Siêu âm động mạch cảnh (Siêu âm doppler màu động mạch cảnh)

Vì sao cần siêu âm động mạch cảnh?

Siêu âm động mạch cảnh được tiến hành khi bác sĩ cần tầm soát cục máu đông hoặc mảng xơ vữa bám trên thành động mạch cảnh. Những mảng bám này có thể hạn chế dòng máu đến não, mặt và cổ. Động mạch cảnh bị tắc có thể gây đột quỵ. 

Ngoài ra, siêu âm mạch cảnh sẽ được áp dụng trong các trường hợp như:

• Kiểm tra sau phẫu thuật hẹp động mạch cảnh;
• Kiểm tra định kỳ vì động mạch bị hẹp trong lần kiểm tra trước;
• Có tiếng thổi (âm thanh bất thường như tiếng vù vù) được bác sĩ nghe thấy qua ống nghe khi áp vào động mạch cảnh;
• Rối loạn mỡ máu
• Bị cơn thiếu máu não thoáng qua hoặc đột quỵ;
• Sắp trải qua phẫu thuật bắc cầu động mạch cảnh;
• Bị đột quỵ hoặc bệnh tim trong gia đình;
• Có tụ máu.

Siêu âm Doppler mạch cảnh cũng được thực hiện để đánh giá phẫu thuật động mạch cảnh (phẫu thuật cắt bỏ nội mạc động mạch cảnh) đã phục hồi lưu lượng máu bình thường qua động mạch cảnh hay chưa.

Bên cạnh đó, nếu người bệnh đã thực hiện thủ thuật đặt stent động mạch cảnh cũng cần được siêu âm sau đó, nhằm kiểm tra vị trí của stent được đặt trong động mạch cảnh. Stent là một ống đỡ động mạch, có dạng lưới nhỏ, giúp ngăn không cho động mạch bị thu hẹp hoặc tắc trở lại.

Siêu âm động mạch cảnh còn được dùng như một kiểm tra sàng lọc, phòng ngừa ở những người mắc các bệnh lý làm tăng nguy cơ đột quỵ (bao gồm tăng huyết áp và đái tháo đường). Những người có những tình trạng này có thể được hưởng lợi từ việc kiểm tra động mạch cảnh thường xuyên, ngay cả khi họ không có dấu hiệu tích tụ mảng bám.

Quy trình thực hiện siêu âm Doppler động mạch cảnh

1. Chuẩn bị

Bạn không cần phải chuẩn bị gì và không cần tháo máy trợ thính, kính cận trước và trong khi làm siêu âm Doppler động mạch cảnh. Ngoài ra, bạn có thể ăn uống như bình thường; mặc một chiếc áo thoải mái không che kín cổ.

Nếu mặc áo sơ mi quá cổ hoặc đeo vòng cổ, khuyên tai, bạn có thể thay áo choàng bệnh viện, tháo bớt phụ kiện để thuận tiện hơn khi làm siêu âm động mạch cảnh.

2. Thực hiện

Siêu âm động mạch cảnh không gây đau và thường kéo dài không quá 30 phút. Bạn được yêu cầu nằm ngửa, bác sĩ sẽ bôi một loại gel lên cổ – vị trí động mạch cảnh, để giúp sóng siêu âm tiếp cận động mạch tốt hơn.

Bác sĩ đặt đầu dò vào các điểm khác nhau trên cổ và di chuyển qua lại. Đầu dò phát ra sóng siêu âm và phát hiện tiếng vang sau khi chúng dội vào thành động mạch và tế bào máu. Tai người không nghe được sóng siêu âm. Đầu dò là một thiết bị cầm tay gửi và nhận sóng siêu âm vào – ra khỏi cơ thể.

Máy tính sử dụng tiếng vang để tạo và ghi lại hình ảnh bên trong động mạch (thường là màu đen và trắng) và máu chảy qua chúng (thường là màu; đây là siêu âm Doppler). Một màn hình video hiển thị những hình ảnh trực tiếp này để bác sĩ xem xét.

3. Kết quả

Bác sĩ sẽ giải thích kết quả siêu âm động mạch cảnh phản ánh những gì và điều đó có ý nghĩa gì đối với người bệnh. Nếu kiểm tra cho thấy nguy cơ bị đột quỵ, bác sĩ có thể đề nghị các liệu pháp sau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng tắc nghẽn động mạch cảnh:

• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, bao gồm trái cây, rau, bánh mì và ngũ cốc nguyên hạt; đồng thời hạn chế chất béo bão hòa;
• Tập thể dục thường xuyên;
• Giữ cân nặng hợp lý;
• Không hút thuốc và tránh khói thuốc thụ động;
• Dùng thuốc để giảm cholesterol trong máu và huyết áp;
• Dùng thuốc ngăn ngừa cục máu đông;
• Phẫu thuật nhằm loại bỏ các mảng xơ vữa động mạch cảnh;
• Phẫu thuật để mở và hỗ trợ các động mạch cảnh (nong mạch cảnh và đặt stent).

Nếu có yêu cầu siêu âm động mạch cảnh để theo dõi quy trình phẫu thuật, bác sĩ có thể giải thích phương pháp điều trị có hiệu quả hay không và người bệnh có cần điều trị bổ sung hoặc khám theo dõi hay không.