Rò động mạch – màng cứng (Dural arteriovenous fistulae – DAVF)

– Rò động mạch – màng cứng (Dural arteriovenous fistulae – DAVF) là sự thông thương trực tiếp động mạch vào xoang tĩnh mạch màng cứng tại não hoặc tuỷ sống. Khác với dị dạng thông động tĩnh mạch não (arteriovenous malformation – AVM) là tình trạng thông thương trực tiếp các động mạch trong não với tĩnh mạch não gồm tĩnh mạch nông và tĩnh mạch sâu – các tĩnh mạch này sẽ dẫn lưu về xoang tĩnh mạch màng cứng.
– Chiếm 10-15% dị dạng mạch não.
– Biến chứng: tụ máu dưới màng cứng, xuất huyết não, chảy máu dưới nhện, phù não.

– Nguyên nhân: ở người lớn, rò động mạch – tĩnh mạch mắc phải, hầu hết là sau huyết khối xoang màng cứng hoặc sau 1 tai nạn chấn thương; ở trẻ em chủ yếu do bẩm sinh. Các xoang thường bị ảnh hưởng nhất là xoang ngang, xoang sigmoid, xoang hang và xoang dọc trên.

– Lâm sàng: Triệu chứng của rò động tĩnh mạch màng cứng rất đa dạng. Bệnh nhân có thể vào khám chuyên khoa mắt vì dấu hiệu lồi mắt, cương tụ kết mạc; khám chuyên khoa thần kinh, cấp cứu vì đau đầu, đột quỵ chảy máu não; chuyên khoa tai mũi họng vì nghe thấy tiếng thổi hoặc ù một bên tai; thậm chí nhiều bệnh nhân khám chuyên khoa tâm thần vì triệu chứng kéo dài không tìm được nguyên nhân…

– Nguồn cấp máu:

+ Vùng trên lều và phía ngoài: nhánh động mạch màng não giữa và động mạch thái dương nông của động mạch cảnh ngoài.
+ Hố sọ trước: nhánh sàng của động mạch mắt.
+ Xoang hang: nhánh động mạch cảnh trong, cảnh ngoài
+ Hố sọ sau: nhánh động mạch đốt sống, động mạch cảnh ngoài.

– Chẩn đoán hình ảnh (CTA / MRA):

+ Hình ảnh tĩnh mạch vỏ não giãn ngoằn ngoèo nằm ở khoang dưới nhện.
+ Giãn bất thường nhánh động mạch nuôi, thông trực tiếp xoang tĩnh mạch màng cứng.
+ Ngấm thuốc sớm ở thì động mạch của xoang tĩnh mạch màng cứng.
+ Có thể có huyết khối xoang tĩnh mạch màng cứng.
+ Hình ảnh biến chứng: tụ máu dưới màng cứng, chảy máu não, chảy máu dưới nhện, phù não.