ĐẠI CƯƠNG
Quy trình sinh thiết vú dưới hướng dẫn siêu âm là phương pháp sử dụng súng sinh thiết lấy bệnh phẩm tại vùng tổn thương để xét nghiệm mô bệnh học. Quy trình này được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm
CHỈ ĐỊNH VÀ CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Chỉ định
Tổn thương vú được xếp loại BIRADS 4 và 5
Chống chỉ định
Người bệnh có bệnh nặng toàn thân: suy tim, suy thận, suy hô hấp
Người bệnh có rối loạn đông máu
Người bệnh dị ứng với thuốc gây tê
Người bệnh có viêm nhiễm nặng tại chỗ
Người bệnh quá lo lắng và không hợp tác
CHUẨN BỊ
Người thực hiện
Bác sỹ chuyên khoa
Bác sỹ phụ
Điều dưỡng
Phương tiện
Máy siêu âm với các đầu dò chuyên dụng
Giấy in, máy in ảnh, hệ thống lưu trữ hình ảnh
Túi nylon vô trùng bọc đầu dò siêu âm.
Thuốc
Thuốc gây tê tại chỗ
Dung dịch sát khuẩn da, niêm mạc
Vật tư y tế thông thường
Bơm tiêm 5; 10ml
Nước cất hoặc nước muối sinh lý
Găng tay, áo, mũ, khẩu trang phẫu thuật
Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: dao, kéo, kẹp, 4 bát kim loại, khay quả đậu, khay đựng dụng cụ
Bông, gạc, băng dính phẫu thuật.
Hộp thuốc và dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang.
Vật tư y tế đặc biệt
Kim chọc hút chuyên dụng
Kim sinh thiết chuyên dụng
Người bệnh
Người bệnh được giải thích kỹ về thủ thuật để phổi hợp với thầy thuốc.
Tại phòng can thiệp: người bệnh nằm, đặt đường truyền tĩnh mạch, lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2.
Sát trùng da sau đó phủ khăn phủ vô khuẩn có lỗ.
Người bệnh quá kích thích, không n m yên: cần cho thuốc an thần…
Phiếu xét nghiệm
Hồ sơ bệnh án điều trị nội trú
Có phiếu chỉ định thực hiện thủ thuật đã được thông qua
Phim ảnh chụp X quang, CLVT, CHT (nếu có).
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Lựa chọn đường vào
Đặt đầu dò tìm vị trí chọc kim thuận lợi nhất: khối u nằm giữa kênh tần (đường dẫn), đường sinh thiết ngắn nhất và song song với thành ngực
Kỹ thuật viên, điều dưỡng sát khuẩn vị trí chọc kim ít nhất 3 lần
Gây tê tại chỗ: lidocain 1-2%, từ 5- 10 ml: gây tê đường chọc kim hoặc gây tê dưới da, tổn thương gần núm vú gần gây tê nhiều hơn
Tiếp cận tổn thương
Rạch vết nhỏ ở da bằng lưỡi dao phẫu thuật: khoảng 3- 5mm
Chọc kim dẫn đường qua vị trí rạch da, dưới hướng dẫn của siêu âm vào sát đến rìa vị trí tổn thương (khối u)
Cắt mảnh tổ chức
Tiến hành sinh thiết cắt vào khối u
Lấy ít nhất 5 mẫu bệnh phẩm theo các hướng khác nhau
Kết thúc thủ thuật
Rút súng sinh thiết
Siêu âm kiểm tra lại chảy máu hay không, sát khuẩn và băng lại vị trí chọc
Cố định bệnh phẩm bằng dung dịch formol và bơm bệnh phẩm lên lam kính để xét nghiệm tế bào học
Dặn người bệnh n m tại giường trong 1 giờ, theo dõi mạch, huyết áp, dặn người bệnh giữ vệ sinh vị trí sinh thiết, thay băng hàng ngày.
NHẬN ĐỊNH KẾT QUẢ
Đánh giá mẫu bệnh phẩm
Bệnh phẩm phải được lấy ít nhất là 5 mẫu, các mẫu bệnh phẩm tốt là những mẫu bệnh phẩm liên tục, không mủn nát, thả vào formon chìm.
Lam kính có bệnh phẩm dàn đều tế bào
Đánh giá kết quả tương thích giữa GPB và CĐHA sau sinh thiết
Nếu tương thích: kết quả được chấp nhận để người bệnh tiếp tục điều trị;
Nếu không tương thích phải sinh thiết lại hoặc tiến hành phẫu thuật để đánh giá lại kết quả.
TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Chảy máu: trường hợp chảy máu nhiều phải băng ép cố định ít nhất 15 phút, nếu chảy máu nhiều phải phẫu thuật cầm máu.
Nhiễm trùng: người bệnh sưng đau nhiều, sốt cao: cho người bệnh uống kháng sinh, chống viêm, dặn dò người bệnh giữ vệ sinh.
Tràn khí khoang màng phổi: trường hợp sinh thiết xuyên vào thành ngực: người bệnh có thể biểu hiện khó thở, đau ngực: cần chụp Xquang phổi và chuyển cấp cứu xử trí: thở oxy, hút khí khoang màng phổi nếu tràn khí nhiều
Phản xạ thần kinh phế vị: người bệnh khó thở, lo lắng, biểu hiện trào ngược, buồn nôn: dừng thủ thuật, giải thích cẩn thận cho người bệnh, ủ ấm, cho người bệnh uống thuốc chống nôn nếu cần thiết
Dị ứng thuốc gây tê: người bệnh có biểu hiện dị ứng, mẩn ngứa, khó thở, tim đập nhanh: xử trí các thuốc chống dị ứng, nếu trụy tim mạch dùng Adrenalin và chuyển sang cấp cứu điều trị tích cực.
Trường hợp không lấy đủ bệnh phẩm cần phải đánh giá tương thích với GPB và có kế hoạch cụ thể sinh thiết lại hoặc tiến hành mổ cho người bệnh nếu dấu hiệu hình ảnh nghi ngờ.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
