Các thuốc điều trị sẽ được thay đổi về số lượng và nhóm thuốc theo các giai đoạn hoạt động của bệnh (theo các hướng dẫn nêu cụ thể từng bệnh). Phạm vi bài này chỉ nêu hai bệnh là viêm khớp dạng thấp và viêm cột sống dính khớp.
TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ GIAI ĐOẠN HOẠT ĐỘNG (ĐỢT TIẾN TRIỂN) CỦA BỆNH VIÊM KHỚP DẠNG THẤP THEO EULAR (EUROPEAN LEAGUE AGAINST RHEUMATISM - LIÊN ĐOÀN CHỐNG THẤP KHỚP CHÂU ÂU)
Có ít nhất ba khớp sưng và ít nhất một ba tiêu chí sau:
Chỉ số Ritchie từ 9 điểm trở lên.
Cứng khớp buổi sáng ít nhất 45 phút.
Tốc độ máu lắng giờđầu 28mm.
Ghi chú: Chỉ số Ritchie: Chỉ số này được đánh giá như sau: Thầy thuốc dùng đầu ngón tay cái của mình ấn lên trên diện khớp của bệnh nhân với áp lực vừa phải. Tổng cộng có 26 vị trí khớp (các khớp ngón gần, khớp bàn ngón, khớp cổ tay, khớp khuỷu, khớp vai khớp gối hai bên), mỗi vị trí khớp được tính điểm như sau:
- 0 điểm- Không đau
- 1 điểm- Đau ít, bệnh nhân nói là thao tác gây đau.
- 2 điểm- Đau vừa, bệnh nhân kêu đau và nhăn mặt.
- 3 điểm - Đau nhiều, đến nỗi bệnh nhân rút chi lại.
Kết quả: Đau tối đa là 78 điểm, hoàn toàn không đau là 0 điểm, đợt tiến triển của bệnh từ 9 điểm trở lên.
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA BỆNH THEO DAS 28 (DAS: DISEASE ACTIVITY SCORE)
Công thức tính như sau:
DAS 28 = [0,56 (Số khớp đau) + 0,28 (Số khớp sưng) + 0,70 ln (máu lắng 1giờ)] 1,08 + 0,16
DAS 28 < 2,9: Bệnh không hoạt động.
2,9 ≤ DAS 28 < 3,2: Hoạt động bệnh mức độ nhẹ.
3,2 ≤ DAS 28 ≤ 5,1: Hoạt động bệnh mức độ trung bình.
DAS 28 >5,1: Bệnh hoạt động mạnh.
Trên thực tế, chỉ cần vào trang :
http://www.4s-dawn.com/DAS28/DAS28.html
Hoặc đánh chữ DAS 28 trên mạng sẽ có các mục hướng dẫn vào trang nêu trên. Chỉ cần điền thông tin của bệnh nhân cụ thể vào các ô cần thiết sẽ xác định được chỉ số DAS và hướng dẫn giá trị của chỉ số, tức là mức độ hoạt động của bệnh.
ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ HOẠT ĐỘNG CỦA BỆNH THEO CÁC CHỈ SỐ KHÁC
Chỉ số SDAI (Simplified Disease Activity Index)
SDAI = Số khớp đau (tổng số 28 khớp) + Số khớp sưng + VAS bệnh nhân + VAS bác sĩ đánh giá (0-10) + CRP (mg/dl)
SDAI < 3,3: Bệnh không hoạt động
3,3 < SDAI < 11: Hoạt động nhẹ
11 < SDAI < 26: Hoạt động trung bình
SDAI > 26: Hoạt động mạnh
Chỉ số CDAI (Clinical Disease Activity Index)
CDAI = Số khớp đau + Số khớp sưng + VAS bệnh nhân + VAS bác sĩ.
CDAI < 2,8: Bệnh không hoạt động
2,8 < CDAI < 10: Bệnh hoạt động nhẹ
10 < CDAI < 22: Bệnh hoạt động trung bình
CDAI > 22: Bệnh hoạt động mạnh
TIÊU CHUẨN LUI BỆNH ACR 2010 (ACR- AMERICAN COLLEGE OF RHEUMATOLOGY HỘI THẤP KHỚP HỌC HOA KỲ)
Khi bệnh nhân viêm khớp dạng thấp đáp ứng được các yếu tố sau trong 6 tháng liền, tức là đã đạt được giai đoạn lui bệnh:
Cứng khớp sáng ≤ 15 phút.
Không mệt.
Không đau khớp.
Khớp không đau khi thăm khám hay vận động.
Không sưng vùng khớp hoặc gân cơ cạnh khớp.
Tốc độ máu lắng giờđầu ≤ 30mm (đối với nữ) và ≤ 20mm (đối với nam).
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
