Thế nào là lão hóa da?

Độ tuổi của làn da sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố: lối sống, chế độ ăn uống, di truyền và các thói quen cá nhân khác. Ví dụ, hút thuốc có thể tạo ra các gốc tự do, các phân tử oxy có các điện tử đơn độc, chúng hoạt động quá mức và không ổn định. Các gốc tự do làm tổn thương tế bào, dẫn đến nếp nhăn sớm.

Ngoài ra còn có những lý do khác. Các yếu tố chính góp phần tạo nên làn da nhăn nheo, đốm bao gồm lão hóa thông thường, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời (lão hóa do ánh nắng) và ô nhiễm. Các yếu tố khác góp phần gây lão hóa da bao gồm căng thẳng, trọng lực, cử động khuôn mặt hàng ngày, béo phì và thậm chí cả tư thế ngủ.

Da thay đổi như thế nào theo tuổi tác?

Khi chúng ta lớn lên, những thay đổi như thế này xảy ra một cách tự nhiên:

Da trở nên thô ráp hơn.
Da phát triển các tổn thương như khối u lành tính.
Da trở nên nhão. Sự mất đi các mô đàn hồi trên da theo tuổi tác khiến da trở nên chảy xệ, kém săn chắc.
Da trở nên mỏng hơn. Điều này xảy ra do lớp biểu bì (lớp bề mặt của da) bị mỏng đi.
Da trở nên dễ bị bầm tím hơn. Điều này là do thành mạch máu mỏng hơn.

Những thay đổi bên dưới da cũng trở nên rõ ràng khi chúng ta già đi. Chúng bao gồm:

Mất mỡ dưới da ở má, thái dương, cằm, mũi và vùng mắt có thể dẫn đến vẻ ngoài gầy hơn, da chảy xệ, mắt trũng.
Tình trạng mất xương, chủ yếu quanh miệng và cằm, có thể biểu hiện rõ ràng sau tuổi 60 và gây ra nếp nhăn ở vùng da quanh miệng.
Mất sụn ở mũi khiến đầu mũi bị xệ xuống và làm nổi bật các cấu trúc xương trong mũi.

Ánh nắng ảnh hưởng đến làn da của bạn như thế nào?

Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời là thủ phạm lớn nhất gây lão hóa da.

Theo thời gian, tia cực tím (UV) của mặt trời làm tổn thương một số sợi trong da gọi là sợi elastin. Sự đứt gãy của các sợi elastin khiến da bị chảy xệ, giãn ra và mất khả năng co lại. Da cũng dễ bị bầm tím, dễ bị rách hơn và lâu lành hơn. Vì vậy, mặc dù tổn thương do ánh nắng mặt trời có thể không biểu hiện khi bạn còn trẻ nhưng nó sẽ xuất hiện sau này trong cuộc sống.

Không gì có thể khắc phục hoàn toàn những tổn thương do ánh nắng mặt trời gây ra, mặc dù đôi khi da có thể tự phục hồi. Laser cũng có thể giúp đảo ngược một số tổn thương. Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu bảo vệ bản thân khỏi ánh nắng mặt trời và ung thư da. Bạn có thể trì hoãn những thay đổi liên quan đến lão hóa bằng cách tránh ánh nắng mặt trời và tạo thói quen sử dụng kem chống nắng có oxit kẽm và có chỉ số SPF từ 30 trở lên. Kem chống nắng có chứa oxit kẽm có thể chặn ánh sáng nhìn thấy được (dẫn đến các vấn đề về sắc tố) và ánh sáng xanh (gây lão hóa da, tương tự như tia UVA). Ngoài ra, hãy mặc quần áo để che phần da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, chẳng hạn như áo sơ mi dài tay, quần dài, mũ rộng vành và kính râm.

Một số thay đổi da khác là gì?

Trọng lực, chuyển động của khuôn mặt và tư thế ngủ là những yếu tố thứ yếu góp phần tạo nên những thay đổi trên da. Khi da mất đi độ đàn hồi, trọng lực sẽ khiến lông mày và mí mắt sụp xuống, vùng dưới má và hàm bị chảy xệ.

Các đường chuyển động trên khuôn mặt trở nên rõ ràng hơn sau khi da bắt đầu mất đi độ đàn hồi (thường là khi mọi người ở độ tuổi 30 và 40). Các nếp nhăn có thể xuất hiện theo chiều ngang trên trán, theo chiều dọc trên vùng da phía trên gốc mũi hoặc dưới dạng những đường cong nhỏ (vết chân chim) ở thái dương, má trên và quanh miệng.

Các nếp nhăn khi ngủ là do cách đặt đầu trên gối và có thể trở nên rõ hơn sau khi da bắt đầu mất đi độ đàn hồi. Các nếp nhăn khi ngủ thường nằm ở một bên trán, bắt đầu từ trên lông mày đến chân tóc gần thái dương cũng như ở giữa má. Nằm ngửa khi ngủ có thể cải thiện những nếp nhăn hoặc ngăn chúng trở nên tồi tệ hơn.

Những người hút thuốc có xu hướng có nhiều nếp nhăn hơn những người không hút thuốc ở cùng độ tuổi, nước da và tiền sử tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Da khô và ngứa là tình trạng thường gặp ở tuổi già. Khoảng 85% người lớn tuổi bị "ngứa mùa đông" vì không khí trong nhà quá nóng sẽ khô. Việc mất tuyến dầu khi chúng ta già đi cũng có thể làm tình trạng khô da trở nên trầm trọng hơn. Bất cứ điều gì làm khô da thêm (chẳng hạn như lạm dụng xà phòng hoặc tắm nước nóng) sẽ khiến vấn đề trở nên tồi tệ hơn. Nếu da bạn rất khô và ngứa, hãy đến gặp bác sĩ vì tình trạng này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ của bạn, gây khó chịu hoặc là triệu chứng của một số bệnh. Một số loại thuốc cũng làm cho tình trạng ngứa trở nên trầm trọng hơn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP