mức độ nghiêm trọng của vết cháy nắng. Cháy nắng thường biểu hiện các triệu chứng dữ dội nhất từ 24 đến 36 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Nó thường lành trong vòng vài ngày đến một tuần. Một số triệu chứng phổ biến nhất của cháy nắng nhẹ đến trung bình bao gồm:

Rộp da
Nhầm lẫn, suy nhược, choáng ngất
Ớn lạnh
Da khô, ngứa hoặc bong tróc
Sốt
Đau
Sưng tấy

Những người có tông màu da sáng hơn hầu như luôn bị mẩn đỏ nghiêm trọng kèm theo cháy nắng.

Cách bảo vệ bạn khỏi ánh nắng mặt trời vào những ngày nhiều mây

Sẽ có lợi nhất khi sử dụng nhiều loại kem chống nắng. Không có một loại nào làm được tất cả. Vào cả những ngày nắng và nhiều mây, hãy cố gắng thực hiện nhiều bước chống nắng nhất có thể:

Che da bằng quần áo và tìm nhãn "yếu tố bảo vệ tia cực tím" trên quần áo bạn mua.
Đeo kính râm. Tiếp xúc với tia cực tím cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng về mắt theo thời gian.
Thoa kem chống nắng phổ rộng (ngăn chặn cả tia UVA và UVB) với chỉ số SPF ít nhất là 30 (và 50 đối với da dễ bị cháy nắng hơn). Thoa rộng khắp những phần da lộ ra và thoa lại theo chỉ dẫn trên nhãn.
Dành thời gian trong bóng râm khi ở ngoài trời, đặc biệt là vào những ngày có chỉ số tia cực tím cao. Bạn có thể tìm hiểu chỉ số UV trong ngày trên hầu hết các kênh thời tiết, ứng dụng và trang web.
Đội mũ rộng vành hoặc mũ có vành che mặt.
Cố gắng ra ngoài trời khi mặt trời yếu nhất, vào sáng sớm và chiều tối.
Cháy nắng có thể chỉ là tạm thời, nhưng tổn thương da mà chúng gây ra là vĩnh viễn.

Bạn nên thoa loại kem chống nắng nào vào ngày nhiều mây?

Thoa kem chống nắng sẽ sử dụng vào ngày nắng hoặc những ngày nhiều mây tức là kem chống nắng phổ rộng với SPF ít nhất là 30. Lưu ý rằng kem chống nắng có nguồn gốc tự nhiên “an toàn cho da” cũng tốt hơn cho cơ thể, vì chúng không chứa các hóa chất độc hại oxybenzone và octinoxate. Che tất cả các vùng da trần của bạn bằng kem chống nắng, bao gồm cả bàn tay, tai và cổ của bạn. Kem chống nắng không thấm nước thích hợp hơn cho những người hoạt động thể chất hoặc có thể ở trong hoặc gần nước.

Bạn nên thoa bao nhiêu kem chống nắng vào một ngày nhiều mây?

Bạn nên thoa khoảng 28g kem chống nắng cho mỗi lần thoa để che phủ toàn bộ cơ thể của mình. Đảm bảo bạn thoa đều kem chống nắng lên da. Cần khoảng 15 phút để kem chống nắng được hấp thụ vào da của bạn, vì vậy tốt nhất bạn nên thoa trước khi ra ngoài trời. Thoa lại kem chống nắng sau mỗi 2 giờ khi bạn ở ngoài nắng.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP